Powered by Techcity

Giữ nhịp cồng chiêng giữa đại ngàn


Hơn 60 năm theo đuổi niềm đam mê cồng chiêng, nghệ nhân Hồ Song Hào (74 tuổi), ở thôn Xóm Mới, xã Vĩnh Ô, huyện Vĩnh Linh, không chỉ nắm vững kỹ năng và sử dụng điêu luyện mà còn tích cực tham gia vào việc truyền dạy, bảo tồn, phát huy di sản văn hóa cồng chiêng của dân tộc. Nhiều thế hệ trẻ ở vùng miền núi phía Tây huyện Vĩnh Linh nhờ sự hướng dẫn, dìu dắt của ông đã biết sử dụng cồng chiêng một cách thành thạo và lan tỏa niềm đam mê nhạc cụ, khí nhạc của dân tộc mình.

Giữ nhịp cồng chiêng giữa đại ngàn

Một tiết mục của Đội biểu diễn cồng chiêng xã Vĩnh Ô tham gia tại lễ công bố xã Vĩnh Khê, huyện Vĩnh Linh đạt chuẩn nông thôn mới năm 2023 – Ảnh: N.B

Thời thơ bé trót say nhịp cồng chiêng

Bao đời nay, trong đời sống văn hóa tinh thần của đồng bào Vân Kiều, Pa Kô giữa đại ngàn Trường Sơn, cồng chiêng không chỉ là nhạc cụ mà còn được xem là “thần coi bản”, là biểu tượng của sự giàu có ở mỗi gia đình, sự hùng mạnh của mỗi buôn làng. Những làn điệu, nhịp điệu cồng chiêng như là thứ ngôn ngữ giao tiếp siêu nhiên của con người với thế giới thần linh. Tiếng vang vọng của cồng chiêng truyền tải nỗi lòng, lời nguyện cầu về cuộc sống đầy đủ, ấm no, bình an, hạnh phúc của con người đến thế giới tâm linh .

Sinh ra và lớn lên tại vùng miền núi xã Vĩnh Ô nên từ bé, ông Hào thường xuyên thấy người trong thôn, bản mình sử dụng cồng chiêng vào các dịp tết, lễ hội, việc hiếu, hỉ. Những âm điệu trầm bổng từ cồng chiêng đã có sức cuốn hút ông từ thuở bé và từ đó niềm đam mê nhạc cụ, khí nhạc dân tộc lớn dần trong ông. Cứ mỗi khi trong thôn, xã tổ chức lễ hội, ông Hào lại theo chân đội biểu diễn cồng chiêng để xem, học hỏi.

Ngày ấy, vì còn nhỏ nên ông Hào chưa được phép sử dụng cồng chiêng nhưng vì quá đam mê, ông đành sử dụng những dụng cụ như ván gỗ, tôn để mô phỏng hình dáng nhạc cụ và một mình luyện tập hăng say.

Vốn là người thông minh, lanh lợi, lại có năng khiếu và đam mê âm nhạc, nhạc cụ truyền thống của dân tộc nên chỉ vài năm tập luyện một mình, ông Hào đã thể hiện gần như đúng làn điệu, nhịp điệu mà các nghệ nhân thường biểu diễn. Mãi đến năm 13 – 14 tuổi, ông mới chính thức được theo chân những bậc cao niên trong bản để học cách chơi cồng chiêng và thừa hưởng những kỹ năng mà thế hệ ông cha truyền dạy lại.

Giữ nhịp cồng chiêng giữa đại ngàn

Nghệ nhân Hồ Song Hào (bên phải) chia sẻ kỹ thuật sử dụng cồng chiêng cho em trai Hồ Văn Bình – Ảnh: N.B

Năm 1969, ông Hào được cử đi học trung cấp sư phạm tại Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh nên tạm gác lại niềm đam mê nghiên cứu cồng chiêng. Năm 1972, ông Hào được bố trí lên vùng Hướng Lập, huyện Hướng Hóa để dạy tiểu học. Tại đây, ông tích cực tập luyện, nghiên cứu những cái hay, nét mới trong sử dụng cồng chiêng.

“Bố mất sớm, đến năm 1979, mẹ tôi đau nặng, các em còn quá nhỏ dại nên tôi quyết định xin nghỉ dạy học về phụ giúp gia đình. Trở về quê, tôi được bầu làm trưởng thôn, công an viên và đến năm 1998 chuyển sang làm cán bộ tư pháp xã. Năm 2014, tôi về nghỉ theo chế độ. Từ ngày rời xã Hướng Lập trở về quê đến nay, tôi lại càng say mê tìm hiểu, có điều kiện nghiên cứu kỹ hơn những làn điệu, nhịp điệu, kỹ năng sử dụng cồng chiêng mà thế hệ cha ông truyền lại. Từ nhỏ tôi đã xem cồng chiêng như là một phần cuộc sống và sẽ nỗ lực để những thế hệ trẻ nối tiếp mình giữ lấy nhịp cồng chiêng cho mai sau”, nghệ nhân Hồ Song Hào chia sẻ.

Hằng chục năm nay, nghệ nhân Hồ Song Hào luôn tham gia biểu diễn cồng chiêng, thanh la, trống trong những ngày hiếu, hỉ trong thôn, xã. Ông thấy vui khi thế hệ trẻ không để văn hóa, nhạc cụ, khí nhạc truyền thống mai một dần. Và điều đó đã thôi thúc ông ngày càng nỗ lực hơn trong việc truyền dạy các kỹ năng sử dụng cồng chiêng cho thế hệ trẻ trong xã, trong vùng .

Để tiếng cồng chiêng vang mãi

Vốn xuất thân là thầy giáo nên ông Hào đã ứng dụng linh hoạt kỹ năng sư phạm trong biên soạn “giáo án” dạy cồng chiêng và tham mưu, bàn bạc kỹ lưỡng với cấp ủy, chính quyền xã Vĩnh Ô trong việc giữ gìn, phát huy khí nhạc, nhạc cụ truyền thống của dân tộc.

Nhờ đó, Đội biểu diễn cồng chiêng xã Vĩnh Ô được thành lập dưới sự chỉ đạo, quản lý, điều hành của UBND xã đã nhiều năm nay. Hiện đội có khoảng 30 thành viên, trong đó phân công cụ thể từng người sử dụng trống, cồng chiêng, thanh la, đội múa. Nghệ nhân Hồ Song Hào là người có vai trò quan trọng trong Đội biểu diễn cồng chiêng xã Vĩnh Ô.

Điều đầu tiên, ông muốn nhắn nhủ đến các thành viên trong đội lẫn người dân, đặc biệt là các bạn thanh niên đó là sự tôn trọng “thần coi bản”. Theo đó, trước khi mang cồng chiêng ra tập luyện dài ngày, đi biểu diễn, phục vụ lễ hội, việc hiếu, hỉ đều phải tuân thủ quy định cúng chiêng. Lễ vật cúng chỉ con gà, chai rượu nhưng phải chỉnh tề, trang nghiêm, thần kính. Khi không đánh chiêng nữa, chủ nhà hoặc già làng, các thành viên trong đội được giao nhiệm vụ đem chiêng vào treo ở nơi trang trọng nhất trong nhà. Và nét đẹp ấy luôn được thế hệ trẻ tiếp thu, thực hiện từ nhiều năm nay.

Giữ nhịp cồng chiêng giữa đại ngàn

Nghệ nhân Hồ Song Hào (bên trái) say mê biểu diễn cồng chiêng – Ảnh: N.B

Cồng chiêng có nhiều bài và nhịp điệu cũng khác nhau theo từng ngữ cảnh sử dụng nhưng tựu trung vào dịp lễ hội thì nhịp điệu vui mừng, hoan hỉ; vào dịp cúng tế thì nhịp điệu trang nghiêm, thần kính. Đa số các bạn trẻ chỉ thích đánh cồng chiêng ngẫu hứng, không theo nguyên tắc nào và cách sử dụng này chỉ hợp với phần hội vui tươi.

Từ thực tế đó, ông Hào đã “biên soạn” ra nhiều bài dạy linh hoạt, phù hợp với mục đích để các bạn trẻ có thể sử dụng thành thạo các bài, nhịp điệu cồng chiêng, biết cách sử dụng cho đúng nhằm phát huy giá trị văn hóa truyền thống. “Để dạy cho các bạn trẻ đánh cồng chiêng thành thạo thì trước hết phải khơi dậy được niềm say mê cồng chiêng. Từ đó các cháu sẽ hăng hái và tích cực tham gia.

Những bài cồng chiêng đã thực sự đánh thức tâm hồn, niềm tự hào về văn hóa truyền thống dân tộc trong nhiều người, đặc biệt là thanh thiếu niên. Nhiều năm nay, nhịp cồng chiêng kết hợp với các điệu múa ngày càng thu hút nhiều người tham gia và tăng tính cộng đồng, tinh thần đoàn kết trong bản làng, khu dân cư. Điều đó càng khiến tôi nỗ lực hơn nữa để truyền dạy hết kỹ năng trong sử dụng cồng chiêng cho thế hệ trẻ, để mai này tiếng cồng chiêng sẽ vang vọng mãi giữa đại ngàn Trường Sơn hùng vĩ”, ông Hào chia sẻ.

Nhiều năm qua, nghệ nhân Hồ Song Hào không chỉ truyền dạy cách sử dụng, nét đẹp văn hóa cồng chiêng cho các thành viên trong Đội biểu diễn cồng chiêng xã Vĩnh Ô và người dân trong thôn, xã lẫn con cháu, anh em trong gia đình, dòng họ mà còn ngược xuôi khắp các bản làng, thôn xóm ở xã Vĩnh Hà, Vĩnh Khê (huyện Vĩnh Linh) với mong muốn lưu giữ, lan tỏa văn hóa cồng chiêng mà cha ông để lại.

Với tâm huyết này, rồi mai kia hình ảnh những chàng trai, cô gái, người già, trẻ nhỏ trên khắp các bản làng miền núi phía Tây Quảng Trị cùng nắm tay nhau ca hát theo nhịp cồng chiêng rộn ràng, chào đón những vụ mùa bội thu, chào mừng quê hương đổi mới, ấm no sẽ không còn hiếm hoi nữa…

Nhơn Bốn



Nguồn: https://baoquangtri.vn/giu-nhip-cong-chieng-giua-dai-ngan-190730.htm

Cùng chủ đề

Chân thực và cảm động

Phim “Mưa đỏ”, một tác phẩm điện ảnh lịch sử về cuộc chiến tranh bảo vệ Thành Cổ Quảng Trị, do Điện ảnh Quân đội nhân dân đang thực hiện mang dấu ấn sâu sắc không chỉ bởi nội dung cảm động mà còn nhờ sự chân thực và tỉ mỉ trong xây dựng bối cảnh.Sự đầu tư công phu Phim “Mưa đỏ” do Điện ảnh Quân đội nhân dân sản xuất là một dự án quy mô lớn,...

Đưa hương Ta Lư cà phê bay xa

Sau khi lấy chồng, chị Nông Thị Hanh (sinh năm 1972) - một phụ nữ người dân tộc thiểu số ở tỉnh Cao Bằng - đã chọn Quảng Trị làm quê hương thứ hai. 27 năm gắn bó, chị đã để lại dấu ấn trên mảnh đất này bằng hành trình miệt mài và đầy tâm huyết với cây cà phê Hướng Hóa.Chị Nông Thị Hanh (thứ 3, từ trái sang) tại cuộc thi “Phụ nữ khởi nghiệp sáng...

Khi người trẻ ngày càng hứng thú với thư pháp

Không chỉ đối với những người lớn tuổi, ngày nay, thư pháp, một bộ môn nghệ thuật tưởng chừng đã cũ dần chiếm được vị trí nhất định trong lòng giới trẻ. Với nhiều người, luyện thư pháp không đơn thuần để cảm nhận được cái hay, cái đẹp trong từng con chữ mà còn là cách giúp người viết dưỡng tâm, rèn tính, tìm thấy sự cân bằng trong nhịp sống hiện đại.Anh Khánh viết chữ thư pháp...

Quyền Chủ tịch UBND tỉnh Hà Sỹ Đồng thăm, chúc Tết lực lượng bộ đội biên phòng và các địa phương

Nhân dịp tết Nguyên đán Ất Tỵ - 2025, hôm nay 23/1, Quyền Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị Hà Sỹ Đồng đến thăm, chúc Tết tại các huyện Đakrông và Hướng Hóa; Đội Đặc nhiệm phòng, chống ma túy và tội phạm, Phòng Phòng, chống tội phạm ma túy và tội phạm; Đội Trinh sát đặc nhiệm, Tiểu đoàn huấn luyện – cơ động, Bộ đội Biên phòng tỉnh.Quyền Chủ tịch UBND tỉnh Hà Sỹ Đồng tặng quà...

Ngành văn hóa, thể thao và du lịch tỉnh Quảng Trị triển khai nhiệm vụ năm 2025

Chiều nay 21/1, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTT&DL) Quảng Trị tổ chức hội nghị tổng kết công tác năm 2024, triển khai nhiệm vụ năm 2025. Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hoàng Nam dự hội nghị.Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hoàng Nam yêu cầu ngành VHTT&DL tỉnh tiếp tục tổ chức tốt các hoạt động tuyên truyền, văn hóa, thể thao và du lịch phục vụ nhiệm vụ chính trị, kỷ niệm các ngày lễ...

Cùng tác giả

Chân thực và cảm động

Phim “Mưa đỏ”, một tác phẩm điện ảnh lịch sử về cuộc chiến tranh bảo vệ Thành Cổ Quảng Trị, do Điện ảnh Quân đội nhân dân đang thực hiện mang dấu ấn sâu sắc không chỉ bởi nội dung cảm động mà còn nhờ sự chân thực và tỉ mỉ trong xây dựng bối cảnh.Sự đầu tư công phu Phim “Mưa đỏ” do Điện ảnh Quân đội nhân dân sản xuất là một dự án quy mô lớn,...

Độc đáo ẩm thực Lào

Nổi tiếng với những món ăn dân dã, mộc mạc, văn hóa ẩm thực nước bạn Lào làm hài lòng thực khách Việt chính là hương vị độc đáo, hấp dẫn riêng có. Vì thế, không ít người Việt nói chung và người Quảng Trị nói riêng đã lựa chọn đồ ăn Lào vào dịp Tết đến xuân về. Nhiều nhà hàng, quán ăn chuyên kinh doanh ẩm thực Lào cũng đã xuất hiện tại Quảng Trị, thu hút...

Đưa hương Ta Lư cà phê bay xa

Sau khi lấy chồng, chị Nông Thị Hanh (sinh năm 1972) - một phụ nữ người dân tộc thiểu số ở tỉnh Cao Bằng - đã chọn Quảng Trị làm quê hương thứ hai. 27 năm gắn bó, chị đã để lại dấu ấn trên mảnh đất này bằng hành trình miệt mài và đầy tâm huyết với cây cà phê Hướng Hóa.Chị Nông Thị Hanh (thứ 3, từ trái sang) tại cuộc thi “Phụ nữ khởi nghiệp sáng...

Gói trọn vị quê hương trong những món ngon ngày tết

Những món ngon ngày Tết là một phần không thể thiếu trong khung cảnh sum họp của nhiều gia đình. Bên cạnh yếu tố tâm linh thể hiện ở sự hiện diện đủ màu sắc của ngũ hành trong mâm cỗ Tết, người Quảng Trị còn khéo léo lựa chọn những nguyên liệu thân quen, dân dã nhưng không kém phần tươi ngon, đặc sắc để chế biến những món ăn tươm tất dâng lên ông bà, tổ tiên...

Người Quảng Trị lập nghiệp ở phương Nam

Từ khúc ruột miền Trung đầy nắng gió khắc nghiệt, nhiều người con Quảng Trị đã bôn ba vào lập nghiệp ở TP. Hồ Chí Minh. Phẩm chất bền bỉ vượt khó, sáng tạo vươn lên của người xứgió Lào cát trắng đã mang lại cho họnhững thành công trên hành trình lập nghiệp ở thành phố mang tên Bác.Khởi nghiệp từ nghề... tay trái Năm 2006, anh Tống Quang Phú rời quê hương thị trấn Cam Lộ, huyện...

Cùng chuyên mục

Chân thực và cảm động

Phim “Mưa đỏ”, một tác phẩm điện ảnh lịch sử về cuộc chiến tranh bảo vệ Thành Cổ Quảng Trị, do Điện ảnh Quân đội nhân dân đang thực hiện mang dấu ấn sâu sắc không chỉ bởi nội dung cảm động mà còn nhờ sự chân thực và tỉ mỉ trong xây dựng bối cảnh.Sự đầu tư công phu Phim “Mưa đỏ” do Điện ảnh Quân đội nhân dân sản xuất là một dự án quy mô lớn,...

Độc đáo ẩm thực Lào

Nổi tiếng với những món ăn dân dã, mộc mạc, văn hóa ẩm thực nước bạn Lào làm hài lòng thực khách Việt chính là hương vị độc đáo, hấp dẫn riêng có. Vì thế, không ít người Việt nói chung và người Quảng Trị nói riêng đã lựa chọn đồ ăn Lào vào dịp Tết đến xuân về. Nhiều nhà hàng, quán ăn chuyên kinh doanh ẩm thực Lào cũng đã xuất hiện tại Quảng Trị, thu hút...

Gói trọn vị quê hương trong những món ngon ngày tết

Những món ngon ngày Tết là một phần không thể thiếu trong khung cảnh sum họp của nhiều gia đình. Bên cạnh yếu tố tâm linh thể hiện ở sự hiện diện đủ màu sắc của ngũ hành trong mâm cỗ Tết, người Quảng Trị còn khéo léo lựa chọn những nguyên liệu thân quen, dân dã nhưng không kém phần tươi ngon, đặc sắc để chế biến những món ăn tươm tất dâng lên ông bà, tổ tiên...

Nét đẹp văn hóa của hồi môn người Pa Kô

Sau những tháng ngày tìm hiểu, được gia đình đôi bên đồng ý, nhiều chàng trai, cô gái Pa Kô nên vợ, nên chồng. Họ được ông bà, bố mẹ, người thân thực hiện phong tục, nghi lễ cưới hỏi rất độc đáo. Trong đó, văn mun (của hồi môn) được người Pa Kô chuẩn bị đầy đủ với mong muốn tương lai con cháu có cuộc sống hạnh phúc, đủ đầy.Mẹ Việt Nam anh hùng Hồ Thị Niêng...

Magazine: Làng nghề truyền thống vào xuân

Quảng Trị được biết đến với nhiều làng nghề nổi tiếng và ở mỗi vùng quê đều mang nét đặc sắc riêng. Mứt gừng Mỹ Chánh, bánh chưng, bánh tét Đại An Khê, bánh giầy Triệu Trung, bánh hộc Mai Xá đều là những sản phẩm có thương hiệu làm nức lòng người thưởng thức, đặc biệt là vào dịp Tết đến xuân về...Quảng Trị được biết đến với nhiều làng nghề nổi tiếng và ở mỗi vùng quê...

Khải hoàn ca sau chiến tranh

Cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước kết thúc khi tôi tròn mười chín tuổi. Không thể nào quên được cái buổi trưa lịch sử 30/4/1975 ấy, khi Đài Tiếng nói Việt Nam đưa tin cờ Giải phóng đã tung bay trên dinh Độc Lập. Chúng tôi, những chàng lính trẻ hô vang đến khản giọng “Miền Nam được giải phóng rồi! Chiến tranh kết thúc rồi!”. Hai mươi mốt năm đánh trận trường kỳ, rất nhiều máu và...

Chùm thơ mới sáng tác của nhà thơ Bùi Phan Thảo

Nhà thơ Bùi Phan Thảo sinh năm 1963 tại làng Mai Xá, xã Gio Mai, huyện Gio Linh, tỉnh Quảng Trị. Anh là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam; hội viên Hội Nhà báo Việt Nam; hội viên Hội Nhà văn TP. Hồ Chí Minh.Tác phẩm xuất bản: Lao xao hồn phố (thơ); Không chờ những giấc mơ (thơ); Búp bê áo rách (tập truyện ngắn); Những ngọn khói về trời (trường ca); Nụ cười trên phố ban...

Hai người tôi yêu quý nhất!

Trời trở lạnh! Khi những cơn gió lạnh mùa đông rít vào kh e cửa làm tê buốt những đồ vật xung quanh, đâu đây lời bài hát “ Tình cha ấm áp như vầng thái dương...” làm lòng tôi cảm thấy lạnh, cái lạnh không phải vì mùa đông rét buốt mà cái lạnh khi nhớ về ba tôi và thầy giáo chủ nhiệm, hai con người đáng kính đối với cuộc đời tôi. Minh họa: LÊ DUYTôi...

Khi người trẻ ngày càng hứng thú với thư pháp

Không chỉ đối với những người lớn tuổi, ngày nay, thư pháp, một bộ môn nghệ thuật tưởng chừng đã cũ dần chiếm được vị trí nhất định trong lòng giới trẻ. Với nhiều người, luyện thư pháp không đơn thuần để cảm nhận được cái hay, cái đẹp trong từng con chữ mà còn là cách giúp người viết dưỡng tâm, rèn tính, tìm thấy sự cân bằng trong nhịp sống hiện đại.Anh Khánh viết chữ thư pháp...

Sẵn sàng cho sân chơi thể thao xuân Ất Tỵ

Những ngày cận tết Ất Tỵ - 2025, khắp nơi trên toàn tỉnh, nhiều cơ quan, đơn vị, địa phương khẩn trương hoàn thiện cơ sở vật chất, trang thiết bị, địa điểm chuẩn bị cho các giải thể thao mừng Đảng, mừng xuân. Nhiều shop thể thao tập trung lựa chọn sản phẩm chất lượng tốt, mẫu mã đẹp, huy động nhân lực, tăng ca để sớm hoàn tất hợp đồng với khách hàng và đồng hành tài...

Tin nổi bật

Tin mới nhất