Nếu gõ Google cụm từ: nghệ nhân ẩm thực Ánh Tuyết thì trong 0,3 giây sẽ có 2,7 triệu kết quả cho người tìm kiếm. Điều đó phần nào nói lên thương hiệu của bà.
Nghệ nhân ẩm thực Ánh Tuyết -Ảnh: P.X.D
Học nấu ăn từ năm 8 tuổi
Biết bà rất bận rộn nên phải hẹn trước, được nghệ nhân đồng ý chúng tôi mới gặp được bà vào một ngày trước tết Nguyên đán. Đó là một phụ nữ tuổi tác đã cao nhưng vẫn phong độ, lịch thiệp và có phần đài các kinh kỳ.
Ngồi trong nhà hàng của bà ở phố cổ Hà Nội, vừa pha trà mời khách, bà vừa kể chuyện: “Bố tôi ngày xưa làm Chánh Tổng, tức là gia phong, nền nếp lại nghiêm nên tôi được học nữ công gia chánh từ rất sớm. Năm lên 8 tuổi, những lúc rảnh rỗi, tôi đã vào bếp học cách nhặt rau, vo gạo, gọt hoa quả…Năm 9 tuổi tôi đã được học cách nêm nếm gia vị, nấu nướng một vài món ăn và bày biện mâm cỗ. Được rèn luyện sớm lại cũng có năng khiếu, chịu khó quan sát, học hỏi nên tôi tiến bộ nhanh và có được sự nghiệp như hôm nay. Nhưng để thành công mọi việc cũng không hề đơn giản”.
Lớn lên bà được học ngành công nghiệp thực phẩm, sau khi ra trường bà làm dịch vụ ăn uống nhưng vẫn chưa thành danh vì chưa có cơ hội thể hiện tài nghệ của mình. Năm 1990 một hội chợ ẩm thực lần đầu được tổ chức tại khách sạn Horizon (Hà Nội) với nhiều đầu bếp là bếp trưởng của các khách sạn cao cấp tham gia. Bà cũng là một thí sinh và đã đoạt giải nhất với món gà nướng tẩm mật ong, vượt qua nhiều cao thủ trong nghệ thuật ẩm thực Thủ đô. Và bước ngoặt đời bà đã bắt đầu mở ra…
Trò chuyện một lúc, bà nói với chúng tôi: “Bây giờ các anh cứ dạo chơi phố cổ. Lát nữa quay lại nhé, hôm nay tôi tự tay nấu cơm chiều mời các anh”. Chúng tôi thật bất ngờ chỉ biết nói lời cảm ơn bà.
Hôm đó ba chúng tôi được ăn một bữa cơm hiếm có trong đời theo kiểu gia đình chứ không phải tiệc tùng. Thức ăn gồm có thịt kho tàu, gà luộc chấm muối, canh chua… tráng miệng bằng chè hoa cau. Trong khi ăn cùng khách, thỉnh thoảng bà giải thích đôi điều về cách nấu nướng. Chúng tôi ăn rất ngon miệng, ai cũng trầm trồ, kể cả hai bạn của tôi là nhà báo Minh Tự ở Huế và kiến trúc sư Cao Việt Dũng dân Hà Nội đều ở những địa chỉ nổi tiếng nấu ăn ngon cũng phải xuýt xoa.
Từng được giao chuẩn bị cơm chiêu đãi Tổng thống Mỹ
Trong buổi chiều hôm ấy, nghệ nhân Ánh Tuyết cởi mở với khách khá nhiều chuyện thú vị xung quanh nghệ thuật ẩm thực, có những điều lần đầu chúng tôi được nghe. Vui miệng, bà kể: “Năm 2016, Tổng thống Mỹ lúc đó là Barack Obama sang thăm Việt Nam. Một hôm, có cán bộ Trung ương đến làm việc và đề nghị tôi nấu một bữa cơm Việt Nam để chiêu đãi Tổng thống Mỹ. Họ còn dặn tôi giữ kín chuyện này.
Tôi đã suy nghĩ và lên thực đơn chuẩn bị tiếp một vị khách đặc biệt. Đến gần ngày mời cơm thì các anh cán bộ quay lại, họ nói thay đổi phương án mời khách, nguyên nhân là vì phố cổ khá chật hẹp, khách đi lại không thuận tiện lắm, phải thay đổi địa chỉ mời khách vì lý do an ninh. Chúng tôi cũng gật đầu thưa vâng. Đoạn sau mọi người đã biết đó là chuyện Tổng thống Mỹ ăn bún chả Hà Nội tại quán Hương Liên ở phố Lê Văn Hưu.
Tiếp đó năm 2017 nghệ nhân Ánh Tuyết còn vinh dự được giao nhiệm vụ chỉ đạo nấu nướng chiêu đãi 21 nguyên thủ quốc gia trong sự kiện APEC tại Đà Nẵng. Bà đã loại ra những món ăn sang trọng để chọn thực đơn gồm 12 món ăn mà bà cho là thích hợp với khẩu vị của khách, trong đó có các món Việt Nam như: nem cua bể, nem cuốn rươi, nộm hoa chuối, cá vược hấp gia vị, vịt quay da giòn và chè khoai tím. Những món ăn do bà đạo diễn đã làm hài lòng 21 vị nguyên thủ quốc gia đến từ 21 nền văn hóa ẩm thực khác nhau.
Với những thành tích nổi bật như thế, bà đã được Nhà nước phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân ưu tú” và cũng là nghệ nhân ẩm thực duy nhất có được danh hiệu “ Nghệ nhân dân gian”, một trong 10 người được tặng danh hiệu “Công dân Thủ đô ưu tú” năm 2018.
Niềm đam mê, tài nghệ, khát vọng đã giúp nghệ nhân Ánh Tuyết gặt hái được thành công, đóng góp quan trọng cho gia đình và xã hội. Đúng là “Nhất nghệ tinh, nhất thân vinh”.
Phạm Xuân Dũng
