Thời gian gần đây, do nhiều nguyên nhân khác nhau, luồng lạch vào cảng cá Cửa Tùng đã bị bồi lấp nghiêm trọng dẫn đến các tàu cá có chiều dài trên 15 m không thể cập cảng mà bắt buộc phải dùng thuyền nhỏ trung chuyển hải sản khai thác. Điều này không chỉ gây khó khăn cho ngư dân mà còn ảnh hưởng đến công tác chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU).
Khu vực Cửa Tùng, sông Bến Hải đoạn từ Km0+00 đến Km2+00 đang bị bồi lấp, khan cạn nghiêm trọng – Ảnh: L.A
Cảng cá Cửa Tùng là địa điểm phục vụ hoạt động ra khơi đánh bắt, khai thác thủy sản của ngư dân khu vực thị trấn Cửa Tùng, huyện Vĩnh Linh, xã Trung Giang, huyện Gio Linh, các xã lân cận và ngư dân tỉnh bạn.
Tuy nhiên, hiện tại do luồng lạch bị cạn, các tàu cá của ngư dân ra vào cập cảng rất khó khăn, nhất là các tàu cá có chiều dài từ 15 m trở lên và tàu cá của ngư dân ngoại tỉnh. Để bán hải sản khai thác được, ngư dân bắt buộc phải neo đậu bên ngoài cửa biển và dùng thuyền nhỏ trung chuyển bốc dỡ sản phẩm để đưa vào bờ. Sự bất tiện này ảnh hưởng lớn đến chất lượng sản phẩm, thu nhập của ngư dân và các hộ thu mua.
Bà Phan Thị Tư ở tại Khu phố An Hòa 1, thị trấn Cửa Tùng, một trong những tiểu thương đang kinh doanh tại cảng cá Cửa Tùng bức xúc cho biết, trước đây cơ sở thu mua hải sản của bà mỗi tháng thu mua từ 20 – 30 tấn hải sản các loại. Nhưng hiện tại luồng lạch vào cảng cá bị bồi lấp, các tàu đánh bắt xa bờ không vào cảng được nên mỗi tháng bà chỉ thu mua được khoảng 3 – 5 tấn hải sản. Không những thế, để thu mua hải sản, bà phải thuê thuyền nhỏ để trung chuyển hải sản vào bờ với chi phí 600.000 đồng/chuyến. “Luồng lạch ra vào cảng cá Cửa Tùng bị bồi lấp ảnh hưởng rất nhiều đến ngư dân và tiểu thương chúng tôi. Hải sản phải trung chuyển bằng thuyền nhỏ làm tăng chi phí, chất lượng cũng giảm sút. Mong các cấp, các ngành quan tâm, khắc phục tình trạng này”, bà Tư nói.
Trước tình trạng này, ngày 7/5, 22 chủ tàu cá trong và ngoài tỉnh, cơ sở kinh doanh, dịch vụ hậu cần nghề cá đã có đơn kiến nghị gửi UBND thị trấn Cửa Tùng, huyện Vĩnh Linh về việc luồng vào cảng bị cạn, ảnh hưởng đến việc đi khai thác hải sản của ngư dân và kinh doanh tại khu vực cảng cá Cửa Tùng. Qua xác minh đơn kiến nghị, ngày 8/5, UBND thị trấn Cửa Tùng đã có tờ trình số 54/TTr-UBND về việc nạo hút, khơi thông luồng lạch tại cảng cá Cửa Tùng.
Theo đó, qua quá trình làm việc với Trạm kiểm soát Đồn Biên phòng Cửa Tùng xác nhận, từ tháng 1/2024 đến nay đã có 12 tàu thuyền trong và ngoài địa phương mắc cạn do luồng lạch bị bồi lấp, trong đó có 1 chiếc bị hư hỏng nặng buộc phải vứt bỏ.
Từ nguyên nhân trên nên các tàu thuyền có chiều dài từ 12 m trở lên trong và ngoài địa phương không ra vào cửa lạch được, làm ảnh hưởng lớn đến việc đi khai thác hải sản của ngư dân và kinh doanh tại cảng cá Cửa Tùng.
Theo thống kê của Ban Quản lý cảng cá Quảng Trị, từ đầu năm đến nay chỉ có 21 lượt tàu cá cập và rời cảng, chủ yếu là tàu cá của ngư dân địa phương phải chờ khi thủy triều lớn nhất mới ra, vào cảng được.
Đặc biệt, vào ngày 22/1, tàu cá số hiệu BTh 99231TS làm nghề lưới rê do ông Nguyễn Trương Hoài ở xã Tân Phước, huyện La Gi, tỉnh Bình Thuận làm thuyền trưởng, trên tàu có 5 thuyền viên khi đang trên đường vào khu neo đậu tránh trú bão Cửa Tùng tránh gió thì bị mắc cạn tại cửa lạch Cửa Tùng, cách cầu Cửa Tùng khoảng 100 m. Các ngư dân được cứu kịp thời nhưng toàn bộ con tàu trị giá 1,6 tỉ đồng bị chìm, hư hỏng hoàn toàn.
Không chỉ ảnh hưởng đến ngư dân, tiểu thương, việc tàu cá không thể cập cảng và bắt buộc phải dùng các thuyền nhỏ trung chuyển sản phẩm thủy sản khai thác được vào bờ còn gây khó khăn cho công tác giám sát tàu cá, thu nhận nhật ký khai thác, giám sát sản lượng khai thác, chứng thực tàu cá cập cảng, rời cảng, xác nhận nguyên liệu, chứng nhận nguồn gốc thủy sản khai thác… Trong khi đây là những nội dung quan trọng trong chống khai thác IUU.
Giám đốc Ban Quản lý cảng cá Quảng Trị Lê Văn Sơn cho biết, trước thực trạng trên, đơn vị đã có văn bản báo cáo tình trạng bồi lắng luồng vào cảng cá Cửa Tùng và đề xuất có giải pháp tháo gỡ nhằm đảm bảo quyền lợi của ngư dân và thực hiện nghiêm các quy định IUU.
Phó Chủ tịch UBND huyện Vĩnh Linh Nguyễn Anh Tuấn cho biết, trước tình trạng luồng lạch trước cảng cá Cửa Tùng bị bồi lấp nghiêm trọng, năm 2023, UBND huyện Vĩnh Linh đã có Tờ trình số 246/TTr-UBND ngày 18/8/2023 về việc phê duyệt phương án: Nạo vét khẩn cấp, khơi thông luồng lạch tại cảng cá Cửa Tùng kết hợp thu hồi sản phẩm sau nạo vét làm vật liệu san lấp theo hình thức xã hội hoá, nhưng đến nay phương án trên vẫn chưa được phê duyệt. Hiện tại, do tác động của biến đổi khí hậu, tình hình mưa lũ diễn ra phức tạp đã làm cho luồng lạch trước cảng cá Cửa Tùng ngày càng bị bồi lấp nghiêm trọng.
Hiện nay nhiều đoạn luồng lạch chỉ còn sâu khoảng 0,5 – 1 m, gây khó khăn cho ngư dân trong khai thác thủy sản và ảnh hưởng lớn đến hoạt động kinh doanh tại khu vực cảng cá. Từ đầu năm đến nay đã có một số tàu cá bị mắc cạn tại luồng vào cảng cá, trong đó, có 1 tàu cá bị hư hỏng nặng, nhiều tàu cá có chiều dài từ 12 m trở lên phải nằm bờ, không thể ra khơi khai thác thủy sản, hoặc không thể cập cảng bốc dỡ thủy sản khai thác, dẫn đến khó khăn trong công tác quản lý tàu cá cập cảng và giám sát sản lượng thủy sản khai thác, thực hiện nhiệm vụ chống khai thác thủy sản bất hợp pháp IUU.
Nhằm tạo điều kiện thuận lợi, an toàn cho tàu thuyền của ngư dân khai thác thủy sản, thực hiện tốt nhiệm vụ chống khai thác thủy sản bất hợp pháp IUU, ngày 14/5, UBND huyện Vĩnh Linh tiếp tục có tờ trình số 121/TTr-UBND đề nghị UBND tỉnh, các sở, ngành xem xét sớm phê duyệt phương án: Nạo vét khẩn cấp, khơi thông luồng lạch tại cảng cá Cửa Tùng kết hợp thu hồi sản phẩm sau nạo vét làm vật liệu san lấp theo hình thức xã hội hoá. Đồng thời, trước mắt cho phép Công ty TNHH MTV Ngọc Tuấn Cửa Tùng thực hiện nạo vét khẩn cấp luồng lạch tại cảng cá Cửa Tùng. Sản phẩm tận thu được tập kết tại thôn Nam Sơn, xã Trung Giang, huyện Gio Linh và khu phố Hòa Lý Hải, thị trấn Cửa Tùng, huyện Vĩnh Linh.
Ngày 2/6, Sở Giao thông vận tải cũng đã có văn bản số 1359/SGTVT-KCHT đề nghị Cục Đường thủy nội địa đề xuất Bộ Giao thông vận tải đưa vào kế hoạch duy tu nạo vét và sớm bố trí kinh phí thực hiện nạo vét đảm bảo giao thông đoạn qua khu vực bãi cạn Cửa Tùng (Km0+00 đến Km 2+00) trên tuyến đường thủy nội địa quốc gia sông Bến Hải.
Theo đó, hiện nay khu vực Cửa Tùng, sông Bến Hải đoạn từ Km0+00 đến Km2+00 đang bị bồi lấp, khan cạn nghiêm trọng, trong đó đoạn hạ lưu cầu Cửa Tùng có cồn cát bồi lấp chiếm gần hết cửa sông làm luồng chạy tàu biến đổi, khúc khuỷu hình chữ Z, chiều rộng luồng có đoạn
Thời gian qua đã xảy ra nhiều vụ tai nạn, mắc cạn của tàu thuyền, làm thiệt hại lớn tài sản người dân và mất an toàn giao thông đường thủy. Do vậy, cần sớm nạo vét nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các phương tiện hoạt động ra vào cảng cá và khu neo đậu tránh trú bão Cửa Tùng được an toàn, đồng thời tăng khả năng tiêu thoát lũ cho sông Bến Hải, tạo điều kiện cho doanh nghiệp và ngư dân phát triển kinh tế; kết nối phát triển ngành nghề thủy sản giữa tỉnh Quảng Trị và các tỉnh lân cận, góp phần thực hiện nhiệm vụ chống khai thác thủy sản bất hợp pháp IUU.
Liên quan đến việc thực hiện thu nhận nhật ký khai thác thủy sản, giám sát sản lượng, chứng thực cho tàu cá neo đậu trong vùng nước cảng cá nhưng không cập được cảng để bốc dỡ sản phẩm do luồng vào cảng bị cạn tại cảng cá Cửa Tùng, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT Nguyễn Hữu Vinh cho biết, để đảm bảo công tác chống khai thác thủy sản bất hợp pháp IUU, Sở Nông nghiệp và PTNT đã yêu cầu Ban Quản lý cảng cá Quảng Trị phối hợp với cơ quan bảo đảm an toàn hàng hải thông báo tình hình luồng lạch, phao tiêu báo hiệu nhằm đảm bảo an toàn cho tàu cá ra, vào cảng cá Cửa Tùng. Khi nhận được thông báo đề nghị cập cảng cá của thuyền trưởng tàu cá phải thông tin cho thuyền trưởng được biết về tình hình luồng lạch và để đảm bảo an toàn cho người và tàu cá thì không đưa tàu cá cập cảng cá Cửa Tùng để bốc dỡ sản phẩm thủy sản, đồng thời hướng dẫn cho thuyền trưởng biết hiện nay trên địa bàn tỉnh Quảng Trị ngoài cảng cá Cửa Tùng còn có cảng cá Cửa Việt và cảng cá Bến cá chợ Cửa Việt là những cảng cá đã được Bộ Nông nghiệp và PTNT công bố là cảng cá chỉ định để thuyền trưởng lựa chọn và đưa tàu cá cập cảng bốc dỡ sản phẩm thủy sản và thực hiện những thủ tục liên quan khác theo quy định.
Lê An
