Theo thống kê mới nhất của Tổng cục Hải quan (Bộ Tài chính), xuất khẩu gạo nửa đầu tháng 2 (từ ngày 1/2 – 15/2) đạt 150.944 tấn, trị giá 104,33 triệu USD.
Lũy kế từ đầu năm đến ngày 15/2, xuất khẩu gạo đạt 663.209 tấn, trị giá 466,6 triệu USD. Giá gạo xuất khẩu bình quân 703,5 USD/tấn.
So với cùng kỳ năm 2023, lượng gạo xuất khẩu đã tăng 14,4% (tăng hơn 83.000 tấn); trong khi đó, trị giá xuất khẩu tăng tới 53% (tăng gần 161 triệu USD). Mức giá xuất khẩu gạo bình quân 703,5 USD/tấn, tăng tới 33,65% so với cùng kỳ năm 2023 (chỉ đạt khoảng 526 USD/tấn).
Trước đó, năm 2023 xuất khẩu gạo cũng thu về các con số khá ấn tượng với 8,1 triệu tấn, trị giá 4,68 tỉ USD, lần lượt tăng 14,4% và 35,3% so với năm trước.
Năm 2023, thị trường xuất khẩu gạo lớn nhất của Việt Nam là ASEAN, chiếm tới 61% trong tổng lượng gạo xuất khẩu của cả nước với 4,9 triệu tấn, tăng 24% so với năm trước. Ngoài ra, gạo Việt Nam còn xuất khẩu sang các thị trường khác như Trung Quốc, Ghana…
Theo ông Nguyễn Như Cường, Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ NN&PTNT), dù diện tích lúa có xu hướng giảm nhưng trong kế hoạch sản xuất năm 2024, ngành trồng trọt vẫn đặt mục tiêu giữ vững diện tích gieo trồng lúa 7,1 triệu ha, sản lượng lúa thu hoạch trong năm đạt trên 43 triệu tấn. Việt Nam vẫn đảm bảo xuất khẩu từ 8 triệu tấn gạo trở lên.
Liên quan tới giá gạo xuất khẩu, theo số liệu từ Hiệp hội Lương thực Việt Nam, giá gạo xuất khẩu ngày 26/2 đang chững lại và đi ngang sau phiên giảm mạnh. Hiện giá gạo 25% tấm xuất khẩu ở mức 584 USD/tấn. Giá gạo 5% tấm ở mức 609 USD/tấn.
Sau diễn biến giá gạo giảm trong thời gian qua, các chuyên gia cho rằng một phần nguyên nhân là do tâm lý chờ đợi xu hướng thị trường gạo rõ hơn trong thời gian tới. Chỉ khoảng 2 tuần nữa sẽ vào chính vụ Đông Xuân, vụ lúa có sản lượng lớn nhất trong năm, khi đó xu hướng giá lúa chắc chắn sẽ định hình rõ.
“Trong vòng 2 tuần nữa, việc mua bán giá gạo của Đồng bằng sông Cửu Long vẫn còn có sự chờ đợi, bản thân doanh nghiệp và người nông dân vẫn chưa xoá đi được chữ chờ đó nhưng nó sẽ bật dậy. Theo cách nhìn của tôi theo dõi thị trường gạo nếu chúng ta bán trên 7.000 giá lúa, bà con nông dân đã có lãi”, ông Hoàng Trọng Thủy – Chuyên gia Nông nghiệp nhận định.
Ngoài ra, một số chuyên gia cho rằng, nguyên nhân chủ yếu khiến giá một số loại gạo xuất khẩu của Việt Nam giảm là do yếu tố tâm lý. Hiện nay, các nhà nhập khẩu gạo biết rằng Việt Nam đang vào vụ thu hoạch lúa lớn nhất trong năm, nên chưa vội mua vào nên chờ giá tốt. Trong khi yếu tố thời vụ đã trở thành quy luật từ nhiều năm qua, tuy nhiên năm nay do giá gạo Việt Nam ở mức khá cao nên mức giảm mạnh hơn.
Cùng với đó, một trong những khách hàng truyền thống và mua gạo với số lượng lớn của Việt Nam là Indonesia, vừa ký được hợp đồng 500.000 tấn vào cuối tháng 1 với Việt Nam, Myanmar và Pakistan. Ngoài ra, những diễn biến gần đây trước kỳ bầu cử ở Ấn Độ cũng khiến các nhà nhập khẩu chưa vội “chốt đơn”.
Các nhà phân tích thị trường cũng nhận định, do nguồn cung bị thắt chặt, nên xu thế giảm của giá gạo sẽ không thể kéo dài. Ngược lại giá gạo xuất khẩu sẽ còn biến động theo chiều hướng tăng trong năm 2024.
