Nghệ thuật xiếc Việt Nam lâu nay gặp không ít khó khăn từ việc đào tạo đến nguồn thu. Tuy nhiên, sau những thử thách ấy, xiếc Việt vẫn cố gắng đổi mới đạt nhiều thành tựu, tạo được vị trí trên đấu trường trong nước và quốc tế.
Muôn vàn khó khăn của xiếc Việt
Trường Trung cấp Nghệ thuật Xiếc và Tạp kỹ Việt Nam cho biết, vào năm 2022 số lượng học sinh thông qua đợt sơ tuyển là 3.691 em. Tuy nhiên, sau khi qua vòng phúc tuyển và trung tuyển số đạt yêu cầu chỉ còn 20 em. Điều này cho thấy, việc đào tạo tài năng cho nghệ thuật xiếc tốn nhiều thời gian và khó hơn so với các ngành học khác, lại chịu sự đào thải khắc nghiệt nếu giữa chừng học viên không đáp ứng yêu cầu tập luyện. Do đó việc tìm kiếm và đào tạo những ứng viên tài năng mới luôn là vấn đề nan giải.
Mức lương và phụ cấp ưu đãi nghề dành cho nghệ sĩ xiếc còn thấp. Nếu nghệ sĩ đã vào biên chế Nhà nước thì mức lương khoảng 4 triệu đồng/tháng, bên cạnh đó các diễn viên sẽ nhận cát sê theo show diễn. Tuy nhiên, các rạp xiếc thường chỉ tổ chức biểu diễn vào những ngày cuối tuần, do đó để kiếm thêm thu nhập, nhiều diễn viên phải làm thêm nghề khác mới có thể trang trải cuộc sống.
NSƯT Phi Vũ bày tỏ: “Hằng năm vẫn có chương trình đào tạo cũng như đi tuyển sinh khắp nơi nhưng mà cũng khó. Bởi xiếc là một nghề phải khổ luyện và rất vất vả, hơn thế là về chuyện mưu sinh xiếc có nguồn thu thấp do đó việc tìm kiếm thế hệ kế thừa đang là vấn đề nan giải”.
Xiếc Việt nỗ lực chuyển mình
Trong hội nghị khách hàng năm 2023, Liên đoàn Xiếc Việt Nam đã công bố nhiều sự đổi mới để phát triển. Xuyên suốt trong năm 2023, 20 chương trình biểu diễn sẽ được tổ chức tại nhiều tỉnh thành trên cả nước, tiếp cận đa dạng đối tượng công chúng.
Đa dạng các hình thức biểu diễn kết hợp xiếc với nhiều loại hình nghệ thuật khác để nâng cao giá trị xiếc Việt. Liên đoàn Xiếc Việt Nam cũng vừa công bố lần đầu tiên xiếc Việt sẽ kết hợp biểu diễn với nhạc Rock trong tiết mục “Thiên thần lên núi” diễn ra vào 13-14.10. Sáng tạo ra những buổi diễn phù hợp với từng dịp lễ, Tết của đất nước có thể kể đến như: Chào xuân Quý Mão, Mừng Đảng mừng Xuân và chương trình “Vui Tết Trung thu”.
NSƯT Phi Vũ cho biết: “Nhà hát đang gấp rút đào tạo và huấn luyện một số diễn viên trẻ để phục vụ cho chương trình ở rạp xiếc biểu diễn đa năng Phú Thọ hiện tại đang được xây dựng. Đồng thời chúng tôi cũng đang nỗ lực sáng tạo ra những chương trình mang những cái mới lạ để phục vụ cho nhân dân thành phố trong năm 2025”.
Dù gặp phải những khó khăn và thách thức lớn, nghệ thuật xiếc Việt Nam đã không ngừng nỗ lực để phát triển và đổi mới. Sự cố gắng của họ được đền đáp bởi những giải thưởng, thành tích ấn tượng trên đấu trường xiếc quốc tế.
Trong đó phải kể đến 2 nghệ sĩ đã có những đóng góp to lớn cho xiếc Việt Nam NSƯT Quốc Cơ – Quốc Nghiệp. Sau gần 20 năm trong nghề 2 anh em đã sở hữu nhiều giải thưởng, huy chương tại các cuộc thi trong nước và cả quốc tế. Quốc Cơ – Quốc Nghiệp có trong tay cùng lúc đến 4 kỷ lục thế giới và kỷ lục Guinness cuối chính là màn chồng đầu leo 10 bậc thang tại Ý vào đầu tháng 2 năm nay.
Nối tiếp thành tích ấn tượng đó, 2 nữ nghệ sĩ Hồng Thúy và Phạm Hướng với tiết mục “Đu son” đã giành Vương miện Vàng công chúa xiếc. Nghệ sĩ Hiển Phước và Thanh Hoa cũng đã xuất sắc đạt Huy chương Bạc Liên hoan Xiếc quốc tế “Không biên giới” 2023 tại Nga với tiết mục đu dây đôi trên không “Khoảnh khắc tình yêu”.
