Bình Liêu là địa phương có trên 96% là đồng bào dân tộc thiểu số với nền văn hóa đặc sắc, độc đáo của cộng đồng các dân tộc Tày, Dao, Sán Chỉ. Nhằm chung sức bảo tồn, phát huy những giá trị văn hóa truyền thống quý báu của quê hương, tuổi trẻ Bình Liêu đã chủ động, sáng tạo triển khai nhiều mô hình, hoạt động ý nghĩa, huy động được sự vào cuộc tích cực của ĐVTN. Qua đó, góp phần thúc đẩy phát triển du lịch, KT-XH địa phương, nâng cao đời sống nhân dân.
Bí thư Huyện Đoàn Bình Liêu Trần Thị Hường chia sẻ: Trong những năm qua, các cấp bộ Đoàn huyện Bình Liêu luôn quan tâm đặc biệt tới công tác tuyên truyền, giáo dục, khơi dậy tình yêu của nhân dân, nhất là thanh thiếu nhi với văn hóa truyền thống. Huyện Đoàn Bình Liêu đã tổ chức tuyên truyền, quán triệt nội dung các nghị quyết về văn hóa của tỉnh, “Đề án bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa các dân tộc huyện Bình Liêu đến năm 2020, định hướng đến năm 2030” của huyện thông qua tuyên truyền miệng, các kênh mạng xã hội, các hoạt động lễ hội, ngày hội, hình thức sân khấu hóa trong trường học; phối hợp tổ chức các chương trình ngoại khóa tham quan, tìm hiểu thực tế tại các bản văn hóa người Tày (xã Hoành Mô), bản văn hóa người Dao (xã Đồng Văn)… Đồng thời, tích cực đấu tranh bài trừ, xóa bỏ các hủ tục lạc hậu, tuyên truyền, hướng dẫn người dân thực hiện nếp sống văn minh.
Vì vậy, không khó để bắt gặp mỗi dịp lễ hội, ngày hội truyền thống tại Bình Liêu như lễ hội đình Lục Nà, hội Soóng cọ, ngày Kiêng gió, ngày hội văn hóa các dân tộc thì ĐVTN chính là lực lượng đông đảo tham gia các hoạt động biểu diễn nghệ thuật dân gian truyền thống, các môn thể thao dân tộc, trò chơi dân gian. Từ việc hát các làn điệu Then, Soóng cọ đến tái hiện các nghi lễ truyền thống (đám cưới của người Sán Chỉ, người Dao, lễ cấp sắc của người Dao…); trình diễn trang phục dân tộc; tham gia các trò chơi dân gian (đẩy gậy, kéo co, đánh quay…) đều được thanh thiếu nhi trên địa bàn huyện thể hiện rất bài bản, khéo léo.
Chị Chu Thị Hạnh, đoàn viên xã Lục Hồn, chia sẻ: Tôi thường xuyên tham gia các hoạt động tái hiện nghi lễ của đồng bào dân tộc tại địa phương, như nghi lễ Lẩu then của dân tộc Tày, tái hiện hình ảnh cô dâu trong đám cưới của dân tộc Sán Chỉ vào các dịp lễ hội, tham gia hội thi “Người trình diễn trang phục dân tộc đẹp nhất”. Cùng với đó, tham gia sinh hoạt cùng đội văn nghệ thôn tập luyện các điệu múa, làn điệu dân ca biểu diễn các dịp lễ, tết, giao lưu tại các sự kiện văn hóa của tỉnh như: Tuần Văn hóa thể thao các dân tộc vùng Đông Bắc, Carnaval Hạ Long… Qua mỗi hoạt động, tôi càng có cơ hội hiểu biết sâu sắc hơn về văn hóa quê hương để có thể giới thiệu nhiều hơn những nét đẹp văn hóa truyền thống ấy đến bạn bè bốn phương.
Ngoài ngôn ngữ, trang phục truyền thống, nét đặc sắc của Bình Liêu không phải nơi nào cũng có được chính là không gian lưu giữ những làn điệu dân ca mượt mà, đằm thắm như: Hát Then của người Tày, hát Soóng cọ của người Sán Chỉ đã trở thành di sản phi vật thể của nhân loại và quốc gia. Để không ngừng gìn giữ, phát huy những di sản quý báu này, nhiều năm qua, Huyện Đoàn Bình Liêu đều duy trì phối hợp với các ngành, trường học, địa phương thành lập các câu lạc bộ, mở các lớp truyền dạy bản sắc văn hóa dân tộc xuyên suốt trong năm học và vào dịp hè như dạy hát Then – đàn Tính, hát Soóng cọ, thêu thổ cẩm trên trang phục truyền thống của người Dao… được đông đảo thanh thiếu nhi hưởng ứng tham gia.
Những năm gần đây, khi du lịch Bình Liêu có sự phát triển mạnh mẽ, nhiều ĐVTN trên địa bàn đã mạnh dạn triển khai các mô hình kinh doanh dịch vụ, du lịch, trong đó chú trọng khai thác các yếu tố văn hóa truyền thống để thu hút du khách. Thông qua mô hình các homestay, các ĐVTN còn trực tiếp trở thành hướng dẫn viên giới thiệu, hướng dẫn du khách trải nghiệm nếp sống, mặc trang phục, nấu và thưởng thức các món ăn truyền thống của đồng bào các dân tộc địa phương.
Đặc biệt, với sự phát triển của công nghệ số, mạng xã hội, nhiều ĐVTN đã tận dụng lợi thế truyền thông của các trang mạng Facebook, Zalo, TikTok để chia sẻ thông tin, các video quảng bá về du lịch, các lễ hội, nghi lễ truyền thống của đồng bào dân tộc ở Bình Liêu. Từ đây, vừa tạo điều kiện cho thanh niên có thêm kênh thông tin để tìm hiểu, nghiên cứu, nâng cao hiểu biết về văn hóa dân tộc, vừa phát huy sức sáng tạo, xung kích trong tham gia bảo tồn văn hóa. Qua đó, góp phần giới thiệu, lan tỏa, quảng bá sâu rộng về hình ảnh vùng đất, con người Bình Liêu, không ngừng khơi dậy nét đẹp trong đời sống văn hóa cộng đồng, chung tay gìn giữ trọn vẹn bản sắc văn hóa Quảng Ninh trong tiến trình hội nhập và phát triển.
