Thời gian qua, nhiều tổ chức cơ sở đảng trong tỉnh đối mặt với tình trạng thiếu nguồn phát triển đảng viên, nhất là đảng viên trẻ. Cấp ủy các cấp đã và đang thực hiện các giải pháp phù hợp để nâng cao số lượng, chất lượng kết nạp đảng viên tại khu dân cư, trong doanh nghiệp, trong đoàn viên. Đây được coi là vấn đề quan trọng để từng bước trẻ hóa đội ngũ, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức đảng.
Thực trạng đáng quan tâm
Năm 2023 Đảng bộ xã Tân Việt (TX Đông Triều) chỉ kết nạp được 5 đảng viên mới (chỉ tiêu là 6 đảng viên). Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, chỉ tiêu kết nạp đảng viên hằng năm của Đảng bộ xã đều không đạt. Đảng bộ xã hiện có 10 chi bộ trực thuộc, 176 đảng viên. Ông Vũ Đức Trọng, Bí thư Đảng ủy xã, cho biết: Hiện một số chi bộ ở địa phương thiếu nguồn để kết nạp đảng viên mới. Nguồn phát triển Đảng trước chủ yếu dựa vào đối tượng chính là thanh niên và giáo viên. Tuy nhiên, hiện nay các giáo viên hầu hết đã vào Đảng; thanh niên có trình độ học vấn cao, nhận thức tốt đi lao động, công tác ở nơi khác, học ở các trường, số còn lại đa phần học vấn không cao, nghề nghiệp không ổn định, ít có chí hướng phấn đấu, nên không đảm bảo tiêu chí để kết nạp.
Không chỉ thiếu nguồn, nhiều chi bộ cơ sở đang có xu hướng già hóa. Chi bộ khu 2B (phường Cao Thắng, TP Hạ Long), trong số 54 đảng viên đang sinh hoạt có trên 90% trên 50 tuổi. Chi bộ thôn Đông (xã Dực Yên, huyện Đầm Hà) hằng năm dù đạt chỉ tiêu phát triển đảng viên mới, tuy nhiên để thu hút và kết nạp đảng viên trẻ rất khó khăn. Ông Phạm Như Thống, Bí thư Chi bộ thôn, trăn trở: Việc “già hóa” ở các tổ chức đảng ít nhiều đã ảnh hưởng đến công tác xây dựng Đảng tại địa phương. Mặc dù nhiều năm qua Chi bộ rất quan tâm đến công tác phát triển đảng viên trẻ, nhưng đã “cạn nguồn”.
Theo lý giải của nhiều cấp ủy các địa phương, việc tạo nguồn từ quần chúng ưu tú ở khu vực dân cư đang gặp nhiều khó khăn. Bởi hiện nguồn phát triển Đảng ở khu dân cư chủ yếu dựa vào các đối tượng chính là thanh niên, đoàn viên, hội viên của các tổ chức chính trị – xã hội địa phương, tham gia công tác tại ban điều hành thôn, bản, khu phố… Tuy nhiên, những thanh niên có trình độ học vấn cao, nhận thức tốt đều đã đi làm việc hoặc học tập ở các trường; số còn lại đa phần học vấn thấp, nghề nghiệp không ổn định, ít có chí hướng phấn đấu; lực lượng cán bộ làm công tác đoàn thể như mặt trận, hội phụ nữ… cơ bản đã lớn tuổi. Cùng với đó, quá trình từ tuyên truyền, giáo dục, bồi dưỡng, thử thách để đến khi kết nạp đảng viên cần có thời gian; do nguồn không ổn định nên công tác kết nạp Đảng tại chi bộ thôn, bản, khu phố gặp nhiều khó khăn thời gian qua.
Theo Ban Tổ chức Thành ủy Hạ Long, Đảng bộ thành phố có số đảng viên lớn (24.815 đảng viên), tỷ lệ đảng viên kết nạp hằng năm/trên dân số là trên 7%, đảng viên là người cao tuổi chiếm tỷ lệ cao, chiếm 38,32%. Nguồn phát triển Đảng trong các cơ quan, đơn vị còn ít, khối các doanh nghiệp do tình hình sản xuất mấy năm gần đây gặp khó khăn, nên số lượng công nhân lao động thường xuyên biến động; khối xã, phường, lực lượng thanh niên trong độ tuổi lao động, học xong phổ thông thì đi học, đi làm ăn xa…, số thanh niên còn lại ở địa phương ít tham gia sinh hoạt tại các tổ chức chính trị – xã hội, hầu hết không có ý chí phấn đấu vào Đảng.
Tổ chức đảng là hạt nhân trong hệ thống chính trị ở cơ sở, nếu hạt nhân quá mỏng, chủ yếu là đảng viên cao tuổi thì hiệu quả hoạt động của cả hệ thống cũng vì thế mà có phần giảm sút, thiếu sức trẻ. Việc thiếu hụt đội ngũ đảng viên ở khu dân cư chắc chắn sẽ gây nhiều khó khăn trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện các nhiệm vụ chính trị ở khu dân cư.
Phát triển đảng viên mới kết hợp với trẻ hóa đội ngũ
Để tháo gỡ những khó khăn trên, nhiều cấp ủy, tổ chức đảng của tỉnh đã có nhiều giải pháp phát triển đảng viên kết hợp với trẻ hóa đội ngũ. Trong đó tập trung phát triển đảng viên trong học sinh THPT, công dân sẵn sàng nhập ngũ, người lao động trong các doanh nghiệp.
Bám sát chỉ đạo của cấp ủy cấp trên, hằng năm các chi bộ, đảng bộ trực Đảng bộ TP Hạ Long chủ động xây dựng kế hoạch phát triển đảng viên từ việc lựa chọn tạo nguồn, bồi dưỡng quần chúng, đoàn viên, hội viên ưu tú của các tổ chức đoàn thể. Trong đó chủ yếu là ĐVTN, đoàn viên công đoàn, công nhân, người lao động trong các doanh nghiệp, quân nhân xuất ngũ, giáo viên, nhân viên ngành y tế, học sinh các trường THPT. Cấp ủy các cấp phân công đảng viên giúp đỡ, tạo môi trường hoạt động để quần chúng được thử thách và thể hiện năng lực của mình; phối hợp đẩy mạnh tuyên truyền, định hướng, bồi dưỡng phẩm chất chính trị cho quần chúng ưu tú; lập danh sách quần chúng ưu tú tham gia học lớp bồi dưỡng nhận thức về Đảng, hướng dẫn làm quy trình kết nạp…
Từ đầu nhiệm kỳ 2020-2025 đến nay, Đảng bộ thành phố đã mở 40 lớp bồi dưỡng lý luận dành cho đối tượng kết nạp Đảng cho 3.281 quần chúng với hình thức phong phú, linh hoạt cho từng đối tượng cụ thể; tổ chức 10 lớp bồi dưỡng nhận thức về Đảng cho 280 học sinh ở các trường học THPT. Cũng trong thời gian này, Đảng bộ thành phố đã kết nạp được 1.889 đảng viên mới, trong đó có 31 đảng viên là học sinh THPT.
Qua thực tế, học sinh khối THPT, công dân sẵn sàng nhập ngũ, người lao động trong các doanh nghiệp khu vực ngoài nhà nước thực sự là nguồn quan trọng cho công tác phát triển Đảng tại các đơn vị. Xác định điều đó, từ đầu nhiệm kỳ, Huyện ủy Tiên Yên ban hành Nghị quyết số 02-NQ/HU (ngày 31/3/2021) “Về nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của chi bộ đảng trên địa bàn dân cư”. BTV Huyện ủy đã thảo luận và đưa vào nghị quyết về phương hướng, nhiệm vụ năm 2024 các giải pháp chỉ đạo công tác phát triển đảng viên, nhất là phát triển đảng viên trong học sinh THPT và doanh nghiệp. Trong đó ban hành Kế hoạch số 309-KH/HU (ngày 1/12/2023) “Về phát triển đảng viên năm 2024”; phấn đấu trong năm 2024 tỷ lệ kết nạp đảng viên mới đạt 4% trở lên; chỉ đạo Ban Tổ chức Huyện ủy ban hành Hướng dẫn số 01-HD/BTC (ngày 20/3/2024) về công tác phát triển đảng viên là học sinh trên địa bàn huyện.
Trưởng Ban Tổ chức Huyện ủy Tiên Yên Nguyễn Cao Khải cho biết: BTV Huyện ủy chỉ đạo các cấp ủy tổ chức làm việc với các chi, đảng bộ về công tác tạo nguồn, bồi dưỡng nguồn phát triển đảng viên, nhất là chú trọng tạo nguồn ở khu dân cư, học sinh THPT, trong đơn vị sự nghiệp và đơn vị kinh tế tư nhân. Huyện đã đưa nội dung công tác phát triển đảng viên trong thanh thiếu niên vào chương trình đối thoại giữa Thường trực Huyện ủy với Đoàn Thanh niên nhân kỷ niệm Ngày thành lập Đoàn 26/3 vừa qua.
Với những cách làm sáng tạo, quyết liệt, năm 2023 Đảng bộ huyện Tiên Yên đã kết nạp 111 đảng viên, đạt 3,8% so tổng số đảng viên đầu năm 2023. Trong đó 72 đảng viên là ĐVTN (65%), 7 đảng viên trong các doanh nghiệp…; từ đầu năm 2024 đến nay kết nạp 15 đảng viên mới, trong đó có 2 đảng viên là học sinh THPT.
Các cấp ủy, tổ chức đảng chủ động xây dựng kế hoạch phát triển đảng viên; đưa ra nhiều mô hình mới, cách làm hay hiệu quả để đổi mới công tác phát triển Đảng, trẻ hóa đội ngũ. Trong đó chủ động phát hiện, bồi dưỡng, kết nạp vào Đảng đối với đoàn viên ưu tú, trưởng thành trong lao động, học tập, trong LLVT, HSSV, công nhân, trí thức, doanh nhân… Thời gian gần đây dù nhiều chi bộ gặp khó khăn về nguồn, nhưng hằng năm Đảng bộ tỉnh vẫn nỗ lực hoàn thành và vượt chỉ tiêu kết nạp đảng viên (trên 3,2%), nằm trong nhóm các tỉnh có số lượng chỉ tiêu, chỉ tiêu kết nạp đảng viên cao, có các mô hình, cách làm mới, hiệu quả. Năm 2023 toàn tỉnh kết nạp được 3.274 đảng viên; trong đó 2.069 đảng viên là đoàn viên (125 học sinh THPT, 105 sinh viên), 870 đảng viên trong các doanh nghiệp. Cơ cấu độ tuổi có chuyển biến tích cực, trong đó từ 18-30 tuổi chiếm 8,6%, từ 31-40 tuổi chiếm 29,2%, từ 41-50 tuổi chiếm 23,8%, từ 51-60 tuổi chiếm 18,1%, từ 61 tuổi trở lên chiếm 20,3%.
Với mục tiêu phấn đấu hoàn thành vượt mức chỉ tiêu kết nạp đảng viên được xác định tại Nghị quyết Đại hội XV của Đảng bộ tỉnh, từng bước trẻ hóa đội ngũ trong Đảng, thời gian tới cấp ủy, tổ chức đảng xác định tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền với đa dạng nội dung, hình thức; đưa nội dung kết nạp đảng viên với đối tượng là học sinh vào chương trình, nhiệm vụ hằng năm của chi bộ, coi đây là một tiêu chí để đánh giá công tác xây dựng Đảng; kiện toàn củng cố, nâng cao chất lượng hoạt động của cấp ủy, chi bộ, các đoàn thể trong các doanh nghiệp khu vực ngoài nhà nước; phát huy vai trò của tổ chức đoàn thanh niên, công đoàn trong việc bồi dưỡng, rèn luyện, tạo nguồn phát triển Đảng, qua đó lựa chọn quần chúng ưu tú để giới thiệu cho tổ chức đảng xem xét kết nạp.
