Tham quan Vịnh Hạ Long được ghé thăm hang, áng nước ngoạn mục, cho khỉ ăn, chụp ảnh check-in… luôn để lại cảm xúc thú vị với du khách. Đây là cách khai thác giá trị của các loài thực vật đặc hữu cho phát triển du lịch cần được được quan tâm.
Đầu kỳ nghỉ hè, anh Hoàng Văn Mạnh (Hà Nội) đưa nhóm các cháu đi tham quan Vịnh Hạ Long như phần thưởng sau một năm học vất vả. Điều anh bất ngờ là cảnh quan Hạ Long được tô điểm bởi các loại hoa tự nhiên rất đẹp.
“Trên đảo đá, các cung đường tham quan, hoa nở rộ. Đặc biệt hơn, qua hướng dẫn viên, tôi được biết đây là các loại thực vật đặc hữu, có giá trị lớn, được giới khoa học công nhận rộng rãi. Vịnh Hạ Long đẹp hơn rất nhiều so với 7-10 năm trước” – anh Mạnh chia sẻ.
“Bông mộc và nhiều nguồn gen quý đang được chúng tôi bảo tồn nhằm tô đẹp cảnh quan, phục vụ du lịch. Thật ý nghĩa khi các giá trị của chúng đã được gìn giữ, phát huy thiết thực theo cách này. Đây cũng là hình thức phát huy giá trị đa dạng sinh học của Vịnh Hạ Long” – ông Nguyễn Tiến Thành, Phó Phòng Nghiệp vụ – Nghiên cứu (Ban Quản lý Vịnh Hạ Long) chia sẻ.
Quả thật, việc bảo tồn và phát huy giá trị các nguồn gen quý từ các loài thực vật đặc hữu của Di sản Thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long theo cách này đang dần đem lại những kết quả đáng khích lệ. Giá trị của những loài thực vật đặc hữu càng tô đẹp cho điểm đến, tạo điểm check-in đầy ý nghĩa cho chuyến đi tham quan của du khách.
Tháng 5-6, du lịch hè vào cao điểm cũng là lúc cây bông mộc trên Vịnh Hạ Long nở hoa. Cảnh quan các điểm đến được tô đẹp bằng sắc đỏ – trắng của hàng loạt cây bông mộc. Để có kết quả như ngày nay, dự án bảo tồn phát huy giá trị cây bông mộc đã được Ban Quản lý Vịnh Hạ Long triển khai từ giai đoạn 2015-2016.
Theo đó, Ban đã nghiên cứu về đặc tính sinh trưởng, phát triển của loài đặc hữu hẹp trong Sách đỏ Việt Nam này. Sau khi nhân giống thành công từ hạt, cây bông mộc được trồng khá nhiều ở các điểm khác nhau, như: 200 cây ở Đầu Gỗ, hòn Lướt; trên 100 cây ở Sửng Sốt, Titop, Mê Cung, Bái Đông… và các điểm tham quan khác.
Ngoài bông mộc, dịp hè về, du khách tham quan các điểm Sửng Sốt, Titov… chắc hẳn rất ngạc nhiên khi được chiêm ngưỡng những cây hoa vàng, lớn, hoa theo cụm, sắc trắng, vàng, hình đuôi sóc bung nở trên tuyến tham quan, các vách đảo đá. Nổi bật là cọ Hạ Long, loại thực vật đặc hữu của Vịnh Hạ Long. Để tạo cảnh quan, cọ Hạ Long được nhân giống bằng quả rồi trồng ở các điểm như Cát Lán, Cửa Vạn. Dự án được nghiên cứu, triển khai trong giai đoạn 2009-2010 với chỉ 100 cây ban đầu.
Sau này, dự án tiếp tục được triển khai bằng 2 hình thức bảo tồn chuyển vị cọ ra những nơi thoáng, có cảnh quan đẹp và bảo tồn nguyên vị bằng bảo vệ, giám sát, theo dõi độ sinh trưởng tại chỗ. Nhờ đó, hiện cọ Hạ Long phát triển nhân rộng, thường xuyên khoe sắc ở các điểm du khách đi qua như: Titov, Bồ Hòn, Lờm Bò, Mây Đèn, hang Trai, Chân Voi, Cát Lán…
Một trong những giống cây có hoa đẹp được nhiều người quan tâm, thích thú, đó là lan hài đốm, nằm trong danh lục đỏ của IUCN. Giống này đã được nghiên cứu và triển khai bảo tồn bằng cách chuyển vị. Năm 2016, hoa lan được trồng thử nghiệm ở Cống Đầm với khoảng 100 cây nhằm mục đích gia tăng số lượng trên một vùng tự nhiên.
Thấy được kết quả khả quan, từ năm 2017, Ban Quản lý Vịnh Hạ Long đã tiến hành khảo sát, thực hiện thu mẫu và nhân rộng mô hình trồng bảo tồn lan với hơn 500 cá thể. Nhờ đó, những khu vực Trung tâm văn hóa nổi Cửa Vạn, Cống Đầm, trên các vách đá dọc theo chiều dài của làng chài ở độ cao 4-5m so với mực nước biển, nhiều hoa lan đã sinh trưởng tốt, ra hoa, rất thuận lợi cho việc quan sát và chụp ảnh.
Bên cạnh đó, nhiều loại thực vật quý, đặc hữu có hình dáng hoặc hoa đẹp như: Tuế Hạ Long, Ngũ gia bì Hạ Long, Nhài Hạ Long, Sung Hạ Long… cũng đang được nghiên cứu, trồng ở những điểm đến, nơi có cảnh quan đẹp, tăng sức hấp dẫn cho Di sản.
Đáng chú ý, hiện nay, nhiều loài hoa cũng được nghiên cứu trồng thành dải, trên một phạm vi rộng, nhằm tạo hiệu ứng về cảnh quan. Đơn cử như, bông mộc được trồng thành từng vạt lớn khu vực Núi Lướt nhằm tạo hiệu ứng bạt ngàn hoa bông mộc. Mặc dù vậy, cách làm này, bước đầu đem lại hiệu quả thiết thực về phát huy, quảng bá giá trị đa dạng sinh học, nhưng hiện các dự án như trên còn hạn chế do chưa thực sự được quan tâm, thiếu nguồn kinh phí.
