Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) quy định nguyên tắc tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương theo hướng tổ chức chính quyền địa phương tinh, gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu quản trị địa phương chuyên nghiệp, hiện đại, minh bạch, bảo đảm trách nhiệm giải trình gắn với cơ chế kiểm soát quyền lực.
Sáng 19/2, tiếp tục chương trình Kỳ họp bất thường lần thứ 9, Quốc hội biểu quyết thông qua Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi). Kết quả biểu quyết cho thấy, có 458/459 đại biểu Quốc hội có mặt tham gia biểu quyết tán thành với việc thông qua luật này, chiếm tỷ lệ 95,82%.
Trước khi tiến hành biểu quyết, Quốc hội nghe Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi). Theo đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết, có ý kiến đại biểu Quốc hội đề nghị thể chế hoá quan điểm chỉ đạo về “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm” trong dự thảo luật.
Tiếp thu ý kiến nêu trên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉnh lý các quy định của dự thảo luật, bảo đảm bám sát quan điểm chỉ đạo của Đảng về đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, phát huy tính chủ động, sáng tạo của địa phương, bảo đảm phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”, “cấp nào giải quyết hiệu quả hơn thì giao nhiệm vụ, thẩm quyền cho cấp đó”, đặc biệt là quy định tại Điều 4 (Nguyên tắc tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương), Chương III (Phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương các cấp) và các quy định tại Chương IV về nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể của chính quyền địa phương từng cấp.
Cụ thể, trong Điều 4 của luật vừa được thông qua có nêu nguyên tắc tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương. Theo đó, luật quy định tổ chức chính quyền địa phương tinh, gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu quản trị địa phương chuyên nghiệp, hiện đại, minh bạch, bảo đảm trách nhiệm giải trình gắn với cơ chế kiểm soát quyền lực.
Hội đồng nhân dân làm việc theo chế độ tập thể và quyết định theo đa số. Ủy ban nhân dân ở cấp chính quyền địa phương hoạt động theo chế độ tập thể Ủy ban nhân dân kết hợp với trách nhiệm của Chủ tịch Ủy ban nhân dân.
Những công việc thuộc thẩm quyền của chính quyền địa phương phải do địa phương quyết định, địa phương tổ chức thực hiện và tự chịu trách nhiệm.
Một số ý kiến đề nghị rà soát, bổ sung, chỉnh lý các quy định về nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể của HĐND, Thường trực HĐND, UBND, Chủ tịch UBND các cấp bảo đảm đáp ứng yêu cầu thực tiễn, phù hợp và thống nhất với các quy định có liên quan.
Tiếp thu ý kiến của đại biểu, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉnh lý các quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND, UBND, Chủ tịch UBND các cấp bảo đảm có sự phân biệt nhất định về phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương ở từng cấp, tạo cơ sở cho việc tiếp tục quy định cụ thể các nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND, UBND các cấp trong từng lĩnh vực quản lý nhà nước trong các luật chuyên ngành, bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật và tính khả thi, ổn định, lâu dài của Luật.
Có ý kiến đề nghị nghiên cứu, bổ sung các cơ chế đặc biệt để đổi mới mạnh mẽ nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương theo hướng đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, tạo điều kiện thuận lợi để chính quyền địa phương khơi thông nguồn lực phát triển, chủ động và kịp thời ứng phó với những vấn đề cấp bách, đột xuất xảy ra trên thực tiễn.
Tiếp thu ý kiến của đại biểu, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho bổ sung vào khoản 1 Điều 15 của dự thảo luật quy định về việc HĐND cấp tỉnh được quyết định áp dụng thí điểm các chính sách đặc thù, đặc biệt, chưa được quy định trong pháp luật để thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội trên địa bàn sau khi đã báo cáo và được Thủ tướng Chính phủ cho phép.
Đồng thời, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã bổ sung vào điểm e khoản 1 Điều 17 quy định về việc Chủ tịch UBND tỉnh được quyết định áp dụng các biện pháp cấp bách khác quy định của pháp luật trong những trường hợp thật cần thiết vì lợi ích quốc gia, phòng, chống thiên tai, dịch bệnh, bảo đảm tính mạng, tài sản của nhân dân trên địa bàn, báo cáo cơ quan có thẩm quyền của Đảng và Thủ tướng Chính phủ trong thời gian sớm nhất.
