Do không bố trí đủ vốn, Dự án Đường sắt Yên Viên – Phả Lại – Hạ Long – Cái Lân do Bộ Giao thông – Vận tải làm chủ đầu tư phải tạm đình hoãn, giãn tiến độ từ năm 2011. Hơn chục năm dự án bị “treo” kéo theo nhiều hệ luỵ ảnh hưởng đến đời sống của người dân trong vùng dự án. Tuy nhiên, một tín hiệu tích cực là Cục Đường sắt Việt Nam vừa đề nghị Bộ Giao thông – Vận tải xem xét thẩm định, phê duyệt quy hoạch tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng – Quảng Ninh. Đây có thể là “lối thoát” cho Dự án Đường sắt Yên Viên – Phả Lại – Hạ Long – Cái Lân.
Theo đề nghị của Cục Đường sắt Việt Nam, tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng – Quảng Ninh có điểm đầu là Ga Lào Cai và điểm cuối là Ga Hạ Long (thuộc tuyến đường sắt Kép – Hạ Long). Tổng chiều dài tuyến khoảng 427km bao gồm 41 ga trên tuyến. Tuyến đi qua 10 tỉnh, thành phố gồm: Lào Cai, Yên Bái, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hà Nội, Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Dương, Hải Phòng, Quảng Ninh.
Liên danh tư vấn lập quy hoạch là TRICC-TEDI chia tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng – Quảng Ninh bao gồm 2 tuyến chính và 2 tuyến nhánh, trong đó tuyến chính đoạn từ Lào Cai – Nam Hải Phòng – Cảng Lạch Huyện dài 391,06km; tuyến chính đoạn từ Nam Hải Phòng – Cái Lân dài 50,59km; tuyến nhánh Nam Hải Phòng – Cảng Nam Đồ Sơn dài 12,632km; tuyến nhánh đoạn Nam Đình Vũ – Đình Vũ dài 7,418km.
Ước tính tổng nhu cầu vốn của tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng – Quảng Ninh là 179.126 tỷ đồng, trong đó chi phí giải phóng mặt bằng là 23.448 tỷ đồng; chi phí xây dựng và thiết bị là 107.260 tỷ đồng; phần còn lại là chi phí tư vấn, quản lý dự án và dự phòng.
Theo tính toán, nhu cầu vận tải mạng đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng – Quảng Ninh vào năm 2030 dự kiến là 12,77 triệu tấn hàng hóa và 4,65 triệu hành khách; vào năm 2040 dự kiến là 14,94 triệu tấn hàng hóa và 6,22 triệu hành khách; vào năm 2050 dự kiến là 17,48 triệu tấn hàng hóa và 8,31 triệu hành khách. Đây là dự án nhằm đáp ứng nhu cầu vận tải bằng đường sắt; kết nối đường sắt quốc gia với các cảng biển, khu công nghiệp tập trung, khu du lịch, nhằm phát huy được hiệu quả của vận tải đường sắt, đáp ứng sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
Việc Cục Đường sắt Việt Nam đề nghị Bộ Giao thông – Vận tải xem xét thẩm định, phê duyệt quy hoạch tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng – Quảng Ninh là tín hiệu vui cho những hộ dân chịu ảnh hưởng bởi Dự án đường sắt Yên Viên – Phả Lại – Hạ Long – Cái Lân.
Trước đó, do không bố trí đủ vốn, Dự án đường sắt Yên Viên – Phả Lại – Hạ Long – Cái Lân đã tạm dừng triển khai theo Nghị quyết số 11/NQ-CP ngày 24/2/2011 của Chính phủ. Việc dự án bị đình hoãn đã ảnh hưởng trực tiếp đến người dân sinh sống dọc hai bên tuyến đường.
Tuyến đường sắt Yên Viên – Phả Lại – Hạ Long – Cái Lân được Bộ Giao thông – Vận tải phê duyệt tại Quyết định số 2181/QĐ-BGTVT ngày 24/7/2008. Dự án có chiều dài 131km, tổng mức đầu tư trên 7.600 tỷ đồng. Tại Quảng Ninh, theo thống kê có gần 3.000 hộ dân bị ảnh hưởng do dự án đi qua tại các địa phương: Hạ Long, Uông Bí và Đông Triều. Các hộ dân trong phạm vi dự án không được xây dựng, sửa chữa nhà ở, không tách thửa, chuyển quyền sử dụng đất, không được cấp đổi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất…, đồng thời gây lãng phí tài nguyên đất, kìm hãm phát triển kinh tế, xã hội, ảnh hưởng đời sống dân sinh.
Hy vọng rằng, tuyến đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng – Quảng Ninh sẽ sớm được phê duyệt, triển khai, qua đó tạo “lối thoát” cho Dự án Tuyến đường sắt Yên Viên – Phả Lại – Hạ Long – Cái Lân đã bị “treo” trước đó, giúp người dân trong vùng bị ảnh hưởng yên tâm ổn định cuộc sống, phát triển kinh tế.
