Tiên Yên với lợi thế về cảnh quan thiên nhiên, văn hóa truyền thống đặc sắc, đang tập trung khai thác tối đa tiềm năng, phát triển mới các sản phẩm du lịch, trở thành điểm đến hấp dẫn của nhiều du khách.
Biến tiềm năng thành lợi thế
Với diện tích tự nhiên trên 647km2, gồm 11 xã, 1 thị trấn với dân số trên 54.000 người, trong đó dân tộc thiểu số chiếm 52,14%, Tiên Yên có địa hình đa dạng: Núi, đồi, đồng bằng ven sông ven biển, có hệ sinh thái rừng ngập mặn đứng đầu khu vực phía Bắc. Địa phương cũng là vùng đất có người Việt Cổ sinh sống từ hơn 5.000 năm trước với di chỉ khảo cổ Hòn Ngò, vùng đất đa sắc tộc với 17 dân tộc trong đó các dân tộc chiếm đa số là Kinh, Dao, Tày, Sán Chỉ, Sán Dìu, Hoa… với những bản sắc văn hóa đa dạng. Tất cả những điều này đã tạo nên cho Tiên Yên một “kho tàng” tài nguyên du lịch khá đặc sắc, đầy tiềm năng để phát triển du lịch, nhất là du lịch cộng đồng.
Ảnh: Trần Hoàn (CTV)
Nhận diện rõ những tiềm năng, lợi thế, huyện Tiên Yên những năm qua đã xác định rõ chủ trương xây dựng huyện trở thành trung tâm văn hóa, là nơi kết nối sắc màu các dân tộc vùng Đông Bắc tỉnh Quảng Ninh, lấy thương mại, dịch vụ, du lịch là khâu đột phá trong phát triển kinh tế, xã hội của huyện, là nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên của cả hệ thống chính trị. Địa phương đã chủ động xây dựng các đề án về bảo tồn văn hóa, phát triển du lịch. Như: Đề án xây dựng chợ phiên văn hóa vùng cao xã Hà Lâu; Đề án phát triển phố đi bộ Tiên Yên, giai đoạn 2018-2020, định hướng đến năm 2030; Đề án phát triển du lịch huyện Tiên Yên đến năm 2030, định hướng đến năm 2035.
Trong 5 năm qua, huyện Tiên Yên đã tổ chức nhiều hoạt động xúc tiến, quảng bá hình ảnh huyện trong nhiều sự kiện của tỉnh như: Hội chợ ẩm thực, hội chợ OCOP Quảng Ninh, hội chợ nông sản vùng miền, hội chợ Quốc tế Việt – Trung, Lễ hội Carnaval Hạ Long, Liên hoan ẩm thực. Bên cạnh đó, phối hợp với các cơ quan truyền thông, báo chí thực hiện các phóng sự về du lịch, văn hóa; đẩy mạnh truyền thông du lịch gắn với các sản phẩm OCOP, ẩm thực bản địa, nhờ đó cà sáy Tiên Yên lọt top 100 món ăn đặc sản Việt Nam (năm 2021-2022), gà Tiên Yên top 50 món ăn ngon nhất Việt Nam và nhiều sản phẩm OCOP đạt chất lượng 3, 4 sao. Huyện cũng đăng cai tổ chức các hoạt động lớn cấp tỉnh tại Tiên Yên như: Tuần Văn hóa thể thao các dân tộc vùng Đông Bắc lần I, II, III, IV.
Tiên Yên cũng quan tâm huy động và dành nhiều nguồn lực để đầu tư cải tạo hạ tầng các điểm du lịch, các thiết chế văn hóa – thể thao trên địa bàn huyện như: Trung tâm văn hóa thể thao các dân tộc vùng Đông Bắc Quảng Ninh; thác Pạc Sủi; phố đi bộ Tiên Yên. Hệ thống trung tâm văn hóa cấp xã và nhà văn hóa thôn được đầu tư đồng bộ. Đến nay, huyện đã phục dựng thành công và nâng tầm 4 lễ hội dân tộc gắn với các hoạt động trải nghiệm du lịch của du khách. Riêng năm 2023, tổng lượt khách du lịch trên địa bàn huyện đạt 121.200 lượt du khách, doanh thu lĩnh vực du lịch đạt khoảng 72 tỷ đồng.
Sẵn sàng bứt phá
Với sự quan tâm đặc biệt như vậy, trên địa bàn huyện trong những năm gần đây có nhiều điểm du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng thu hút đông đảo du khách gần xa đến tham quan và trải nghiệm. Nổi bật là: Điểm du lịch sinh thái thác Pạc Sủi, xã Yên Than với 16 tầng thác đã được huyện đầu tư hơn 10 tỷ đồng, hiện nay đang triển khai nâng cấp, thảm nhựa. Điểm du lịch phố đi bộ Tiên Yên mang vẻ đẹp cổ kính bởi hệ thống nhà cổ, theo lối kiến trúc của người Hoa, khai trương từ tháng 8/2017, đến nay là một trong số ít phố đi bộ hoạt động hiệu quả trong cả nước. Làng Văn hóa tày tại thôn Đồng Đình gắn với du lịch sinh thái thác Khe San, xã Phong Dụ, thường xuyên tổ chức các hoạt động CLB hát then đàn tính tại điểm để thu hút khách du lịch, kết nối du khách trải nghiệm Đồng Đình với du lịch sinh thái thác Khe San. Chợ phiên vùng cao Hà Lâu (xã Hà Lâu) cũng đã được huyện phục dựng từ năm 2018 (chợ họp định kỳ 1 phiên/tháng).
Đối với những sản phẩm du lịch biển, du lịch sinh thái rừng ngập mặn, hiện có trải nghiệm Trang trại sinh thái Family ecozon, thôn Bình Minh, xã Hải Lạng; điểm du lịch rừng ngập mặn, bãi tắm Lòng Vàng (Cái Mắt Lẻ), thôn Thủy Cơ, xã Tiên Lãng.
Bên cạnh những kết quả đã đạt được, Tiên Yên vẫn còn nhiều khó khăn trong phát triển du lịch. Cơ sở dịch vụ về du lịch trên địa bàn còn thiếu và yếu, dịch vụ lưu trú còn hạn chế. Việc khai thác một số tài nguyên du lịch tự nhiên còn mang tính tự phát. Trong quá trình vận động nhân dân đầu tư phát triển du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc: Liên quan đến đất đai, quy hoạch, xây dựng; các tiêu chuẩn kỹ thuật, cơ chế vận hành, chia sẻ lợi ích trong cộng đồng, nhân lực quản lý, vận hành… Người dân địa phương ít được tiếp cận các kiến thức liên quan đến phát triển du lịch, hoạt động du lịch còn chủ yếu dựa vào tự nhiên.
Xác định rõ những hạn chế trên, để tạo ra những bứt phá trong phát triển du lịch, huyện Tiên Yên đang nỗ lực cải thiện và xây dựng môi trường đầu tư, kinh doanh thông thoáng; tạo mọi điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp đến nghiên cứu đầu tư vào lĩnh vực du lịch. Đặc biệt, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư các cơ sở lưu trú, kinh doanh dịch vụ ăn uống, vui chơi giải trí. Bên cạnh đó là tập trung quy hoạch, thu hút nguồn lực đầu tư tạo một số sản phẩm du lịch có quy mô, chất lượng cao phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương; tăng cường truyền thông, quảng bá hình ảnh du lịch Tiên Yên đến khách du lịch trong nước và quốc tế.
