Nhằm thúc đẩy hoạt động XNK qua địa bàn, Chi cục Hải quan cửa khẩu Móng Cái đã triển khai nhiều giải pháp cụ thể, đồng bộ trong hoạt động thương mại qua các cặp cửa khẩu, lối mở, hiện thực hóa mục tiêu đưa TP Móng Cái trở thành khu kinh tế cửa khẩu trọng điểm quốc gia.
Trên địa bàn TP Móng Cái hiện có Cửa khẩu quốc tế Móng Cái (bao gồm cầu Bắc Luân I, Bắc Luân II) và được xác định là một trong những cửa khẩu biên giới quan trọng vào bậc nhất của Việt Nam. Ngoài ra còn có cửa khẩu phụ Ka Long; điểm kiểm tra hàng hóa xuất khẩu Lục Lầm, Đại Vai, Lục Chắn; cảng cạn ICD Móng Cái; lối mở cầu phao tạm Km 3+4 Hải Yên (Móng Cái) – Bến biên mậu Đông Hưng (Trung Quốc); lối mở Pò Hèn (Việt Nam) – Thán Sản (Trung Quốc) và khu chuyển tải cảng Vạn Gia (cảng biển có thể đón tàu 10 vạn tấn ra vào chuyển tải hàng hoá) thông thương với thành phố Đông Hưng và các trung tâm kinh tế lớn của Trung Quốc. Những lợi thế này đã đưa TP Móng Cái trở thành địa phương có mức luân chuyển hàng hoá lớn (kể cả đường bộ và đường thủy) và là trung tâm giao dịch trao đổi hàng hoá giữa Việt Nam với các nước ASEAN và các tỉnh phía Nam, Trung Quốc như: Phòng Thành, Bắc Hải, Nam Ninh, Quý Châu, Hồng Kông, Hải Nam và nhiều khu vực quan trọng khác.
Để tiếp tục phát huy tiềm năng, lợi thế của TP Móng Cái, ngày 16/3/2021, Thủ tướng Chính phủ ký ban hành Quyết định số 368/QĐ-TTg phê duyệt điều chỉnh quy hoạch chung xây dựng Khu kinh tế cửa khẩu Móng Cái đến năm 2040. Theo đó, TP Móng Cái được quy hoạch là khu kinh tế cửa khẩu trọng điểm quốc gia, trung tâm phát triển kinh tế quan trọng của vùng Bắc Bộ, của vành đai kinh tế ven biển Bắc Bộ và hành lang kinh tế Côn Minh (Trung Quốc) – Hà Nội – Hải Phòng – Móng Cái – Phòng Thành (Trung Quốc).
Bám sát mục tiêu trên, thời gian qua, Chi cục Hải quan cửa khẩu Móng Cái đã triển khai nhiều giải pháp nhằm tăng kim ngạch XNK hai chiều Việt Nam – Trung Quốc. Trong năm 2024, Chi cục đã chủ động tham mưu với cấp ủy và chính quyền TP Móng Cái một số nội dung liên quan đến các lĩnh vực biên giới, cửa khẩu. Điển hình như đề xuất giảm tỷ lệ và thời gian kiểm nghiệm, kiểm dịch; bổ sung một số mặt hàng hoa quả nông sản xuất khẩu qua lối mở Km 3+4; thực hiện thí điểm thời gian thông quan tại cửa khẩu Bắc Luân II từ 7h00-20h00 giờ Việt Nam, thông quan cả ngày lễ, ngày nghỉ (trừ ngày Tết); báo cáo cấp có thẩm quyền của hai địa phương sớm khôi phục hoạt động thông quan hàng hóa qua cửa khẩu Ka Long (Móng Cái – Việt Nam – Bến Biên mậu Đông Hưng – Trung Quốc) để đáp ứng nhu cầu XNK hàng hóa của doanh nghiệp và cư dân trong năm 2025.
Đặc biệt, trong năm 2024, Chi cục HQCK Móng Cái đã tổ chức 2 cuộc gặp với Hải quan Đông Hưng (Trung Quốc). Qua kiến nghị của Chi cục, hai bên đã thống nhất thực hiện luân phiên chủ trì gặp mặt định kỳ hàng quý, đồng thời cam kết phối hợp chặt chẽ trong công tác kiểm soát hàng hóa, tạo điều kiện tối đa cho doanh nghiệp XNK hàng hóa trên nền tảng cửa khẩu số, cửa khẩu thông minh góp phần tự động hóa quy trình, giảm thời gian thông quan hàng hóa XNK, phương tiện vận tải xuất nhập cảnh. Hai bên cũng cung cấp thông tin kịp thời trước khi có những thay đổi về cơ chế, chính sách quản lý đối với hàng hóa là nông lâm, thủy hải sản của Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc, hạn chế tối đa thiệt hại, rủi ro cho doanh nghiệp Việt Nam.
Với sự chủ động, tích cực, năm 2024, Chi cục HQCK Móng Cái đã có số thu ngân sách lập kỷ lục và gia tăng mạnh mẽ số lượng doanh nghiệp. Cụ thể, Chi cục đã thực hiện thủ tục hải quan cho trên 93.500 tờ khai với tổng kim ngạch hàng hóa XNK đạt trên 4,55 tỷ USD (tăng 30% về tờ khai và tăng 25% về kim ngạch so với năm 2023), thực hiện thủ tục xuất nhập cảnh cho 6,36 triệu lượt hành khách, tăng 63% so với cùng kỳ năm 2023). Tổng số doanh nghiệp làm thủ tục là 1.350 doanh nghiệp, tăng 338 doanh nghiệp so với năm 2023. Tổng thu ngân sách đạt 2.350 tỷ đồng (đạt 145% chỉ tiêu được giao, tăng 55% so với năm 2024).
Bước sang năm 2025, ngay trong ngày đầu tiên hoạt động thông quan (ngày mùng 8 Tết) đã có 96 xe hàng với 2.374 tấn hàng hóa, trị giá 2,3 triệu USD từ Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc qua lối mở cầu phao Km3+4 Hải Yên. Các mặt hàng xuất khẩu, gồm hải sản đông lạnh, hải sản tươi sống, hoa quả tươi và tinh bột sắn. Đây tiếp tục là tín hiệu vui báo hiệu những thuận lợi trong hoạt động XNK qua địa bàn TP Móng Cái ngay từ những ngày đầu năm mới.
Đồng chí Nguyễn Văn Dương, Phó Chi cục trưởng Chi cục HQCK Móng Cái cho biết: Năm 2025, Chi cục sẽ tiếp tục tham mưu cho chính quyền thành phố đề xuất cấp có thẩm quyền đẩy nhanh tiến độ thực hiện và sớm đưa vào hoạt động các dự án quy hoạch chiến lược đã được phê duyệt, nhất là dự án hạ tầng động lực có sức lan tỏa như: Cầu Bắc Luân III; Trung tâm giao dịch hàng hóa, nông, lâm, thủy sản Quốc tế; công trình qua biên giới tại lối mở Km 3+4; cửa khẩu đường sắt kết nối tuyến đường sắt quốc tế Việt – Trung. Đồng thời sẽ xây dựng cơ chế phối hợp, hợp tác toàn diện giữa chính quyền, các lực lượng chức năng 2 bên biên giới nhằm tạo tính ổn định, cùng nhau xây dựng mô hình cặp Cửa khẩu quốc tế Móng Cái – Đông Hưng thành cặp cửa khẩu kiểu mẫu trên toàn tuyến biên giới, góp phần xây dựng đường biên giới hòa bình, hữu nghị, ổn định cùng phát triển.
