Năm 2023, Việt Nam – Nhật Bản đánh dấu cột mốc 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (1973-2023). Bám sát các chỉ đạo của Trung ương, tỉnh Quảng Ninh luôn xác định Nhật Bản là một trong những địa bàn trọng điểm, đối tác, nhà đầu tư chiến lược toàn diện trong kêu gọi, thu hút đầu tư. Đến nay, trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh có 12 dự án có vốn đầu tư trực tiếp từ Nhật Bản, tổng vốn đầu tư đăng ký các dự án đạt xấp xỉ 2,4 tỷ USD.
Theo đó, thời gian qua, tỉnh Quảng Ninh đã duy trì quan hệ hợp tác, trao đổi đoàn với một số tỉnh, thành phố của Nhật Bản như: Shizuoka, Tottori, Sakai (Phủ Osaka), Hokkaido, Shiga… Đồng thời tổ chức nhiều hoạt động giao lưu văn hóa như: Lễ hội Hoa anh đào – Mai vàng Yên Tử; cử đoàn thăm, làm việc và tham dự nhiều chương trình, hoạt động giao lưu văn hoá, xúc tiến thương mại tại Nhật Bản do các cơ quan Trung ương tổ chức. Quảng Ninh cũng thường xuyên trao đổi hợp tác với nhiều đối tác Nhật Bản như: Tổ chức xúc tiến thương mại Nhật Bản (JETRO), Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA), Trung tâm văn hóa Nhật Bản tại Việt Nam (Japan Foundation)…
Đặc biệt, với quyết tâm thu hút dòng vốn đầu tư từ Nhật Bản theo hướng bền vững, đôi bên cùng có lợi, ngay từ năm 2012, tỉnh đã chủ động xây dựng Đề án “Thúc đẩy hợp tác, thu hút đầu tư của Nhật Bản vào tỉnh Quảng Ninh”. Năm 2013, UBND tỉnh Quảng Ninh và Tổ chức Xúc tiến thương mại Nhật Bản tại Hà Nội (JETRO Hà Nội) đã ký kết chương trình hợp tác Nhật Bản – Quảng Ninh với tầm nhìn 30 năm. Với sự giúp đỡ của JETRO, tỉnh Quảng Ninh đã thành lập riêng biệt Bộ phận hỗ trợ doanh nghiệp Nhật Bản (Japan Desk) trực thuộc Ban Xúc tiến và Hỗ trợ đầu tư tỉnh (IPA Quảng Ninh). Kể từ khi thành lập đến nay, Japan Desk đã góp phần giúp hoạt động xúc tiến đầu tư Nhật Bản của tỉnh có nhiều khởi sắc và tiến triển tốt. Đây cũng là kênh chính thức của tỉnh đến các nhà đầu tư Nhật Bản; phối hợp với các đơn vị liên quan cung cấp thông tin về KT-XH, các dự án đầu tư từ Nhật Bản trên địa bàn tỉnh; tham gia tiếp và làm việc với hơn 60 đoàn chính quyền thành phố, tỉnh và doanh nghiệp địa phương Nhật Bản đến Quảng Ninh tìm cơ hội hợp tác.
Tính đến nay, trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh có 12 dự án có vốn đầu tư trực tiếp từ Nhật Bản, tổng vốn đầu tư đăng ký các dự án đạt xấp xỉ 2,4 tỷ USD chiếm 20,52% tổng vốn đầu tư FDI toàn tỉnh. Đầu tư trực tiếp của Nhật Bản tập trung vào các lĩnh vực: Sản xuất điện, công nghiệp chế biến, chế tạo, nông, lâm, ngư nghiệp và hoạt động tư vấn quản lý. Ngoài ra, trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh có 2 dự án ODA đang triển khai thực hiện, trong đó có Dự án thoát nước và xử lý nước thải TP Hạ Long sử dụng vốn vay ưu đãi của Chính phủ Nhật Bản với tổng mức đầu tư 3.293 tỷ đồng.
Ông Soichi Inoue, Tổng Giám đốc Công ty Marubeni Việt Nam, một trong các đơn vị đầu tư Dự án điện khí LNG Quảng Ninh đánh giá cao tỉnh Quảng Ninh có nhiều hạ tầng hoàn thiện như tuyến đường cao tốc kết nối từ sân bay quốc tế Vân Đồn với Hà Nội, Hải Phòng. Đặc biệt, các vấn đề về thủ tục hành chính là điều doanh nghiệp rất băn khoăn nhưng Quảng Ninh lại thực hiện rất tốt, nhanh chóng, hỗ trợ tối đa khiến doanh nghiệp càng thêm yên tâm, tin tưởng. Trong thời gian tới, đơn vị mong muốn có nguồn nhân lực chất lượng cao, nhất là nhân lực biết tiếng Nhật để có thể tuyển dụng vào đơn vị làm việc.
Về lĩnh vực thương mại, Nhật Bản là thị trường xuất khẩu lớn thứ 2 của doanh nghiệp tỉnh Quảng Ninh (sau Trung Quốc), trong đó mặt hàng xuất khẩu chủ yếu là: Hàng may mặc, hàng dệt may, linh kiện thiết bị điện tử (màn hình tivi), kim loại, than đá… Mặt hàng nhập khẩu chính từ Nhật Bản là: Nguyên liệu may mặc, dệt may, linh kiện điện tử, hàng gia dụng… Trên địa bàn tỉnh hiện có 35 doanh nghiệp có trao đổi thương mại, xuất nhập khẩu thường xuyên với thị trường Nhật Bản.
Có thể thấy, Nhật Bản hiện đã và đang là một trong những đối tác chiến lược hàng đầu của Việt Nam, tuy nhiên, nguồn vốn FDI Nhật Bản vào Quảng Ninh vẫn chưa đạt được như kỳ vọng, chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế của tỉnh cũng như mối quan hệ hợp tác chiến lược Quảng Ninh – Nhật Bản đã được định hình rõ nét trong suốt thời gian qua. Vì vậy, để thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa Quảng Ninh và Nhật Bản, tỉnh đã sẵn sàng các giải pháp mở ra cơ hội mới, tương lai mới về mối quan hệ hữu nghị, về đầu tư, hợp tác thương mại giữa doanh nghiệp, các tổ chức xúc tiến của Nhật Bản với Quảng Ninh.
Thời gian tới, Quảng Ninh cam kết ưu tiên thu hút đầu tư, sẵn sàng tạo thuận lợi nhất cho các nhà đầu tư Nhật Bản đầu tư vào tỉnh trong những ngành nghề, lĩnh vực, địa bàn mà tỉnh có lợi thế cạnh tranh vượt trội, tiềm năng khác biệt, nhất là dịch vụ tổng hợp hiện đại; công nghiệp chế biến, chế tạo, công nghệ cao, công nghệ thông minh; kinh tế biển, logistics, cảng biển và dịch vụ cảng biển; nông nghiệp sinh thái; các nhóm ngành thúc đẩy kinh tế xanh như năng lượng sạch, năng lượng tái tạo, điện khí, điện gió. Đồng thời sẵn sàng trao đổi cởi mở tất cả các nội dung các doanh nghiệp Nhật Bản quan tâm; cam kết đồng hành, tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất về thủ tục hành chính, đất đai, giải phóng mặt bằng, đáp ứng nhu cầu nguồn nhân lực, bảo đảm tuyệt đối an ninh, an toàn tài sản; cung cấp các dịch vụ công tiện ích, môi trường đầu tư kinh doanh thông thoáng, thuận lợi, bình đẳng, minh bạch để các nhà đầu tư Nhật Bản đầu tư thành công, bền vững lâu dài tại tỉnh.
