Lễ hội Tiên Công – Lễ rước người độc đáo ở vùng đảo Hà Nam, nhằm tôn vinh nét đẹp văn hóa truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” của người dân vùng cửa biển Bạch Đằng, sẽ diễn ra từ ngày 14 đến ngày 16/2/2024 (tức ngày mùng 5 đến mùng 7 tháng Giêng âm lịch). Đến thời điểm hiện tại, mọi công tác chuẩn bị cho Lễ hội Tiên Công đã cơ bản hoàn tất.
Những ngày giáp Tết, người dân ở vùng đảo Hà Nam, đặc biệt là con cháu ở các gia đình có cụ thượng dù làm ăn xa khắp mọi miền của Tổ quốc đều đã sắp xếp thời gian để trở về nhà, chuẩn bị chu đáo cho lễ rước thọ trong niềm hạnh phúc, tự hào.
Cụ ông Nguyễn Văn Lưu, ở thôn Cẩm Thành, xã Cẩm La năm nay tròn 80 tuổi và là một trong các cụ thượng được rước lên Miếu đường Tiên Công. Cụ Nguyễn Văn Lưu chia sẻ: “Gia đình tôi đã gọi điện thông tin đến các con cháu về lễ rước thọ từ mấy tháng qua, các con cháu đã trở về nhà để cùng ăn bữa cơm liên hoan và bàn bạc thống nhất mọi nội dung chuẩn bị tổ chức rước thọ. Bản thân tôi cảm thấy rất sung sướng, hạnh phúc khi thấy các con các cháu đoàn kết, chung tay, để tổ chức đưa bố lên Miếu Tiên Công”.
Anh Nguyễn Văn Chiến, con trai cụ Nguyễn Văn Lưu cho biết: “Năm nay được rước bố lên Miếu Tiên Công, gia đình tôi rất vinh dự, tự hào. Cả nhà tôi từ các anh em đến các con, các cháu, mỗi người đều được phân công công việc cụ thể, từ dọn dẹp trang hoàng nhà cửa thật chu đáo, đến chuẩn bị khăn, áo mũ, võng đào và tất cả các đồ rước đảm bảo theo đúng phong tục, tập quán địa phương”.
Lễ hội Tiên Công đã ăn sâu vào tiềm thức của từng người dân ở đảo Hà Nam, không chỉ ở các dòng họ, các gia đình có cụ thượng chăm lo chuẩn bị chu đáo cho lễ hội diễn ra thành công mà tất cả những người dân ở đây cũng đều chung tay hướng về lễ hội. Chị Đặng Thị Huyền, ở thôn Cẩm Thành, xã Cẩm La chia sẻ: “Lễ hội Tiên Công là lễ hội đặc sắc riêng có ở đảo Hà Nam. Người dân chúng tôi ai cũng muốn góp một phần công sức để lễ hội diễn ra thành công tốt đẹp, từ các em học sinh đến các hội viên các đoàn thể bất cứ khi nào được huy động cũng đều rất hăng hái tập trung dọn dẹp ở khuôn viên Miếu Tiên Công, tạo không gian cảnh quan, sạch đẹp. Người dân ở đây hầu như ai cũng tự hào và phấn khởi và mong chờ đến ngày lễ hội”.
Không gian tổ chức lễ hội Tiên Công diễn ra ở 7 xã của đảo Hà Nam với trung tâm là Di tích miếu Tiên Công (xã Cẩm La) cùng các từ đường dòng họ đã được xếp hạng Di tích Quốc gia. Nét độc đáo, hấp dẫn và được mọi người dân háo hức chờ đợi nhất trong lễ hội là hoạt động rước các cụ thượng thọ tròn 80, 90 và 100 tuổi lên miếu Tiên Công. Ông Phạm Văn Mịch, Trưởng Ban khánh tiết Lễ hội Tiên Công, người đã có hơn 30 năm trông coi Miếu Tiên Công, cho biết: “Để chuẩn bị cho Lễ hội Tiên Công năm Giáp Thìn 2024, thời gian này, Ban Khánh tiết Miếu Tiên Công cũng đã đảm bảo các điều kiện đón rước, mừng thọ các bậc cao niên, việc trang trí khánh tiết, bao sái trong và ngoài miếu đường đã hoàn thành. Tự hào gắn bó với di tích Miếu Tiên Công, các thành viên trong Ban Khánh tiết đều xác định rõ trách nhiệm phục vụ tận tình, chu đáo đối với các cụ thượng thọ, đồng thời bày tỏ lòng biết ơn đối với tổ tiên mình, góp một phần công sức nhỏ bé lưu giữ bảo tồn nét đẹp văn hóa truyền thống của địa phương”.
Năm nay, là năm chẵn kỷ niệm 590 năm các cụ Tiên công khai canh, mở đất, lập làng. Do đó, Lễ hội Tiên Công được tổ chức theo quy mô cấp thị xã. Bà Dương Thị Dung, Chủ tịch UBND xã Cẩm La cho biết thêm về công tác chuẩn bị cho lễ hội từ địa phương: “Ban Tổ chức Lễ hội Tiên Công dự kiến năm nay sẽ có trên 100 cụ thượng thọ tròn 80, 90, 100 tuổi được rước lên lễ tổ. Trong 5 đoàn rước, có 2 đoàn rước tập thể và 3 đoàn rước cá nhân. Các hoạt động phần lễ sẽ được tổ chức theo đúng nghi thức truyền thống, riêng nội dung phần hội sẽ độc đáo hơn so với mọi năm. Ban Tổ chức sẽ triển khai nhiều hơn các hoạt động văn hóa, văn nghệ, giải thể thao, trò chơi dân gian thu hút đông đảo người dân, du khách thập phương tham gia. Đặc biệt, Ban Tổ chức lễ hội sẽ phối hợp với gia đình các cụ thượng làm “Quán trạm con rể” để đón cụ Thượng. Để duy trì cho đoàn rước tập thể và đoàn rước cá nhân, năm nay, TX Quảng Yên vẫn hỗ trợ cho đoàn rước cá nhân 25 triệu đồng, đoàn rước tập thể 50 triệu đồng”.
Lễ hội Tiên Công hằng năm đã trở thành sản phẩm du lịch độc đáo của TX Quảng Yên, đến thời điểm hiện tại còn hơn 1 tuần nữa Lễ hội Tiên Công sẽ diễn ra, song mọi công tác chuẩn bị cho lễ hội đã cơ bản hoàn tất khi có sự chung tay vào cuộc của cấp ủy, chính quyền các cấp TX và nhân dân trên các xã đảo Hà Nam.
Việc duy trì tổ chức Lễ hội không chỉ là dịp để dân làng tưởng nhớ công ơn các vị Tiên Công, những người đầu tiên quai đê lập làng, mà còn là dịp con cháu báo hiếu cha mẹ, qua đó giáo dục cho các thế hệ trẻ về đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”; để cùng nhau lưu giữ, bảo tồn những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp mà cha ông để lại.
|
Lễ hội Tiên Công, Di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia, được người dân vùng đảo Hà Nam, thị xã Quảng Yên gìn giữ nhằm tưởng nhớ các vị Tiên công, những người đầu tiên quai đê, lấn biển lập làng ở vùng này.
Lễ hội bắt đầu được tổ chức từ thế kỷ XVII, gắn với lịch sử hình thành vùng đảo Hà Nam và mang đậm bản sắc văn hóa cư dân vùng cửa biển Bạch Đằng. “Năm 1434, vua Lê có chủ trương di dân ra các vùng hẻo lánh để khai hoang. Vì vậy, 17 vị Tiên Công từ vùng đất Thăng Long xuôi theo dòng sông Chanh để cắm sào tìm đất và khi dừng chân tại đây nghe thấy tiếng ếch kêu. Có ếch là có nước ngọt và từ đó các cụ khai hoang, lập làng ở đây”.
|
