Hàng loạt vụ vi phạm bản quyền liên tục gây tranh cãi giữa những ca sĩ thuộc hàng ngôi sao, đã có nhiều năm đi hát ở nhạc Việt.
Khi các ngôi sao “lời qua tiếng lại”
Trước khi Trần Thu Hà (Hà Trần) tạo sóng gió dư luận khi để lại bình luận trên trang cá nhân của ca sĩ Tùng Dương liên quan đến ca khúc “Sau lời từ khước” (nhạc phim Mai), đã có nhiều vụ việc liên tục xảy ra liên quan đến bản quyền ca khúc.
Chỉ vài ngày trước đó, ca sĩ Phương Linh phải gửi lời xin lỗi Văn Mai Hương và nhạc sĩ Hứa Kim Tuyền khi hát “Mưa tháng sáu” mà chưa xin phép. Phương Linh thừa biết “Mưa tháng sáu” đã được Hứa Kim Tuyền bán độc quyền cho Văn Mai Hương, nhưng vì quá yêu thích ca khúc này, Phương Linh đã mạnh dạn… hát trước rồi xin lỗi sau.
Loạt vụ cãi vã, lời qua tiếng lại giữa các ngôi sao khi “hát chùa” những bản hit đang được yêu thích – vốn không còn lạ ở showbiz Việt.
Khi Tăng Duy Tân trở thành hiện tượng với bản hit “Bên trên tầng lầu”, anh cũng phải đối mặt với tình trạng xâm phạm bản quyền. Ca khúc của anh được hàng loạt ca sĩ thể hiện trên các sân khấu, chương trình truyền hình. Thanh Thảo thậm chí thực hiện cả MV cover, còn Uyên Linh hát ở chương trình Ca sĩ mặt nạ.
Khi tình trạng “hát chùa” ca khúc ngày càng tràn lan, quản lý của Tăng Duy Tân đã lên tiếng: “Cần nghiêm túc và tôn trọng tác giả hơn. Dạo gần đây, một số chương trình và nghệ sĩ “mượn’ bài hát của Tăng Duy Tân sáng tác đi biểu diễn, ghi hình mà không một câu ‘chào hỏi’ nào. Việc này đang diễn ra khá thường xuyên”.
Nhác sĩ Đỗ Hiếu và Noo Phước Thịnh từng có màn “khẩu chiến” xoay quanh bản quyền 8 ca khúc “Mãi mãi bên nhau”, “Gạt đi nước mắt”, “Hold me tonight”… Theo Đỗ Hiếu, thời hạn anh bán độc quyền 8 ca khúc này cho Noo Phước Thịnh đã hết, nếu muốn hát tiếp, Noo Phước Thịnh cần trả tiền tác quyền.
Đáp trả lại, Noo Phước Thịnh lên tiếng khẳng định anh không hát chùa. Theo Noo Phước Thịnh, mỗi lần được yêu cầu hát các ca khúc trên, anh đều yêu cầu đơn vị tổ chức xin phép VCPMC – Trung tâm Bảo vệ Quyền tác giả Âm nhạc.
Noo Phước Thịnh cho rằng, Đỗ Hiếu đã nhận tiền tác quyền từ VCPMC cho những lần anh biểu diễn 8 bài hát kể trên.
Những màn “tương tác” qua lại giữa dàn ngôi sao vốn đã có nhiều năm ca hát về câu chuyện cơ bản nhất ở giới âm nhạc là bản quyền, tác quyền ca khúc – khiến khán giả và dư luận hoang mang, khó hiểu.
Hỗn loạn chuyện bản quyền
Loạt vụ tranh cãi về bản quyền cho thấy sự phức tạp trong câu chuyện bản quyền, tác quyền âm nhạc. Nhạc sĩ kiện ca sĩ không liên hệ xin phép và trả tiền tác quyền, ca sĩ “đáp trả” cho rằng, họ đã trả cho… VCPMC.
Hay trong vụ “sóng gió” giữa Hà Trần – Tùng Dương, ca khúc nhạc phim “Sau lời từ khước” được nhà sản xuất Trấn Thành đặt hàng từ Phan Mạnh Quỳnh, vậy ai sẽ là người nắm giữ bản quyền ca khúc?
Theo điều 18, 19, 20 Luật Sở hữu trí tuệ 2005 sửa đổi, bổ sung năm 2009 quy định về quyền tác giả (nhạc sĩ) bao gồm quyền nhân thân và quyền tài sản. Với bài hát nhạc phim, thông thường chủ nhân ca khúc giữ quyền thân nhân trong đó có quyền bảo vệ sự vẹn toàn tác phẩm, nhà đầu tư giữ quyền tài sản.
Trao đổi với phóng viên Lao Động về quyền tác giả âm nhạc, nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung cho biết: “Một nhạc sĩ thường bán độc quyền ca khúc cho ca sĩ trong 2, 3 hoặc 5 năm. Hạn độc quyền tính từ thời gian phát hành. Độc quyền bao gồm biểu diễn, ghi âm, thu âm, quay hình. Tức, trong khoảng thời gian ký kết, chỉ ca sĩ đã mua độc quyền được phép sử dụng và thu lợi từ ca khúc. Khi hết hạn độc quyền, ca sĩ vẫn được quyền hát và duy trì kinh doanh nhưng nên trả tác quyền cho nhạc sĩ. Trả bao nhiêu và như thế nào tùy thuộc vào thỏa thuận của đôi bên”.
Với trường hợp nhạc phim, bản quyền cũng nằm ở sự thỏa thuận giữa tác giả (nhạc sĩ) và nhà sản xuất. “Điều cốt lõi nhất trong câu chuyện bản quyền và trả tiền tác quyền âm nhạc nằm ở sự tôn trọng lẫn nhau giữa các bên” – nhạc sĩ Ngô Minh Tài nói với phóng viên Lao Động.
Các vụ việc xảy ra phức tạp bởi câu chuyện bản quyền và thu phí tác quyền đôi khi liên quan đến nhiều bên. Nhưng chỉ cần các bên tôn trọng lẫn nhau, sòng phẳng với giá trị sử dụng, mọi vấn đề phức tạp nhất cũng sẽ được giải quyết đơn giản.
