Xã đảo Thanh Lân thuộc quần đảo tiền tiêu Cô Tô, được ví như viên ngọc ẩn giữa biển trời Đông Bắc. Thanh Lân không chỉ đẹp bởi những giá trị ẩn giấu từ thiên nhiên mà còn là vẻ đẹp gắn với quá trình lịch sử, văn hoá và sự chuyển mình của xã đảo những năm qua.
Thanh Lân là đảo lớn nhất của quần đảo Cô Tô, nằm về phía Đông Bắc, cách trung tâm huyện đảo Cô Tô 4km đường biển. Từ xa xưa, Thanh Lân nằm trong quần đảo Chàng Sơn (tên cổ của quần đảo Cô Tô), là nơi trú ngụ của thuyền bè ngư dân vùng Đông Bắc.
Là nơi đầu sóng, có vị trí quan trọng, năm 1832, Nguyễn Công Trứ với cương vị Tổng đốc Hải An (Hải Dương – An Quảng) đã xin triều đình cho thành lập làng xã, cắt cử người cai quản. Làng đầu tiên ở đây được Nguyễn Công Trứ đặt là làng Hướng Hoá. Ít lâu sau, nhà Nguyễn cho thu thuế và lập đồn Hướng Hoá canh phòng giặc biển.
Dưới chế độ thực dân phong kiến, Cô Tô là một tổng có 5 xã (Đông giáp, Nam giáp, Tây giáp, Bắc giáp, Trung giáp) thuộc châu Hà Cối, phủ Hải Đông, tỉnh Hải Ninh. Giai đoạn cách mạng tháng 8/1945, Cô Tô, Thanh Lân vẫn bị chiếm đóng cho tới khi được giải phóng và thành lập chính quyền xã trực thuộc huyện Móng Cái năm 1954.
Từ năm 1964, Thanh Lân là một đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc huyện Cẩm Phả. Tháng 3/1994, Chính phủ ra Nghị định 28-CP đổi tên huyện Cẩm Phả thành huyện Vân Đồn, đồng thời tách quần đảo Cô Tô gồm hai xã Thanh Lân, Cô Tô thành lập huyện Cô Tô, đánh dấu một giai đoạn phát triển của huyện đảo tiền tiêu.
“Không chỉ có vị trí quan trọng, truyền thống lịch sử lâu đời, Thanh Lân nay còn hội tụ nhiều giá trị, được coi như viên ngọc bí ẩn trên biển trời Đông Bắc. Đây là yếu tố được quan tâm phát huy, phát triển du lịch hút du khách bốn phương” – đồng chí Nguyễn Thị Thanh Thái, Bí thư Đảng uỷ, Chủ tịch UBND xã, chia sẻ.
Khác với sự sôi động của đảo Cô Tô, Thanh Lân vẫn giữ được vẻ nguyên sơ, yên bình. Nhìn từ trên cao, Thanh Lân như một vòng cung xanh của rừng nguyên sinh, trời biển và những bãi cát trắng, trải dài như: Hải quân, Ba Châu, C76… Biển Thanh Lân trong xanh, sóng êm, rất phù hợp cho bơi lội, ngâm mình thư giãn hay lặn biển khám phá san hô.
Không chỉ vậy, cảnh quan Thanh Lân còn là sự kết hợp độc đáo của rừng và biển, vẽ lên khung cảnh sơn thuỷ hữu tình. Xen lẫn những bãi biển dài là khoảng 2.000ha rừng, trong đó có nhiều cánh rừng nguyên sinh đẹp, thơ mộng, mang tới nhiều cảm xúc mới lạ cho chuyến đi.
Thanh Lân còn là hòn đảo của đa dạng sinh học với rừng ngập mặn, nhiều loài cá, rùa biển… cùng những loại hải sản quý như: Bào ngư, hải sâm, ốc hương… Vào mùa sứa, Thanh Lân còn được coi là công xưởng chế biến “vàng trắng” với các xưởng sứa lớn nhất Cô Tô như xưởng sứa Mai Công Đàm (thôn 1, xã Thanh Lân).
“Với những giá trị, cảnh quan khác biệt, Thanh Lân xứng đáng là điểm đến tạo điểm nhấn cho các chuyến tham quan, hành trình không thể thiếu trong các tour du ngoạn đảo Cô Tô. Thời gian tới, Thanh Lân cũng được quan tâm phát triển sản phẩm mới, du lịch khám phá, nghỉ dưỡng…” – ông Nguyễn Hải Linh, Trưởng Phòng VHTT Cô Tô, đánh giá.
Quả thật, với vẻ đẹp độc đáo mà Thanh Lân đang sở hữu hoặc được quy hoạch phát triển các sản phẩm du lịch độc đáo, ít nơi có, như: Cắm trại trên bãi biển, tour lặn biển duy nhất trong các khu du lịch ở miền Bắc. Thăm Cô Tô, có lẽ du khách nên một lần đặt chân tới Thanh Lân khám phá vẻ yên bình tới lạ, những cung đường vòng tuyệt đẹp ôm lấy bãi biển.
Có thể nói, đến Thanh Lân là đến với một xã đảo giàu truyền thống lịch sử văn hoá, người dân thân thiện. Đây cũng là nơi để du khách cảm nhận vẻ đẹp của hòn đảo nơi đầu sóng, cảnh quan độc đáo, nơi phát triển, khai thác các sản phẩm du lịch khác biệt.
