Thời gian qua, để kiểm soát chặt chẽ và ngăn chặn các hành vi kinh doanh theo phương thức đa cấp biến tướng, Sở Công thương tỉnh đã đẩy mạnh các biện pháp quản lý hoạt động bán hàng đa cấp trên địa bàn tỉnh. Qua đó, đảm bảo hoạt động bán hàng đa cấp diễn ra trong khuôn khổ pháp luật, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
Theo báo cáo của Sở Công thương tỉnh, đến hết ngày 31/12/2024 trên địa bàn tỉnh có 15 doanh nghiệp bán hàng đa cấp được Sở Công Thương xác nhận đăng ký hoạt động bán hàng chủ yếu trong các lĩnh vực thực phẩm chức năng, mỹ phẩm và hàng tiêu dùng. Tổng số người tham gia bán hàng đa cấp tại Quảng Ninh là 9879 người giảm 12% so với năm 2023. Tổng doanh thu bán hàng đa cấp trên địa bàn tỉnh là 1017.3 tỷ đồng tăng 426,9 so với năm 2023. Tổng hoa hồng, tiền thưởng, lợi ích kinh tế trả cho người tham gia bán hàng đa cấp trên địa bàn tỉnh là 68.5 tỷ đồng giảm 6,8% so với năm 2023. Con số này cho thấy sự phát triển mạnh mẽ của mô hình kinh doanh đa cấp, nhưng cũng đặt ra những thách thức đáng kể trong công tác quản lý, giám sát.
Tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động bán hàng đa cấp trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh, năm qua, Sở Công thương Quảng Ninh đã thực hiện xác nhận đăng ký sửa đổi, bổ sung nội dung hoạt động bán hàng đa cấp tại địa phương với 14 hồ sơ, xác nhận tiếp nhận hồ sơ 02 hồ sơ thông báo chấm dứt hoạt động bán hàng đa cấp tại địa phương; tiếp nhận 09 hồ sơ thông báo tổ chức hội nghị, hội thảo, đào tạo của doanh nghiệp bán hàng đa cấp. 100% hồ sơ thủ tục liên quan đến hoạt động bán hàng đa cấp đã được giải quyết theo đúng tinh thần Nghị định số 40/2018/NĐ-CP ngày 12/3/2018 của Chính phủ, đảm bảo quy trình, thời gian giải quyết trước và trong hạn, không có hồ sơ quá hạn.
Đặc biệt, để nâng cao nhận thức cho người dân về hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp và các hình thức đa cấp biến tướng, lợi dụng mô hình kinh doanh đa cấp để thực hiện các hoạt động huy động tài chính trái phép, lừa đảo, chiếm đoạt tài sản, Sở Công Thương đã đẩy mạnh công tác thông tin tuyên truyền theo hướng trọng tâm, trọng điểm. Năm 2024, Sở Công thương đã tổ chức 03 hội nghị tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức, cảnh báo các biến tướng trong hoạt động bán hàng đa cấp đến 450 người dân vùng sâu, vùng xa trên địa bàn TP. Móng Cái, huyện Hải Hà, huyện Bình Liêu; in, phát 10.000 tập gấp, treo 39 băng rôn tuyên truyền nâng cao nhận thức cơ bản về bán hàng đa cấp và những hành vi bị cấm trong hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp, đặc biệt tập trung vào các đối tượng sinh viên, phụ nữ, người cao tuổi, người dân trình độ hiểu biết còn hạn chế ở vùng nông thôn, vùng sâu, vùng đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh; cung cấp tập gấp tuyên truyền kịch bản lừa đảo của các đối tượng kinh doanh theo phương thức đa cấp không phép và nội dung phát thanh tiếng Việt, tiếng Dao cảnh giác trước các biến tướng trong hoạt động bán hàng đa cấp; thực hiện giám sát 07 hội nghị, hội thảo, đào tạo về bán hàng đa cấp của các doanh nghiệp bán hàng đa cấp thông báo tổ chức trên địa bàn tỉnh.
Bên cạnh đó, Sở cũng thành lập, công khai số điện thoại đường dây nóng (của Sở Công thương và Hội bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng tỉnh) để tiếp nhận kịp thời phản ánh, tố cáo những vi phạm và kết nối, chia sẻ thông tin liên quan đến hoạt động kinh doanh đa cấp, các hình thức đa cấp biến tướng, trái phép trên địa bàn; thường xuyên cập nhật và đăng tải thông tin về doanh nghiệp bán hàng đa cấp, hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp trên Cổng thông tin điện tử thành phần của Sở Công thương và cung cấp, trao đổi thông tin với các ngành Công an tỉnh, Sở Y tế, Sở Ngoại vụ; Cục thuế tỉnh; Cục Quản lý thị trường, UBND các địa phương để tăng cường giám sát, quản lý chặt chẽ hoạt động bán hàng đa cấp trên địa bàn tỉnh theo Quyết định số 29/2019/QĐ-UBND ngày 12/9/2019 của UBND tỉnh Quảng Ninh đối với các doanh nghiệp đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp trên địa bàn tỉnh. Qua đó đã góp phần từng bước để nâng cao nhận thức của người dân về hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp và cảnh giác hơn, giảm rủi ro bị lừa đảo, thiệt hại về kinh tế trước những biến tướng trong hoạt động bán hàng đa cấp.
Mặc dù đã đạt được nhiều kết quả tích cực trong công tác quản lý bán hàng đa cấp tuy nhiên trên thực tế, công tác quản lý, kiểm tra hoạt động bán hàng đa cấp trên địa bàn tỉnh vẫn còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc do nhiều nguyên nhân liên quan đến đặc thù của hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp như địa điểm hoạt động linh hoạt, không cố định; mạng lưới tham gia bán hàng đa cấp là rất lớn trong khi đó nhân lực của các cơ quan quản lý địa phương còn hạn chế, tâm lý e ngại liên quan đến cơ quan chức năng, thủ tục khiếu nại rườm rà, mất thời gian của người dân…do đó việc triển khai kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm tại cơ sở chưa thực sự được đảm bảo. Chính vì vậy, để quản lý hiệu quả hoạt động kinh doanh đa cấp cũng như góp phần hoàn thiện chế tài pháp luật ở lĩnh vực này, Sở Công thương cũng đã kiến nghị một số vấn đề lên Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng để sửa đổi, bổ sung một số quy định của Nghị định số 40/2018/NĐ-CP ngày 12/3/2018 của Chính phủ về trình tự thủ tục đối với thông báo tổ chức hội nghị, hội thảo, đào tạo về bán hàng đa cấp; bổ sung Điều khoản quy định trình tự thủ tục sửa đổi, bổ sung thông báo tổ chức hội nghị, hội thảo, đào tạo về bán hàng đa cấp….
