Bộ trưởng Công thương Nguyễn Hồng Diên cho biết trong thời gian tới, Bộ Công thương sẽ tăng cường phối hợp với Bộ Công an trong việc thực hiện áp dụng định danh điện tử cho người bán trên sàn giao dịch thương mại điện tử để tăng cường hiệu quả quản lý, chống thất thu thuế đối với lĩnh vực này.
Tiếp tục phiên chất vấn tại Kỳ họp thứ 7, chiều 4/6, Bộ trưởng Công thương Nguyễn Hồng Diên đăng đàn trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội về các vấn đề liên quan phát triển thương mại điện tử, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ, công nghiệp cơ khí…
Nhiều băn khoăn về lĩnh vực thương mại điện tử
Đặt câu hỏi cho tư lệnh ngành Công thương, đại biểu Nguyễn Minh Hoàng (đoàn TP Hồ Chí Minh) cho biết thương mại điện tử đang thúc đẩy nền kinh tế số của đất nước. Tuy nhiên, thời gian qua hoạt động thương mại điện tử bị các đối tượng lợi dụng để kinh doanh buôn bán hàng giả, hàng cấm, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ và lợi dụng cả thương mại điện tử để lừa đảo và chiếm đoạt tài sản.
Các hành vi vi phạm ngày càng tinh vi và khó lường cả về quy mô lẫn địa bàn hoạt động, nhất là đối với các thành phố lớn như TP Hồ Chí Minh và Hà Nội. Đặc biệt, hoạt động thương mại điện tử trên mạng xã hội hiện nay rất phức tạp.
Đại biểu đề nghị Bộ trưởng thông tin về những giải pháp Bộ Công thương dự kiến triển khai để hạn chế và ngăn chặn hoạt động và hành vi vi phạm của nhóm đối tượng này nhằm hướng tới phát triển thương mại điện tử lành mạnh và bảo vệ được quyền lợi của người tiêu dùng.
Đồng thời, đại biểu cũng đặt vấn đề về việc triển khai thu thuế đối với lĩnh vực thương mại điện tử trên mạng xã hội sẽ được thực hiện ra sao trong thời gian tới.
Có chung mối quan tâm, đại biểu Dương Minh Ánh (đoàn Hà Nội) chất vấn về việc bảo đảm an toàn thông tin cá nhân của người tiêu dùng, cũng như giải pháp ngăn chặn, xử lý các trường hợp vi phạm dữ liệu cá nhân và gian lận thương mại khi tiến hành thanh toán trực tuyến.
Đối với việc Bộ Công Thương hiện công khai danh sách các website bị phản ánh về việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật trên cổng thông tin hoạt động thương mại điện tử, đại biểu Mai Khanh (đoàn Ninh Bình) đặt vấn đề liệu việc công khai này có vô tình tiếp tay cho hành vi cạnh tranh không lành mạnh hay không và Bộ đang thực hiện cơ chế nào để xác minh thông tin trước khi công khai.
Tăng cường kiểm soát về nguồn gốc xuất xứ để tránh hàng giả nhập qua môi trường điện tử
Trả lời chất vấn của đại biểu, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên ghi nhận phản ánh của đại biểu về tình trạng hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng thông qua thương mại điện tử thâm nhập vào thị trường, ảnh hưởng đến người tiêu dùng và cạnh tranh không lành mạnh đến các doanh nghiệp sản xuất trong nước.
Trước thực trạng này, Bộ Công Thương đã thường xuyên khuyến nghị với người sản xuất ở trong nước cần phải chú trọng nâng cao chất lượng sản phẩm để đủ sức cạnh tranh với hàng hóa nhập ngoại; đồng thời, đẩy mạnh thực hiện cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”, nhất là trên môi trường thương mại điện tử.
Bên cạnh đó, Bộ trình cấp có thẩm quyền ban hành Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2023 và Nghị định hướng dẫn triển khai Đề án chống hàng giả, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong thương mại điện tử và triển khai cơ chế trực tuyến 24/7 để tiếp nhận phản ánh của người tiêu dùng cả nước.
“Riêng trong năm 2023, cổng này đã gỡ bỏ hơn 18 nghìn sản phẩm và chặn hơn 5.000 gian hàng vi phạm các quy định của pháp luật hiện hành”, Bộ trưởng thông tin.
Cùng với việc tăng cường kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ về nguồn gốc, xuất xứ để tránh hàng giả, hàng kém chất lượng, thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục chủ động phối hợp với các Bộ, ngành chức năng tham mưu với Chính phủ xem xét, ban hành Nghị định về quản lý hải quan đối với hoạt động xuất nhập khẩu qua thương mại điện tử. Theo đó, cố gắng tách bạch giữa hàng hóa thông thường với hàng hóa thương mại điện tử để tăng cường quản lý người bán nước ngoài qua kênh này.
Đồng thời, tăng cường kiểm soát chặt chẽ về nguồn gốc xuất xứ để tránh hàng giả, hàng kém chất lượng nhập qua môi trường điện tử.
“Ngoài ra, Bộ Công thương cũng tham mưu Chính phủ xem xét bãi bỏ quy định miễn thuế giá trị gia tăng với hàng hóa nhập khẩu giá trị nhỏ để tránh tình trạng nhập khẩu qua thương mại điện tử, cạnh tranh với hàng trong nước mà không bị áp thuế như hiện nay”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nói, dẫn quy định hiện hành không áp thuế giá trị gia tăng hay thuế nhập khẩu đối với hàng hóa có giá trị dưới một triệu đồng.
Còn thất thu thuế trong lĩnh vực thương mại điện tử
Cũng theo Bộ trưởng Công thương, thời gian vừa qua, thương mại điện tử đã giao dịch với một lượng rất lớn, với doanh số lên tới gần 21 tỷ USD. Việc nộp thuế trong lĩnh vực này của năm 2023 theo thống kê gần 100 nghìn tỷ đồng, tăng 16,1% so với năm 2022. Tuy nhiên, không thể phủ nhận còn thất thu thuế trong lĩnh vực này.
“Qua theo dõi, có 4 sàn lớn mà nước ngoài đang khai thác ở Việt Nam mỗi một tháng nhập khẩu khoảng trên dưới 1 tỷ USD hàng hóa. Điều đó đồng nghĩa sẽ có một lượng thuế bị thất thoát ở chỗ này nếu như quy định hiện hành không được điều chỉnh”, ông Nguyễn Hồng Diên nói.
Tuy nhiên, theo quy định hiện hành, Bộ Tài chính là cơ quan chủ trì quản lý trong lĩnh vực thuế. Bộ Công Thương đã tích cực phối hợp với ngành thuế và Bộ Tài chính chia sẻ dữ liệu của hơn 900 website và gần 300 ứng dụng, sàn giao dịch thương mại điện tử để thực hiện việc rà soát và tăng cường quản lý thuế trong thương mại điện tử.
“Trong thời gian tới, Bộ sẽ tiếp tục hoàn thiện cơ sở dữ liệu dùng chung về thương mại điện tử, chia sẻ liên thông với các bộ, ngành liên quan để phục vụ công tác quản lý thuế và hải quan”, tư lệnh ngành Công thương nhấn mạnh.
Cùng với đó, khẩn trương hoàn thành kết nối hệ thống giữa cơ quan chức năng của Bộ Công Thương và Tổng cục Thuế để trao đổi dữ liệu các website ứng dụng thương mại điện tử, bán hàng và website ứng dụng cung cấp dịch vụ thương mại điện tử trong tháng 6/2024.
Đồng thời, tăng cường phối hợp với Bộ Công an trong việc thực hiện áp dụng định danh điện tử cho người bán trên sàn giao dịch thương mại điện tử để tăng cường hiệu quả quản lý, chống thất thu thuế; tích cực phối hợp với Tổng cục Thuế thanh, kiểm tra, xử lý vi phạm với các doanh nghiệp, hộ kinh doanh và cá nhân hoạt động thương mại điện tử mà không kê khai nộp thuế.
Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân sẽ có quy định về lĩnh vực thương mại điện tử
Liên quan chất vấn của đại biểu về an toàn dữ liệu cá nhân trong hoạt động thương mại điện tử, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, có tình trạng lộ lọt, mua bán, chiếm đoạt dữ liệu cá nhân trên môi trường mạng, tuy không phổ biến.
Thời gian qua, Bộ Công Thương đã nhận diện rõ vấn đề này và đã nghiên cứu, tham mưu cho Chính phủ trình Quốc hội ban hành Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2023 và Nghị định 55 để hướng dẫn thi hành luật.
Trong đó, có bổ sung một nhiệm vụ của tổ chức và cá nhân trong việc bảo vệ thông tin của người tiêu dùng như: Phải xây dựng quy tắc bảo vệ thông tin, bảo đảm an toàn, an ninh của người tiêu dùng. Luật này có hiệu lực từ ngày 1/7 năm nay và hy vọng sẽ góp phần khắc phục tình trạng trên.
Thời gian tới để khắc phục thực trạng này, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành chức năng, đặc biệt là Bộ Công an trong việc xây dựng Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân, bảo đảm các quy định của pháp luật toàn diện trong tất cả các lĩnh vực, trong đó có lĩnh vực thương mại điện tử.
Đồng thời, đẩy mạnh truyền thông về các quy định mới của pháp luật về Nghị định hướng dẫn; yêu cầu các tổ chức, cá nhân kinh doanh tuân thủ xây dựng quy tắc bảo vệ thông tin và yêu cầu các sàn giao dịch thương mại điện tử phải công khai chính sách bảo vệ thông tin cá nhân của người tiêu dùng.
Cũng theo ông Nguyễn Hồng Diên, thương mại điện tử là mô hình kinh doanh hiện đại và tiện lợi nhưng do đặc thù của môi trường mạng nên để tăng cường quản lý, hướng dẫn, hỗ trợ người tiêu dùng, Bộ Công thương đã công khai danh sách các website thương mại điện tử bị phản ánh về việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật.
Bộ đã thực hiện một quy trình tiếp nhận và công khai thông tin rất chặt chẽ theo một số yêu cầu: chỉ công khai những website có trên 5 ý kiến phản ánh kèm theo thông tin đầy đủ về người phản ánh; yêu cầu các website bị phản ánh phải giải trình, sau khi xác minh rõ nội dung phản ánh mới công khai danh sách có dấu hiệu vi phạm trên cổng. Như vậy, hạn chế tối đa việc đối thủ lợi dụng để nói xấu nhau.
“Thời gian tới, Bộ sẽ tiếp tục triển khai các giải pháp như vận hành và nâng cấp cổng thông tin quản lý hoạt động thương mại điện tử, đẩy mạnh xử lý khiếu nại của người tiêu dùng trực tuyến. Đồng thời, tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các vi phạm nhằm giảm thiểu tối đa các hành vi không lành mạnh trong môi trường thương mại điện tử”, Bộ trưởng Công thương nhấn mạnh.
Cùng với đó, đẩy mạnh tuyên truyền, hướng dẫn doanh nghiệp tuân thủ pháp luật; thông tin hướng dẫn người tiêu dùng nâng cao kỹ năng giao dịch trên môi trường thương mại điện tử; tăng cường truyền thông cho xã hội, đặc biệt là người tiêu dùng phải là người tiêu dùng thông thái để tránh được những hiện tượng lừa đảo trên thương mại điện tử.
