Sự kết hợp các chất liệu âm nhạc, các gương mặt nghệ sĩ không theo lối cũ trong một số sản phẩm và show nhạc gần đây bị một số người cho là “phá’ truyền thống.
Truyền thống trong phạm vi bài viết được hiểu là những cách nghĩ quen thuộc về một dòng nhạc, thể loại âm nhạc hoặc phong cách nghệ sĩ. Nhưng thế nào là “phá” truyền thống?
Show thay màu, tệp khán giả cũng đổi?
MV Bắc Bling của Hòa Minzy phát hành hôm 1-3, tới nay thu về hơn 63 triệu view, vẫn trụ vững top 1 trending trên YouTube Việt Nam.
Bên cạnh nhiều ý kiến khen MV kết hợp truyền thống và hiện đại một cách sáng tạo và trẻ trung, có người cho là “phá” quan họ. Một số luận điểm được đưa ra: không có hồn cốt quan họ, nhảy múa ở chốn tâm linh, trang phục chưa chuẩn chỉnh, âm nhạc chưa ăn nhập với miền quan họ…
Trong khi đó, CAM Gala vài mùa gần đây cũng bị cho là “thay màu”, “biến chất” khi để các nghệ sĩ indie trình diễn trên nền nhạc giao hưởng cùng dàn nhạc hàng chục người.
Ban tổ chức còn khiến một số khán giả trung thành “choáng” khi công bố danh sách nghệ sĩ góp mặt trong CAM Gala năm nay (diễn ra vào 26-4 tại Hà Nội và ngày 10-5 tại TP.HCM) có cả Duy Mạnh, Dangrangto.
“Nếu Duy Mạnh hát Tình em là đại dương, Hãy về đây bên anh, Kiếp đỏ đen... trên nền nhạc giao hưởng, có hình dung cũng không biết ra cái gì” là bình luận của một khán giả.
Hay show Những thành phố mơ màng gần nhất cũng bị nói là “thay máu”, “tệp khán giả” cũng đổi hết, giống “Anh trai say hi mini”…
Trước đó khi trả lời Tuổi Trẻ, Tuấn Cry từng chia sẻ anh không phải là nhà bảo tồn hay nhà nghiên cứu, anh chỉ là một bạn trẻ gen Z, thấy quê hương đẹp quá nên muốn viết ra một ca khúc cài cắm một số yếu tố văn hóa địa phương, truyền cảm hứng và gợi là chính.
Qua đó mời mọi người về Bắc Ninh chơi, tìm hiểu quan họ cổ, thăm thú danh lam thắng cảnh xứ Kinh Bắc, ăn nem Bùi, bánh phu thê. Bắc Bling không phải là một bài quan họ, nên “nói “phá” quan họ thì tội cho êkíp quá”.
Đại diện CAM Gala 2025 cho biết sự kiện năm nay nằm trong dự án Classic and more (CAM by 8 the Theatre) với mong muốn mang tới những chương trình nghệ thuật chất lượng cao có kết hợp giữa nhạc cổ điển và các dòng nhạc đại chúng khác.
Đến Tùng Dương cũng bớt xù xì
Tất nhiên không phải đến bây giờ mới xảy ra “xung đột” khi tiếp cận, thưởng thức âm nhạc. Mới nghe thì tưởng chừng hai xu hướng truyền thống và cách tân truyền thống mâu thuẫn nhau, nhưng thật ra không hẳn.
Hai xu hướng vẫn tồn tại song song, tương hỗ nhau, đều có tác động tích cực tới diện mạo âm nhạc Việt Nam nói chung.
Sự lội ngược dòng của không ít sản phẩm âm nhạc kết hợp chất liệu văn hóa truyền thống với âm nhạc hiện đại những năm qua cho thấy đây là một trong những hướng đi đúng, nhận được sự ủng hộ của đông đảo công chúng.
Thậm chí có những sản phẩm đã tạo thành trend, viral không chỉ trong nước mà còn ra ngoài biên giới.
Hoàng Thùy Linh là một ví dụ điển hình. Cô không phải là người tiên phong nhưng rõ ràng đến Để Mị nói cho mà nghe, See tình…, với sự pha trộn của các chất liệu văn hóa truyền thống và dân gian đương đại, cộng với giai điệu bắt tai và cập nhật xu hướng mà lên top trend và viral khắp các diễn đàn.
Đồng thời xác lập luôn địa vị của nghệ sĩ này trong V-pop.
MV Bắc Bling cũng là một sự kết hợp hiệu quả. MV tạo ra cả một làn sóng trên mạng xã hội. Từ khóa “Bắc Ninh” được tìm kiếm nhảy vọt sau sản phẩm này. Hòa Minzy và Tuấn Cry được trao bằng khen của chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh.
Đu “trend”, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh này cũng công bố các tour du lịch miễn phí năm 2025, trong đó có nhiều địa điểm check-in trong Bắc Bling.
Một trong những từ khóa của Anh trai vượt ngàn chông gai – một trong hai chương trình truyền hình hot nhất năm ngoái – chính là văn hóa truyền thống. Tiết mục Trống cơm, Đào liễu… gây sốt, viral khắp các nền tảng cũng nhờ nắm bắt được xu hướng này.
Tất nhiên không phải sự kết hợp nào cũng mang lại hiệu quả. Nhưng xét ở góc độ nghệ sĩ, ai cũng có nhu cầu làm mới cách nhìn “truyền thống” của khán giả về họ, ai mà chẳng muốn mình là một mẫu nghệ sĩ “tắc kè hoa” trong mắt công chúng.
Như Đen Vâu, album đầu tay trong sự nghiệp của nghệ sĩ chính là Dongvui harmony – được ghi hình trong nhà hát, gồm tám bản hit quen thuộc. Rapper muốn thử nghiệm sự giao thoa của rap/hip-hop – dòng nhạc phóng khoáng, tự do và giao hưởng – thể loại cổ điển, giàu chất hàn lâm.
Sau khi phát hành, chất giọng và âm nhạc của Đen bị một số người chê khi đặt trong tổng thể đó; tuy nhiên có lẽ Đen là người vui nhất vì đã dám làm, dám vượt qua vùng an toàn của mình.
Đến Tùng Dương cũng bớt xù xì, gai góc để mở rộng khán giả trẻ – đối tượng tiêu thụ âm nhạc chính hiện nay. Năm ngoái anh kết hợp với Tăng Duy Tân cho ra Tái sinh viral khắp mạng xã hội.
Với những nhà tổ chức/sản xuất show, ai mà chẳng muốn mở rộng tệp khán giả của mình. Ranh giới giữa underground/indie và mainstream cũng không còn quá rõ rệt và thiết nghĩ tách bạch cái màu sắc cũng là công việc thừa thãi, miễn đó là thứ âm nhạc hay.
Vì thế ở Cam Gala, Duy Mạnh có hát Tình em là đại dương trên nền nhạc giao hưởng cũng chẳng có gì phải lạ.
Trong sáng tạo, chẳng có gì là không thể! Để nói trong tiếp cận và thưởng thức âm nhạc hiện nay, vẫn cần có một sự cởi mở và lắng nghe ở cả hai phía – khán giả và nghệ sĩ.
