Là địa phương duy nhất trong cả nước có chung đường biên giới trên bộ và trên biển với Trung Quốc, tỉnh Quảng Ninh đặc biệt quan tâm củng cố, phát triển quan hệ hợp tác toàn diện với các địa phương của Trung Quốc, trong đó ghi nhiều dấu ấn quan trọng từ mối quan hệ với Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây. Mối quan hệ hợp tác giữa 2 bên không ngừng được củng cố thông qua các thỏa thuận hợp tác toàn diện theo đúng phương châm lãnh đạo của 2 Đảng, 2 Nhà nước đã xác định. Qua đó, góp phần quan trọng xây dựng khu vực biên giới hòa bình, hữu nghị, ổn định, hợp tác, phát triển.
Thời gian qua, quan hệ của 2 Đảng, 2 Nhà nước Việt Nam – Trung Quốc do các thế hệ lãnh đạo 2 nước dày công vun đắp đã trở thành tài sản quý báu của 2 dân tộc, góp phần duy trì xu thế phát triển ổn định, mang lại lợi ích thiết thực cho nhân dân 2 nước. Ðặc biệt, từ năm 1991 đến nay, quan hệ Việt Nam – Trung Quốc đã phát triển sâu rộng trên tất cả các lĩnh vực, từ chính trị, kinh tế, đến văn hóa, an ninh, quốc phòng.
Trên cơ sở mối quan hệ tốt đẹp đó, các địa phương của 2 nước nói chung và tỉnh Quảng Ninh với các địa phương của Trung Quốc nói riêng đã tăng cường hợp tác trên tất cả các lĩnh vực, mang lại nhiều kết quả thiết thực, cụ thể. Trong đó, tỉnh Quảng Ninh (Việt Nam) và Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây (Trung Quốc) có mối quan hệ hữu nghị truyền thống lâu đời, không ngừng hợp tác toàn diện ở các cấp, các ngành trên cả bình diện song phương, đa phương ở tất cả các kênh đối ngoại Đảng, ngoại giao chính quyền và đối ngoại nhân dân.
2 tỉnh – khu thường xuyên duy trì trao đổi đoàn giữa các cấp, các ngành, tạo điều kiện cho các ngành, đơn vị và nhân dân 2 bên qua lại giao lưu hữu nghị. Từ năm 2012, Quảng Ninh tổ chức nhiều đoàn công tác do người đứng đầu của tỉnh nghiên cứu, tìm hiểu, học tập mô hình cải cách hành chính, trung tâm hành chính công, xây dựng nông thôn mới, đào tạo nguồn nhân lực, phát triển du lịch tại Quảng Tây. Đồng thời, đón tiếp nhiều đoàn lãnh đạo cấp cao của Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây đến thăm, trao đổi hợp tác trên nhiều lĩnh vực. Riêng năm 2023, Quảng Ninh đã tổ chức 29 đoàn công tác cấp sở, ngành, địa phương thăm và làm việc tại Quảng Tây; đón tiếp 20 đoàn công tác cấp sở, ngành, địa phương của Quảng Tây thăm và làm việc.
Thông qua hoạt động trao đổi các đoàn lãnh đạo cấp tỉnh – khu, huyện, thị và các cơ quan chuyên môn, 2 bên đã thống nhất được nhiều nội dung hợp tác và tích cực triển khai các nội dung này bằng phương thức thích hợp, thúc đẩy hợp tác giao lưu hữu nghị không ngừng đi vào chiều sâu, thiết thực. Đặc biệt, để thắt chặt mối quan hệ hợp tác hữu nghị giữa 2 địa phương, tháng 11/2015, tỉnh Quảng Ninh và Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây đã tiến hành hội đàm và đạt được nhận thức chung quan trọng, ký kết biên bản thỏa thuận giao lưu hữu nghị giữa các tổ chức cơ sở đảng địa phương. Đây là thoả thuận thiết lập giao lưu hữu nghị giữa các tổ chức đảng đầu tiên được ký giữa Tỉnh uỷ địa phương của Việt Nam với Khu uỷ Quảng Tây (Trung Quốc).
Quảng Ninh và Quảng Tây cũng là 2 địa phương đồng sáng kiến hình thành cơ chế hợp tác Gặp gỡ đầu xuân giữa Tỉnh uỷ các địa phương: Quảng Ninh, Lạng Sơn, Cao Bằng, Hà Giang (Việt Nam) và Khu uỷ Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây (Trung Quốc). Trong khuôn khổ Gặp gỡ đầu xuân, Tỉnh ủy các tỉnh: Quảng Ninh, Lạng Sơn, Cao Bằng, Hà Giang và Khu ủy Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây đã ký 6 biên bản hội đàm, 1 bản ghi nhớ hợp tác hữu nghị; 2 thoả thuận về hợp tác đào tạo cán bộ.
Tỉnh ủy các tỉnh: Quảng Ninh, Lạng Sơn, Cao Bằng, Hà Giang và Khu ủy Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây đã ký Kế hoạch hành động giai đoạn 2024-2026 về làm phong phú hơn nữa nội hàm quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam – Trung Quốc. Bên cạnh các thoả thuận hợp tác. trong khuôn khổ Ủy ban Công tác liên hợp, UBND tỉnh Quảng Ninh đã ký 7 thoả thuận, biên bản hội đàm cấp tỉnh với Chính quyền nhân dân Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây.
Căn cứ các biên bản thỏa thuận, biên bản ghi nhớ nội dung hợp tác, 2 tỉnh – khu đẩy mạnh giao lưu, hợp tác trên nhiều lĩnh vực. Cụ thể, trong hợp tác đào tạo cán bộ và giao lưu hữu nghị giữa các tổ chức đảng, giai đoạn 2016-2023, tỉnh Quảng Ninh đã cử 268 CBCCVC tham gia học tập các lớp bồi dưỡng tại Quảng Tây. Quảng Ninh cũng tích cực đẩy mạnh các hình thức liên kết đào tạo nguồn nhân lực và phối hợp tổ chức các lớp tập huấn dài hạn, ngắn hạn với phía Quảng Tây; chọn cử cán bộ, học sinh ưu tú sang học đại học và sau đại học tại các trường đại học của Quảng Tây.
Về hợp tác kinh tế, 2 tỉnh – khu đã duy trì hợp tác có hiệu quả trong lĩnh vực thương mại, phát huy vai trò điểm trung chuyển chiến lược giữa Việt Nam, Trung Quốc và ASEAN, cầu nối giữa Việt Nam với các nước ASEAN và khu vực Đông Bắc Á. Kim ngạch XNK với Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây qua địa bàn Quảng Ninh trong giai đoạn 1989-2002 đạt 1.895 triệu USD, giai đoạn 2003-2012 đạt 24.283 triệu USD và giai đoạn 2013-2022 đạt 23.594 triệu USD (tăng 12,45 lần so với giai đoạn 1989-2002). Trong 3 năm (từ 2020 đến 2022), dù ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, kim ngạch XNK giữa 2 tỉnh – khu vẫn duy trì ổn định, đạt 5.842 triệu USD (tăng 15% so với giai đoạn 2017-2019).
2 bên đã tích cực phát huy ưu thế của mình, đẩy mạnh thu hút đầu tư. Trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh có 96 dự án của nhà đầu tư Trung Quốc, với số vốn đăng ký trên 6,7 tỷ USD (chiếm 47,44%), trong đó Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây có 3 dự án đầu tư trực tiếp (FDI) trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh với tổng vốn đăng ký các dự án đạt 20,2 triệu USD.
Với thế mạnh là địa phương duy nhất của cả nước có đường biên giới trên bộ và trên biển với Trung Quốc, hợp tác phát triển du lịch giữa Quảng Ninh và Quảng Tây được thúc đẩy mạnh mẽ. Giai đoạn 2015-2019, lượng khách Trung Quốc đến Quảng Ninh đạt 5.553.000 lượt, chiếm 30% lượng khách Trung Quốc đến Việt Nam. Từ năm 2020 đến tháng 1/2024, khách Trung Quốc đến Quảng Ninh đạt trên 1,2 triệu lượt, chiếm 58,3% lượng khách Trung Quốc đến Việt Nam.
Các hoạt động giao lưu văn hóa giữa 2 địa phương cũng thường xuyên được tổ chức. Nổi bật là Cuộc thi Tiếng hát hữu nghị Việt – Trung; phối hợp sản xuất các chương trình về du lịch, ẩm thực, văn hoá; hợp tác sản xuất đặc san song ngữ Hoa Sen… Song song với việc tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực thương mại, văn hóa, giáo dục – đào tạo, du lịch, 2 bên còn đẩy mạnh hợp tác trong lĩnh vực nông, lâm, ngư nghiệp, nuôi trồng thủy sản và KHCN; tăng cường hợp tác quản lý biên giới trên đất liền; hợp tác phòng chống dịch Covid-19…
Cùng với giao lưu nhân dân, hoạt động hữu nghị cư dân biên giới, giao lưu hữu nghị, hợp tác giữa Ủy ban MTTQ tỉnh Quảng Ninh và Chính hiệp Khu tự trị dân tộc Choang Quảng Tây, các tổ chức đoàn thể, đặc biệt là giao lưu giữa thế hệ trẻ ngày càng đi vào thực chất, giúp tăng cường hiểu biết lẫn nhau, tăng cường tình hữu nghị giữa 2 Đảng, 2 Nhà nước và nhân dân 2 nước nói chung, giữa 2 tỉnh – khu nói riêng.
Những kết quả đạt được thời gian qua là nỗ lực chung của cả 2 bên, từng bước thúc đẩy, phát triển mối quan hệ giữa tỉnh Quảng Ninh (Việt Nam) và Khu tự trị dân tộc Choang, Quảng Tây (Trung Quốc) ngày càng đi vào chiều sâu, hiệu quả, thực chất. Qua đó, góp phần quan trọng trong cụ thể hóa các thoả thuận và nhận thức chung của lãnh đạo 2 Đảng, 2 Nhà nước và lãnh đạo 2 tỉnh – khu, đưa quan hệ láng giềng hữu nghị và Đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Việt Nam – Trung Quốc lên tầm cao mới.
