Trước bối cảnh khí hậu, thời tiết có nhiều diễn biến bất thường thì việc bảo đảm an toàn, an ninh nguồn nước cũng như môi trường sinh thái là vấn đề hết sức quan trọng. Vì vậy những năm qua, tỉnh Quảng Ninh đặc biệt quan tâm đến công tác quản lý, đảm bảo an toàn cho các hồ chứa nước, khai thác nguồn tài nguyên này một cách hiệu quả để phục vụ phát triển kinh tế – xã hội trên địa bàn.
Yên Lập hiện là hồ chứa nước lớn nhất Quảng Ninh hiện nay, với dung tích 127,5 triệu m3 nước, cung cấp nước cho sinh hoạt, sản xuất nông nghiệp, công nghiệp trên địa bàn các địa phương Uông Bí, Quảng Yên và Hạ Long.
Để đảm bảo an toàn hồ đập, Công ty TNHH MTV Thủy lợi Yên Lập Quảng Ninh luôn chú trọng công tác kiểm tra kết cấu công trình, nhất là hệ thống đập, tràn xả lũ, cống lấy nước và các thiết bị vận hành, kịp thời sửa chữa, gia cố các vị trí xung yếu. Đồng thời thực hiện linh hoạt công tác tích trữ, điều hòa nguồn nước phục vụ cho sinh hoạt, sản xuất đảm bảo tính khoa học. Ông Nguyễn Khánh Dư, Giám đốc Công ty TNHH MTV Thủy lợi Yên Lập Quảng Ninh cho biết: Để đảm bảo an ninh nguồn nước, hàng ngày Công ty bố trí một tổ tuần tra đi tuần ở các khu vực lòng hồ, các khe suối từ thượng nguồn chảy về lưu vực hồ, kịp thời phát hiện các hành vi xâm hại nguồn nước, nhất việc xả thải xuống lòng hồ. Ngoài ra chúng tôi cũng thường xuyên phối hợp với các cơ quan chức năng lấy mẫu nước ở các vị trí lòng hồ để phân tích, quan trắc, đảm bảo vệ sinh, chất lượng nguồn nước cung cấp cho khách hàng.
Công tác bảo vệ rừng cũng được các lực lượng chức năng đặc biệt quan tâm. Với diện tích gần 11.000ha trải rộng trên địa phận 4 xã của thành phố Hạ Long là Tân Dân, Bằng Cả, Quảng La, Dân Chủ và 1 phần của phường Minh Thành (thị xã Quảng Yên), rừng phòng hộ hồ Yên Lập có vai trò hết sức quan trọng trong việc giữ gìn giữ nguồn sinh thuỷ cho hồ Yên Lập. Để giữ vững màu xanh của rừng, Ban Quản lý rừng phòng hộ Yên Lập đã chỉ đạo các tổ, trạm và kiểm lâm địa bàn thành lập các tổ kiểm tra kết hợp thuê khoán bảo vệ với nhân dân thường xuyên tuần tra, kiểm soát nhằm phát hiện, ngăn chặn, xử lý kịp thời các hành vi lấn chiếm đất rừng phòng hộ, phá rừng tự nhiên, khai thác, vận chuyển lâm sản trái phép và các hành vi xâm hại vào rừng phòng hộ.
Còn tại Công ty TNHH MTV Thủy lợi Miền Đông Quảng Ninh được UBND tỉnh giao quản lý hệ thống công trình thủy lợi và các công trình cấp nước sạch tập trung nông thôn trên địa bàn các huyện, thị xã miền Đông của tỉnh gồm 18 hồ chứa có tổng dung tích trên 138 triệu m3 nước, 12 đập dâng trên các sông suối, 01 trạm bơm điện có công suất 3.000m3/h và 06 công trình cấp nước tập trung nông thôn để phục vụ sản xuất nông nghiệp, đời sống dân sinh và các ngành kinh tế khác. Để đảm bảo an toàn, hiệu quả cho các công trình hồ đập trước những diễn biến phức tạp của tình hình thời tiết, nhất là vào mùa mưa bão, Công ty đã phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương để xây dựng quy chế phối hợp, quản lý bảo vệ hành lang và các công trình hồ đập, công trình thủy lợi và hệ thống kênh mương, đảm bảo an toàn, an ninh nguồn nước.
Bên cạnh đó Công ty cũng đẩy mạnh việc ứng dụng CNTT trong quản lý, vận hành công trình thủy lợi. Đối với các hồ có dung tích lớn được lắp đặt hệ thống quan trắc tự động gồm: hệ thống đo mưa tự động; quan trắc cập nhật mực nước hồ; cảnh báo lũ sớm…
Các số liệu đo đạc, quan trắc được cập nhật liên tục về Trung tâm quản lý, điều hành, đóng vai trò then chốt trong việc lập ra các phương án điều tiết nhằm đảm bảo an toàn công trình và giảm ngập lụt cho vùng hạ lưu; đảm bảo tích nước đáp ứng yêu cầu sản xuất nông nghiệp và các ngành khác trên địa bàn. Vì vậy mà hàng năm Công ty luôn đảm bảo nhiệm vụ tưới tiêu cho 11.500ha diện tích gieo trồng và 10.000 hộ gia đình sử dụng nước sạch trên địa bàn miền Đông của tỉnh Quảng Ninh.
Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, các công ty thủy lợi trên địa bàn tỉnh đã thực hiện đồng bộ các giải pháp trong hiện đại hóa công tác quản lý, vận hành, khai thác, nên trong thời gian qua, công tác an toàn luôn duy trì, đảm bảo. Tuy nhiên, trước bối cảnh gia tăng dân số, phát triển kinh tế, du lịch, công nghiệp… dẫn đến nhu cầu sử dụng nước tăng cao. Đây là những thách thức rất lớn đặt ra cho mục tiêu phát triển của tỉnh trong tương lai. Trước thực trạng đó, tháng 4 năm 2023, tỉnh đã phê duyệt Đề án đảm bảo an ninh nguồn nước trên địa bàn tỉnh đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030 và là địa phương đầu tiên trong cả nước phê duyệt đề án đảm bảo an ninh nguồn nước. Theo đó đến năm 2025, Quảng Ninh sẽ đầu tư xây dựng các hồ chứa nước tại các vùng thiếu nước và các đảo dân sinh; hoàn thành sửa chữa, nâng cấp các hồ chứa nước hư hỏng, xuống cấp, thiếu năng lực phòng, chống lũ. Đồng thời, đề án cũng sẽ đánh giá cụ thể, chi tiết về tính hiệu quả phát triển kinh tế – xã hội giữa việc đầu tư xây dựng hồ chứa mới với việc nâng cấp, cải tạo các hồ đã có, trong đó ưu tiên phương án tận dụng, sửa chữa, nâng cấp các công trình hiện có, tận dụng khai trường mỏ sau khai thác cải tạo thành hồ chứa, cập nhật thêm đề án bảo vệ môi trường để có những giải pháp bảo vệ nguồn nước hiệu quả.
Quảng Ninh được đánh giá có trữ lượng nước ở mức trung bình cao so với cả nước. Trên địa bàn tỉnh hiện có 67 sông, suối có chiều dài trên 10km. Ngoài ra, còn có 176 hồ chứa nước mặt với tổng dung tích thiết kế 359 triệu m3 phục vụ cấp nước sinh hoạt và nông nghiệp… Đối với nước ngầm dưới đất toàn tỉnh có 9 tầng chứa nước với trữ lượng khoảng 373.000m3/ngày đêm. Sự nỗ lực, quan tâm từ các cấp, các ngành cũng như ý thức giữ gìn, bảo vệ tài nguyên nước của người dân sẽ góp phần quản lý nguồn tài nguyên quý giá này trong lộ trình phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh Quảng Ninh ngày càng bền vững.
