Với sự phát triển của KHCN, hiện nay các loại rác thải sinh hoạt, rác thải công nghiệp, hay tro bay, xỉ thải từ các nhà máy nhiệt điện trên địa bàn Quảng Ninh đã có thể được tái sử dụng để làm vật liệu xây dựng. Điều này đã góp phần giải quyết nguy cơ cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên, giảm ô nhiễm và suy thoái môi trường sống.
Nhà máy Xi măng Lam Thạch (Công ty CP Xi măng và Xây dựng Quảng Ninh) có công suất thiết kế 1.200 tấn clinker/ngày. Trong quá trình sản xuất, nhà máy phải sử dụng một lượng lớn nguồn nguyên liệu là than cám trong lò nung.
Xuất phát từ yêu cầu về bảo vệ môi trường, phát triển kinh tế xanh, từ tháng 3/2021, các kỹ sư của nhà máy đã nghiên cứu và thử nghiệm thành công đề tài “Ứng dụng đồng xử lý chất thải rắn thông thường làm nguyên nhiên liệu thay thế trong lò nung clinker”. Theo đó, chất thải thu được từ phong trào “Biến rác thải thành tiền” và từ các nhà máy, CCN trên địa bàn TP Uông Bí được Công ty CP Xi măng và Xây dựng Quảng Ninh thu gom về kho chứa. Tại đây, các loại chất thải sẽ trải qua quy trình khép kín băm nhỏ, sấy khô và theo băng tải rót vào các lò nung linker để làm nguyên liệu đốt thay thế than cám.
Ông Trần Hữu Quỳnh, Phó Giám đốc Nhà máy Xi măng Lam Thạch, cho hay: Công nghệ trên đã được nhiều nước tiên tiến trên thế giới áp dụng. Khi áp dụng công nghệ này tại đơn vị chúng tôi, cứ mỗi 1 tấn chất thải cho vào lò nung clinker đã tiết giảm được 0,8 tấn than cám. Chất thải khi được xử lý ở nhiệt độ cao trong lò nung đã phân hủy hết chất độc hại, đảm bảo các chỉ tiêu về phát thải ra môi trường.
Theo tính toán, việc đồng xử lý chất thải làm nguyên nhiên liệu thay thế trong lò nung clinker ở Nhà máy Xi măng Lam Thạch đã góp phần tiết giảm chi phí sản xuất; lợi ích kinh tế khi triển khai đã làm lợi cho Công ty Cổ phần Xi măng và Xây dựng Quảng Ninh mỗi năm 13,2 tỷ đồng. Ngoài lợi ích kinh tế, việc tận dụng nguồn năng lượng do đốt chất thải để nung clinker cũng góp phần giảm tiêu hao nguồn nguyên liệu đầu vào của nhà máy là than cám trong sản xuất 10-15% và tiêu thụ được lượng lớn rác thải hằng ngày.
Còn tại Công ty Xi măng Vicem Hạ Long, bên cạnh việc chấp hành nghiêm những quy định theo báo cáo đánh giá tác động môi trường, từ cuối năm 2020 công ty đã nghiên cứu, đưa vào sản xuất thành công bùn thải để thay thế một phần đất sét – là nguyên liệu trong sản xuất clinker, làm phụ gia xi măng. Đồng thời, công ty cũng sử dụng các loại rác thải công nghiệp thông thường như vải, giấy, nhựa, phao xốp… để làm nhiên liệu đốt với công suất tối đa đạt 100 tấn/ngày.
Ông Vũ Văn Tặng, Phó Tổng Giám đốc Công ty Xi măng Vicem Hạ Long, cho biết: Từ hiệu quả tận dụng tối đa các nguyên liệu thay thế, chúng tôi đặt mục tiêu trong năm 2023 nâng tỷ lệ đốt rác thải tạo nhiệt trong sản xuất lên khoảng 10-20%. Để hiện thực hóa mục tiêu này, công ty dự kiến đầu tư thêm khoảng 20-30 tỷ đồng cho dây chuyền, hạ tầng thu gom, xử lý rác thải với công nghệ mới nhất.
Trên địa bàn Quảng Ninh, ngành sản xuất vật liệu xây dựng, đặc biệt là sản xuất xi măng phát triển tương đối mạnh mẽ với 4 nhà máy xi măng đang hoạt động ở Hạ Long, Cẩm Phả và Uông Bí. Đây là đều là những đô thị có đông dân cư với lượng rác thải sinh hoạt, rác thải từ các KCN, CCN thải ra môi trường hằng ngày rất lớn. Do đó, việc nghiên cứu, áp dụng công nghệ sử dụng chất thải làm nhiên liệu thay thế cho nhà máy xi măng cũng là giải pháp hữu ích trong việc giải quyết vấn đề môi trường.
Phát triển xanh, thân thiện với môi trường đang là xu thế tất yếu của nền kinh tế, trong đó có ngành sản xuất vật liệu xây dựng. Tại Công ty CP Thanh Tuyền Group, các sản phẩm gạch, ngói không nung được sản xuất chủ yếu sử dụng nguồn nguyên liệu xỉ thải và tro bay thải ra trong quá trình hoạt động của Nhà máy Nhiệt điện Đông Triều. Theo tính toán, với sản lượng khoảng 200 triệu viên gạch, ngói các loại/năm, việc sử dụng vật liệu không nung của nhà máy này đã tiết kiệm trên 500.000m3 đất sét và hàng vạn tấn than phục vụ cho hoạt động sản xuất so với sản xuất gạch ngói nung truyền thống.
Ông Vũ Văn Trưởng, Phó Giám đốc Nhà máy gạch không nung (Công ty CP Thanh Tuyền Group), chia sẻ: Với thành phần chất liệu gạch 80% là tro xỉ nhiệt điện, 20% là xi măng, việc áp dụng công nghệ ép tĩnh, cường lực, đã tạo ra sản phẩm gạch ngói không nung của Công ty CP Thanh Tuyền Group có độ bền cao và cường độ chịu nén tương đương các loại gạch nung lò tuynel.
Trong những năm gần đây, việc tận dụng các loại rác thải công nghiệp, rác thải sinh hoạt và đất đá thải mỏ để sản xuất vật liệu xây dựng như xi măng, gạch ngói không nung, cát nghiền nhân tạo… đã được nhiều doanh nghiệp trên địa bàn Quảng Ninh triển khai. Qua đó góp phần thúc đẩy phát triển nền kinh tế tuần hoàn – chú trọng việc quản lý và tái tạo tài nguyên theo một vòng khép kín, giảm tác động tiêu cực đến môi trường, hệ sinh thái và sức khỏe con người.
