Nhằm đảm bảo mục tiêu tăng trưởng xanh, bảo vệ môi trường tự nhiên, thời gian qua các địa phương trong tỉnh đã đẩy nhanh tiến độ trồng rừng, tăng tỷ lệ che phủ rừng, nâng cao thu nhập cho người dân từ phát triển kinh tế rừng.
Mùa xuân là Tết trồng cây
Những năm qua, phong trào trồng cây xanh trên địa bàn tỉnh ngày càng phát triển mạnh mẽ, trở thành nét đẹp văn hóa, gắn liền với sự phát triển của địa phương. Đó không chỉ là hưởng ứng “Tết trồng cây đời đời nhớ ơn Bác Hồ” được phát động hằng năm tạo khí thế thi đua sôi nổi trong mỗi cán bộ, đảng viên và nhân dân, mà hoạt động trồng rừng còn được thực hiện xuyên suốt nhằm bảo vệ môi trường sinh thái, xây dựng môi trường trên địa bàn tỉnh ngày càng xanh, sạch, đẹp.
Tết trồng cây đời đời nhớ ơn Bác Hồ xuân Giáp Thìn 2024 được tỉnh tổ chức phát động, ra quân thực hiện ngay sau Tết Nguyên đán. Toàn tỉnh đã có gần 137ha được phủ xanh bằng 153.000 cây xanh các loại, trong đó gần 37.000 cây gỗ lớn (lim, giổi, lát hoa…). Khí thế trồng cây gây rừng những ngày đầu năm đã mở đầu cho vụ trồng rừng chính năm 2024 trên phạm vi toàn tỉnh, với định hướng tiếp tục phát triển rừng bền vững và hưởng ứng Đề án trồng 1 tỷ cây xanh của Thủ tướng Chính phủ phát động. Đồng thời qua đó tiếp tục nâng cao nhận thức của các cấp, ngành, tầng lớp nhân dân về ý nghĩa của hành động trồng cây gây rừng, bảo vệ rừng, gắn với phát triển kinh tế- xã hội, góp phần giảm ảnh hưởng tiêu cực của biến đổi khí hậu, nâng cao chất lượng đời sống nhân dân.
Ông Đinh Ngọc Chiến, Phó Chủ tịch UBND TP Cẩm Phả, cho biết: Với mục tiêu phát triển xanh, bền vững, thành phố đã nhân rộng ý nghĩa của “Tết trồng cây” gắn với công tác nâng cao chất lượng rừng trồng trên địa bàn. Thành phố đẩy mạnh công tác tuyên truyền, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị, lực lượng vũ trang, địa phương và nhân dân tích cực vào cuộc hưởng ứng, tổ chức, thực hiện; đặc biệt là phục hồi môi trường trồng rừng trên các bãi thải khai thác, các khu vực hoàn nguyên môi trường, khu vực đóng cửa mỏ. Đến nay phong trào trồng cây, trồng rừng đã đạt được những kết quả hết sức quan trọng, đảm bảo duy trì tỷ lệ che phủ rừng của thành phố ở mức 47,8%, nâng cao chất lượng rừng.
Nhận thức được vai trò, tầm quan trọng của rừng, những năm qua các đơn vị, địa phương của tỉnh đã tích cực hưởng ứng, phát động Tết trồng cây. Tỉnh ủy, HĐND tỉnh, UBND tỉnh, Ủy ban MTTQ tỉnh tổ chức lễ phát động Tết trồng cây cấp tỉnh, tạo phong trào mạnh mẽ, huy động được các tầng lớp nhân dân, tổ chức, cơ quan, trường học, đơn vị LLVT trên địa bàn tích cực trồng cây, trồng rừng, bảo vệ rừng. Nét riêng của Tết trồng cây ở Quảng Ninh là tập trung trồng rừng gỗ lớn, cây bản địa có giá trị kinh tế cao (lim, giổi, lát), trồng cây hoàn nguyên, phục hồi môi trường.
Giai đoạn 2021-2023, dịp Tết trồng cây toàn tỉnh đã trồng được hơn 6,3 triệu cây; trong đó có hơn 4,5 triệu cây trồng tập trung (tương đương 2.414ha), 1,7 triệu cây trồng phân tán; con số này tăng lên gần 8,9 triệu cây qua các đợt trồng cây khác trong năm. Qua kiểm tra, theo dõi của Sở NN&PTNT, đến thời điểm này cây trồng được chăm sóc, bảo vệ và sinh trưởng, phát triển tốt. Tết trồng cây hằng năm đã góp phần đẩy nhanh lộ trình thực hiện Đề án trồng 1 tỷ cây xanh của Chính phủ, hiện thực hóa Nghị quyết số 19-NQ/TU ngày 28/11/2019 của BTV Tỉnh ủy “Về phát triển lâm nghiệp bền vững tỉnh Quảng Ninh đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030”.
Ông Triệu Cắm Thành (thôn Làng Cổng, xã Đồn Đạc, huyện Ba Chẽ) cho biết: Trồng cây gây rừng không chỉ để phát triển kinh tế mà còn là trách nhiệm để bảo vệ môi trường sống cho hôm nay và mai sau. Gia đình ông và nhiều hộ trồng rừng trong xã đã chuyển đổi dần những diện tích cây lấy gỗ hằng năm sang trồng cây lâu năm, riêng gia đình tôi đã chuyển đổi 3ha trồng cây keo sang trồng cây gỗ lớn. Người dân ý thức được mỗi một mảnh đất được phủ xanh chính là góp màu xanh cho cho cuộc sống, phát triển bền vững của quê hương.
Giữ cho rừng mãi xanh
Trên địa bàn tỉnh hiện có trên 434.000ha rừng và đất quy hoạch lâm nghiệp, chiếm 70% diện tích đất tự nhiên, trong đó có 175.000ha rừng trồng và rừng sản xuất. Năm 2024 toàn tỉnh phấn đấu trồng 13.250ha rừng tập trung, trong đó có 1.000ha lim, giổi, lát; trồng 950.000 cây lâm nghiệp phân tán; tiếp tục giữ vững tỷ lệ che phủ rừng đạt 55% (mức cao so với trung bình của cả nước).
Với chiến lược phát triển bền vững, tỉnh xác định trọng tâm là phát triển vốn rừng, trồng rừng tập trung, khoanh vùng bảo vệ, giao đất, giao rừng cho các thành phần kinh tế; lấy nông dân làm chủ thể trung tâm, kết hợp giữa phát triển kinh tế lâm nghiệp bền vững, gắn với dịch vụ, du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng, khai thác dịch vụ môi trường rừng và bản sắc văn hoá dân tộc, để tạo ra giá trị kinh tế cao nhất dựa trên tiềm năng, thế mạnh từng vùng…
Ông Nguyễn Thanh Khương, Phó Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm (Sở NN&PTNT), cho biết: Chi cục đã tham mưu tỉnh chỉ đạo các địa phương, sở, ngành liên quan, chủ rừng ưu tiên các biện pháp khoanh nuôi, phục hồi, bảo vệ rừng, nhằm đảm bảo duy trì, phát triển ổn định diện tích rừng tự nhiên hiện có, giám sát chặt chẽ đối với các dự án chuyển mục đích sử dụng đất rừng sang mục đích khác.
Những năm qua, nguồn lực đầu tư cho phát triển lâm nghiệp của tỉnh tăng đáng kể, nhất là nguồn lực xã hội hóa, giảm sức ép đầu tư từ ngân sách nhà nước, góp phần củng cố, nâng cao niềm tin của nhân dân đối với các cấp ủy, chính quyền các địa phương về công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng; tạo sinh kế lâu dài cho người dân… Nhiều địa phương trong tỉnh có lợi thế về trồng rừng, như Tiên Yên, Ba Chẽ, Bình Liêu, đã tập trung trồng rừng kinh tế, từng bước chuyển từ trồng rừng gỗ nhỏ sang trồng rừng gỗ lớn. Từ năm 2020-2023, diện tích trồng rừng tập trung trên địa bàn tỉnh đạt trên 52.000ha, trong đó diện tích lim, giổi, lát trên 3.500ha; chuyển 1.400ha sang trồng rừng gỗ quý và lâm sản ngoài gỗ. Theo đánh giá của các ngành chức năng, trên cùng một diện tích, một chu kỳ trồng rừng gỗ lớn mang lại giá trị kinh tế cao hơn gấp từ 2,5-3 lần so với thực hiện liên tục 2 chu kỳ trồng rừng gỗ nhỏ.
Bên cạnh trồng rừng, tỉnh chú trọng bảo vệ đa dạng sinh học tại các vùng đất ngập nước, rừng ngập mặn; bảo vệ, phục hồi tối đa diện tích rừng tự nhiên cũng như duy trì, củng cố các khu rừng đặc dụng hiện có. Mục tiêu cao nhất là tranh thủ lợi ích từ rừng để phát triển bền vững, giữ gìn môi trường sinh thái cho muôn đời sau. Với chủ trương gắn phát triển với bảo vệ môi trường, ngành Than tích cực trồng cây xanh hoàn nguyên các bãi thải. Ðến nay tổng diện tích trồng cây phủ xanh hoàn nguyên môi trường trên địa bàn tỉnh đạt trên 1.500ha. Dự kiến đến năm 2025 mỗi năm TKV phủ xanh thêm 1.000ha bãi thải, nhân lên những cánh rừng xanh bảo vệ môi trường.
Để nâng cao hiệu quả bảo vệ rừng, ngành Kiểm lâm tỉnh đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong quản lý, giám sát, bảo vệ rừng. Nổi bật là ứng dụng phần mềm theo dõi diễn biến tài nguyên rừng đã giúp cán bộ Chi cục Kiểm lâm tỉnh và các hạt kiểm lâm có được những thông tin chính xác về vị trí lô, khoảnh, chủ rừng, loại rừng, mà không cần đến máy định vị GPS. Phần mềm này được tích hợp trên điện thoại thông minh, giúp cho việc thực địa của cán bộ kiểm lâm khi kiểm tra vị trí, khoanh vẽ diện tích lô rừng ngoài thực địa một cách nhanh chóng, chính xác, giảm sử dụng bản đồ giấy, nâng cao chất lượng, hiệu quả công việc. Chi cục còn khuyến khích các hạt kiểm lâm thường xuyên truy cập vào hệ thống cảnh báo cháy rừng trên trang thông tin điện tử Cục Kiểm lâm để sớm phát hiện, xử lý nhanh các vụ cháy rừng. Đồng thời sử dụng phầm mềm cảnh báo cháy rừng cập nhật theo giờ, giúp nâng cao khả năng tương tác, phối hợp giữa các phòng chức năng của Chi cục Kiểm lâm tỉnh với các hạt kiểm lâm, ban quản lý rừng ở các địa bàn trong tỉnh…
Quảng Ninh đặt mục tiêu xây dựng nhà máy chế biến gỗ tổng hợp quy mô lớn tại huyện Tiên Yên, vùng trung tâm nguyên liệu rừng trồng khu vực miền Đông của tỉnh. Lộ trình giảm, ngừng hoạt động băm dăm gỗ từ 464 cơ sở hiện nay xuống còn 250 cơ sở vào năm 2025 và 170 cơ sở vào năm 2030; không cấp phép hoạt động cơ sở băm dăm gỗ mới. Điều này không chỉ đẩy mạnh mục tiêu trồng rừng gỗ lớn của tỉnh, mà còn tận dụng nguồn gỗ nguyên liệu quý từ các tỉnh, thành phố lân cận, vốn có diện tích, sản lượng rừng sản xuất lớn. Tỉnh đẩy mạnh triển khai chi trả dịch vụ môi trường rừng theo hướng cập nhật các đơn vị nhiệt điện, xi măng trong đối tượng chi trả. Theo tính toán, khi hoàn tất lộ trình này, Quảng Ninh có thể thu được 122 tỷ đồng/năm từ dịch vụ môi trường rừng, cao gấp 30 lần hiện nay. Đây là nguồn kinh phí quan trọng để tái đầu tư cho rừng, tạo tiền đề quan trọng để rừng Quảng Ninh ngày một phát triển xanh, bền vững.
