Mới đây, TP Cần Thơ tiếp tục đề xuất đánh thuế thu nhập cá nhân với lãi tiền gửi tiết kiệm quy mô lớn. Bộ Tài chính nêu quan điểm ra sao?
Đề xuất đánh thuế lãi tiền gửi tiết kiệm: Câu chuyện cũ lại “nóng” trở lại
Bài toán đánh thuế thu nhập từ lãi tiền gửi tiết kiệm một lần nữa trỗi dậy khi UBND TP Cần Thơ góp ý dự thảo đề nghị xây dựng Luật Thuế Thu nhập cá nhân (thay thế) do Bộ Tài chính chủ trì. Theo đó, địa phương này kiến nghị chỉ nên miễn thuế TNCN với các khoản lãi tiền gửi có quy mô nhỏ, còn lãi suất tiền gửi lớn thì cần đưa vào diện chịu thuế.
Điều đáng nói, ý tưởng đánh thuế với lãi tiền gửi tiết kiệm không phải lần đầu xuất hiện. Trước đây, năm 2013 và năm 2017, từng có một số đề xuất tương tự. Thời điểm đó, các ý kiến cho rằng nếu khoản lãi lên tới hàng trăm triệu hay tiền tỷ mỗi năm thì nên được coi là một kênh đầu tư như chứng khoán, bất động sản, và vì vậy không nên miễn thuế.
Quan điểm trái chiều
TP Cần Thơ đề xuất mở rộng thuế thu nhập cá nhân với lãi tiền gửi tiết kiệm, chỉ miễn cho các khoản tiết kiệm quy mô nhỏ. Trong khi đó, tỉnh Ninh Thuận lại kiến nghị tiếp tục miễn thuế với lãi suất tiền gửi, trái phiếu Chính phủ và các khoản đầu tư dài hạn nhằm khuyến khích tiết kiệm và hỗ trợ phát triển kinh tế.
Hiện nay, cá nhân có lãi tiền gửi từ tổ chức tín dụng, ngân hàng nước ngoài đang được miễn thuế. Các khoản này bao gồm tiền gửi có kỳ hạn, không kỳ hạn, chứng chỉ tiền gửi, kỳ phiếu, tín phiếu… Trong khi đó, theo quy định hiện hành, chỉ doanh nghiệp có lãi tiền gửi mới phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp.
Trong góp ý dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi, UBND TP Cần Thơ cho rằng cần nghiên cứu, mở rộng cơ sở thuế để đảm bảo nguồn thu ngân sách. Theo đó, chỉ những khoản lãi tiền gửi có quy mô nhỏ mới nên được miễn thuế, còn các khoản có giá trị lớn cần tính thuế như một khoản thu nhập.
Ngược lại, tỉnh Ninh Thuận đề xuất giữ nguyên chính sách miễn thuế với lãi suất tiền gửi tiết kiệm, trái phiếu Chính phủ và các khoản đầu tư dài hạn. Theo quan điểm của tỉnh này, việc duy trì ưu đãi thuế sẽ giúp khuyến khích người dân gửi tiền vào ngân hàng, đảm bảo dòng vốn cho nền kinh tế và tạo động lực phát triển.
Bộ Tài chính cho biết, định hướng điều chỉnh chính sách thuế hiện nay nhằm đảm bảo nguồn thu bền vững, hạn chế tối đa việc lồng ghép chính sách xã hội trong các sắc thuế. Tuy nhiên, cơ quan này chưa đưa ra phương án cụ thể về việc có đánh thuế lãi tiền gửi hay không.
Việc đánh thuế thu nhập từ lãi tiền gửi không phải là chuyện hiếm trên thế giới. Thái Lan đánh thuế lãi tiền gửi ngân hàng, Trung Quốc cũng thu thuế đối với thu nhập từ lãi suất, trong khi Hàn Quốc coi tiền lãi là thu nhập phải nộp thuế. Nhưng nhiều quốc gia cho phép giảm trừ lãi vay mua nhà, coi đó là khoản giảm trừ đặc thù khi tính thuế thu nhập cá nhân, nhằm khuyến khích người dân sở hữu nhà ở.
Bộ Tài chính nói gì trong dự thảo mới nhất?
Trong dự thảo sửa đổi lần này, Bộ Tài chính dự kiến bổ sung một số khoản giảm trừ, ví dụ lãi vay mua nhà, để đảm bảo sự công bằng. Dù vậy, việc có chính thức áp thuế với lãi tiền gửi tiết kiệm hay không vẫn bỏ ngỏ, do cơ quan soạn thảo chưa đưa nội dung này vào bản dự thảo gần nhất.
Thay vào đó, Bộ Tài chính tập trung nghiên cứu mở rộng cơ sở thu thuế theo hướng bổ sung thêm các khoản thu nhập khác, chẳng hạn từ chuyển nhượng hoặc thanh lý những tài sản đặc biệt như sim điện thoại, tên miền internet.
Chính sách thuế luôn cần sự đánh giá cẩn trọng về tác động đến xã hội và kinh tế. Dù mở rộng cơ sở thuế được xem là xu hướng nhằm tăng nguồn thu, chính sách đánh thuế lãi tiền gửi tiết kiệm vẫn còn gây tranh cãi, bởi nếu không thấu đáo, nó có thể ảnh hưởng trực tiếp đến thói quen gửi tiết kiệm của người dân và dòng vốn huy động trong hệ thống ngân hàng. Việc tìm tiếng nói chung giữa mục tiêu tài khóa và ổn định thị trường tài chính, do đó, vẫn là bài toán nhiều thách thức.
