Ngày 13/4, xã Hải Xuân, thành phố Móng Cái tổ chức lễ khởi công xây dựng đình Vạn Xuân tại thôn 9, xã Hải Xuân, thành phố Móng Cái.
Theo hồ sơ báo cáo của UBND xã Hải Xuân, đình Vạn Xuân xây dựng ở làng Vạn Xuân thuộc xã Vạn Xuân cũ (nay thuộc xã Hải Xuân) vào khoảng năm 1848, đến năm 1850, được nhà vua 5 lần phong sắc. Đình cũ trước đây được xây dựng theo kiến trúc chữ Đinh (丁), mái lợp ngói âm dương gồm các công trình: Cổng đình, sân đình, bái đường và hậu cung.
Đình thờ hai vị Thành hoàng là Hai Bà Trưng (Trưng Trắc – Trưng Nhị) và là nơi dân làng hội họp. Hàng năm cứ từ mùng 6 đến mùng 10 tháng Giêng, dân làng lại mở hội đình tế lễ Hai Bà Trưng và cũng là để dân làng ôn lại truyền thống đấu tranh quật cường của dân tộc ta.
Đình Vạn Xuân hiện nay đã bị hủy hoại hoàn toàn, trên khu đất cổ xây dựng đình chỉ còn một trụ đá hình bát giác; trên nền đình còn 3 tấm đá trước đây là bậc lên xuống của đình. Trong Hậu cung cũ của đình còn một mảng tường, một trụ gạch và một mảng tường nhỏ nối với trụ. Toàn bộ móng của hậu cung còn nguyên vẹn, chiều dài 9m, chiều rộng 6m.
Ngoài ra, đình còn một số dấu vết của bệ thờ xây bằng gạch theo hình bán nguyệt. Đặc biệt đình còn sót lại một bia đá, chữ đã mờ, nằm phía tay phải sát nền đình. Nội dung bia đá ghi lại địa điểm xây dựng đình Vạn Xuân cùng những người có công đóng góp để xây dựng đình.
Theo tài liệu sưu tầm của ông Hoàng Giáp (Viện Nghiên cứu Hán Nôm), hiện nay các tài liệu liên quan đến đình Vạn Xuân gồm có: 5 sắc phong của Vua Tự Đức và hương ước làng Vạn Xuân.
Nhằm đáp ứng nguyện vọng của nhân dân và bảo tồn di tích lịch sử quý giá, UBND xã Hải Xuân đã thực hiện dự án khôi phục đình Vạn Xuân, với tổng diện tích quy hoạch 11.156m², gồm 8 hạng mục công trình chính và bãi đỗ xe. Trong đó, đình chính được xây dựng theo kiến trúc truyền thống chữ Đinh (丁), 2 mái lợp ngói âm dương, diện tích 572m².
Tổng kinh phí dự kiến trên 20 tỷ đồng, trong đó kinh phí xây dựng đình chính là gần 16 tỷ đồng. Thời gian triển khai xây dựng trong năm 2025-2026.
Việc khôi phục, xây dựng đình Vạn Xuân, xã Hải Xuân và phục hồi, sưu tầm các hồ sơ tài liệu có liên quan đến đình Vạn Xuân qua các thời kỳ lịch sử nhằm phục dựng di tích quý báu của địa phương, đáp ứng nguyện vọng của nhân dân về nơi sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng, phát huy truyền thống dân tộc, đồng thời gửi gắm niềm tự hào dân tộc, tinh thần đoàn kết và gìn giữ truyền thống văn hóa nơi địa đầu Tổ quốc.
Ngay tại Lễ khởi công, UBND xã Hải Xuân đã tiếp nhận kinh phí trên 762 triệu đồng; 191m² đất có sổ đỏ; 25 tấn xi măng từ các tổ chức, cá nhân ủng hộ xây dựng đình Vạn Xuân.
Thu Hằng (Trung tâm TTVH Móng Cái)
