Trong hoạt động khai thác than hầm lò có rất nhiều yếu tố tạo nên năng suất lao động cao mà vận tải chính là một trong những khâu then chốt. Các hệ thống vận tải được đầu tư hiện đại, đồng bộ, phù hợp sẽ góp phần cải thiện điều kiện làm việc, đẩy nhanh tiến độ các dự án đầu tư sản xuất, nâng cao năng suất lao động. Nỗ lực nâng cấp các hệ thống vận tải cũng là một trong những điều kiện cần để các mỏ khai thác than hầm lò tiến gần đến mô hình mỏ hiện đại, thông minh, sản lượng cao.
Trong thiết kế mỏ than hầm lò, khi xây dựng biểu đồ khai thác, các kỹ sư sẽ nghiên cứu, khảo sát và lập chi tiết thời gian vận tải than, đất đá, vật liệu, máy móc thiết bị và nhân công. Càng khai thác xuống sâu, những yếu tố này càng cần được tính toán kỹ lưỡng, đảm bảo hiệu quả sản xuất và công tác an toàn lao động. Do vậy, trong những năm qua, Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam (TKV) đã quan tâm đặc biệt và quyết liệt chỉ đạo các đơn vị tăng cường áp dụng tiến bộ kỹ thuật trong công tác vận tải ở các mỏ hầm lò, ưu tiên hơn cả là công tác vận tải người lao động.
Tính đến nay, toàn Tập đoàn đã có 209 hệ thống vận tải người các loại, gồm: Hệ thống thùng cũi ở giếng đứng; hệ thống trục tải một đầu mút kết hợp toa xe chở người ở giếng nghiêng; hệ thống tời cáp vô tận; hệ thống monoray có đầu kéo chạy diezel và điện; hệ thống cáp treo vô tận chở người và hệ thống tời hỗ trợ người đi bộ.
Theo ông Nguyễn Quốc Bình, Trưởng phòng Cơ điện – Vận tải Công ty CP Than Núi Béo, từ tháng 9/2018 đến nay, Công ty đưa hệ thống tời trục giếng phụ vào sử dụng, nhằm vận chuyển người và thiết bị xuống khu vực hầm lò. Hệ thống này được thiết kế và sản xuất theo tiêu chuẩn của Đức, cấu tạo gồm các thiết bị chính, như: Trục tải 4 cáp (để vận chuyển người và vật tư), trục tải 1 cáp (để vận chuyển người kiểm tra giếng), thùng vận chuyển 4 tầng, cáp tời, cùng các thiết bị tín hiệu và hệ thống điều khiển tự động. Trung bình một ngày đêm sản xuất, hệ thống này thực hiện vận chuyển từ 2.100-2.400 người từ mặt bằng +35 xuống sân ga mức -140m và mức -350m. Từ đây, cán bộ, người lao động sẽ tiếp tục được vận chuyển đến gần vị trí sản xuất bằng tàu diezel.
Hiện nay, công ty đang tiếp tục đầu tư nâng cấp công nghệ vận tải nhằm đáp ứng tốt hơn nhu cầu đi lại trong hầm lò của người lao động, phục vụ kịp thời cho sản xuất. Dự kiến, đến cuối quý III/2024, Than Núi Béo sẽ lắp đặt 3 bộ tời cáp treo và 2 tuyến vận tải bằng tàu song loan, cải thiện điều kiện đi lại cho người lao động. Còn đối với công tác vận tải than, đất đá, vật tư, thiết bị… đa phần các đơn vị cũng đã áp dụng hệ thống vận tải liên tục như: Vận tải than bằng hệ thống máng cào, băng tải từ trong lò ra ngoài; vận tải đất đá bằng máy xúc lên goòng, kéo bằng tàu điện ắc quy và trục kéo; vận tải vật tư thiết bị bằng tời trục kết hợp với goòng và tích chuyên dùng…
Ông Nguyễn Văn Sáng, Trưởng phòng Vận tải Hầm lò, Ban Cơ điện Vận tải – TKV cho biết: Hiện nay, toàn Tập đoàn có 2.211 hệ thống vận tải các loại phục vụ vận chuyển than, đất đá, vật tư, thiết bị. Riêng băng tải vận chuyển than có 1.889 bộ và máng cào các loại là 1.480 bộ.
Với các đơn vị khai thác than, công tác vận tải quyết định phần nhiều đến sản lượng than và năng suất lao động, thu nhập thợ lò. Khâu này cũng được coi là then chốt đối với các đơn vị xây dựng các công trình trong mỏ hầm lò; quyết định đến tiến độ thi công các đường lò xây dựng cơ bản, lò chuẩn bị sản xuất cho các mỏ.
Trong những năm qua, điều kiện sản xuất của Công ty Xây lắp Mỏ – TKV đã có nhiều đột phá, đặc biệt trong khâu vận tải vật liệu và đất đá, phục vụ quá trình thi công các công trình, dự án xuống sâu của các đơn vị ngành than. Đặc biệt, tỷ lệ đồng bộ trong dây chuyền đào lò và vận tải của đơn vị ngày càng cao, giúp tốc độ đào lò tại nhiều dự án được cải thiện đáng kể.
Trong 9 dự án khai thác xuống sâu của các đơn vị thuộc TKV mà Công ty Xây lắp mỏ đang phụ trách khâu đào lò xây dựng cơ bản, các dây chuyền đào lò đã cơ bản được đồng bộ với thiết bị vận tải. Yếu tố đồng bộ đã giúp các dự án, công trình do Công ty thực hiện đảm bảo tiến độ và chất lượng thi công.
“Hiện nay, đơn vị đang đưa vào sử dụng các hệ thống cơ giới hóa đào lò đồng bộ với thiết bị vận tải và áp dụng biện pháp thi công chủ yếu là khoan, nổ mìn tại gương lò bằng các thiết bị xe khoan (1 cần hoặc 2 cần), búa khoan YT28. Ngoài ra, một số diện sản xuất phù hợp sẽ được áp dụng hệ thống đào lò liên hợp EBH-45. Đất đá sau khi được bắn tơi sẽ được bốc xúc bằng các loại máy xúc (ZCY-60, ZWY-80/37L), máy cào đá để vận chuyển lên các thiết bị vận tải chủ yếu là xe goòng 3 tấn. Từ vị trí chân trục, xe goòng 3 tấn chở đất đá sẽ được kéo lên mặt bằng nhờ hệ thống tời trục YB50x1.40 hoặc bằng máng cào và băng tải” – ông Đặng Văn Hạnh, Phó Giám đốc Công ty Xây lắp Mỏ – TKV cho biết.
Có thể khẳng định, công tác vận tải trong lò của TKV đã có nhiều đột phá so với giai đoạn trước. Tuy nhiên, lãnh đạo Tập đoàn vẫn chỉ đạo các đơn vị hầm lò cần phải tăng cường áp dụng công nghệ vận tải phù hợp với từng đơn vị, phấn đấu tiến tới 100% các đơn vị vận tải than liên tục trong lò, không để người lao động đi bộ đến nơi làm việc trên 300m hay mang vác vật tư, thiết bị trên 30m. Đây cũng là một trong những giải pháp giữ chân thợ lò hiệu quả trong bối cảnh tuyển dụng nhân lực hầm lò còn nhiều khó khăn.
