Từ 15/5, giá điện được xét thay đổi ba tháng một lần khi chi phí đầu vào tăng từ 3% trở lên, theo quyết định vừa được Thủ tướng phê duyệt.
Theo quyết định thay thế Quyết định 24 về cơ chế điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân được Thủ tướng Phạm Minh Chính ký hôm nay, thời gian điều chỉnh giá điện được rút ngắn từ 6 xuống 3 tháng. Tức là, mỗi năm sẽ có 4 đợt thay đổi giá.
Giá bán điện bình quân được cập nhật hàng quý theo chi phí phát điện. Khi chi phí này giảm từ 1% trở lên so với hiện hành, giá điện sẽ giảm tương ứng.
Giá bán lẻ tới người tiêu dùng, doanh nghiệp sẽ tăng khi chi phí sản xuất biến động 3% trở lên.
Trước đó, nhiều chuyên gia năng lượng cho rằng, nhà chức trách cần đảm bảo công khai, tránh lạm quyền và giảm độc quyền của EVN khi thời gian điều chỉnh giá điện được rút ngắn. Song đại diện Bộ Công Thương nói “phù hợp” khi rút thời gian điều chỉnh giá xuống 3 tháng. Việc này đảm bảo chi phí không bị dồn tích, gây ảnh hưởng tới cân bằng tài chính của EVN, và dần đưa giá điện theo thị trường.
Mặt khác, điều chỉnh giá hay không tùy thuộc vào đánh giá tác động tới kinh tế vĩ mô, kết quả tính và kiểm tra chi phí đầu vào. Tức là, theo Bộ Công Thương, rút ngắn thời gian tối thiểu giữa hai lần điều chỉnh, “không có nghĩa cứ 3 tháng tăng giá điện một lần”.
Ở lần điều chỉnh này, thẩm quyền điều chỉnh giá điện bình quân, công thức tính giá được giữ như hiện nay. Cụ thể, giá bán lẻ điện bình quân tăng 3-5%, EVN được quyền quyết định điều chỉnh. Thẩm quyền tăng giá là Bộ Công Thương khi giá điện bình quân tăng 5-10% và trên 10% do Thủ tướng xem xét, quyết định.
Thủ tướng giao Bộ Công Thương hướng dẫn EVN tính toán giá bán điện bình quân, kiểm tra, giám sát việc điều chỉnh giá điện. Bộ Tài chính phối hợp với Bộ Công Thương với vai trò là cơ quan quản lý Nhà nước về giá.
Tổng cục Thống kê có trách nhiệm đánh giá tác động việc thay đổi giá điện tới kinh tế vĩ mô. Các bộ, cơ quan khác phối hợp với các nội dung liên quan theo chức năng, nhiệm vụ.
Về phía EVN, doanh nghiệp này được giao tính toán giá bán điện bình quân, gửi báo cáo để cơ quan có thẩm quyền kiểm tra, giám sát, cung cấp các số liệu để Tổng cục Thống kê đánh giá tác động.
Hiện, giá bán lẻ điện thực hiện theo Quyết định 24/2017, thời gian giữa hai lần điều chỉnh giá điện là 6 tháng nếu rà soát, kiểm tra các chi phí đầu vào khiến giá thành tăng từ 3% trở lên. Nhưng quá trình thực thi quyết định này không diễn ra định kỳ. Giai đoạn 2017-2019, giá này tăng 3 lần và được giữ trong 4 năm, tới tháng 5/2023 mới tăng thêm 3%. Gần nhất, giá năng lượng tăng 4,5% vào tháng 11/2023.
