Powered by Techcity

Độc đáo nhạc khí truyền thống của người S’tiêng

Như một số dân tộc thiểu số khác, người S’tiêng cũng sử dụng nhạc khí để thể hiện những giai điệu tâm tình, trao gửi tình cảm với người mình yêu hoặc thổ lộ tâm sự. Những nhạc khí được người S’tiêng sử dụng trong giao duyên, tình yêu phần lớn thuộc họ hơi rung vang, chi thổi. Giai điệu nhìn chung đều ngắn, lặp lại, nhẹ nhàng, thủ thỉ, tâm tình… Tất cả góp phần làm đa dạng âm nhạc mang đặc trưng riêng của người S’tiêng Bình Phước.

Nhạc khí của người S’tiêng Bình Phước hiện có 4 họ nhạc cụ: Dây rung vang, hơi rung vang, màng rung vang và tự thân rung vang. Trong đó, 3 họ được sử dụng trong giao duyên, tình yêu là: Dây rung vang, hơi rung vang, màng rung vang. Một số nhạc khí này có nguồn gốc là nhạc khí thiêng nhưng đã thay đổi về hình dáng, chuyển thành nhạc khí tâm tình, tự sự. Những nhạc khí này phần lớn thuộc họ hơi rung vang, chi thổi. Giai điệu mềm mại, liền bậc không có quãng nhảy, không có đảo phách, giống như những bài dân ca, đặc biệt là giống những điệu hát ru, trữ tình.

Kèn K’buốt, cây sáo Pi, kèn sừng trâu (Nông Ke Rpu)

Sáo Pi, kèn sừng trâu (Nông Ke Rpu), kèn K’buốt, sáo T’rê Ru, đàn Đinh đuk

Sáo T’rê Ru của người S’tiêng Bù Đêh là loại nhạc khí có cấu tạo gần giống với sáo T’rơ Niết của người S’tiêng Bù Lơ nhưng cấu trúc có khác ở phần quả bầu – hộp cộng hưởng được thay bằng phần trên, phần bầu nhỏ của quả bầu. Miệng thổi đôi khi là một ống trúc nhỏ hoặc ống nhựa cắm vào chỗ cuống quả bầu và trét kín bằng sáp ong đất. Điểm quan trọng là nhạc khí này cũng là loại nhạc khí thiêng để giao tiếp thần linh, chỉ thổi khi đã được làm lễ cúng yang… Nhưng thời gian sau này, nhiều vùng S’tiêng không thấy sử dụng với chức năng này mà chỉ vài người già thổi khi rảnh rỗi, âm thanh thủ thỉ, tâm tình, tự sự…

Kèn bầu K’buốt là nhạc khí thổi hơi có cấu tạo và kỹ thuật chế tác khá phức tạp của người S’tiêng Bù Lơ (người S’tiêng vùng cao) khu vực Bù Đăng, Bù Gia Mập, Bù Đốp… Nhạc khí cùng loại này khá phổ biến ở các dân tộc vùng Tây Nguyên, người Êđê gọi là Đinh năm, trong khi người M’nông gọi là M’buốt. Tuy nhiên, ở một số tài liệu về nhạc khí này của người S’tiêng, được ghi là “M’buot”, có thể do sử dụng cách ghi và phát âm của người M’nông. Kèn bầu K’buốt có cấu tạo và nguyên tắc phát âm gần giống “kềnh” (khèn) của người H’mông nên cũng có người gọi là khèn bầu.

Trong phân loại nhạc khí, K’buốt của người S’tiêng thuộc nhóm nhạc khí hơi rung vang, chi thổi, nhánh có dăm (lưỡi gà) và có nhiều ống phát âm cùng lúc.

Nghệ nhân Điểu Chơn, xã Phú Nghĩa, huyện Bù Gia Mập, tỉnh Bình Phước thổi kèn K’buốt

Kèn K’buốt

K’buốt được sử dụng trong những dịp lễ hội, nhảy múa, đâm trâu, vào mùa xuân… Theo già Điểu Chơn ở thôn Bù Gia Phúc 1, xã Phú Nghĩa, huyện Bù Gia Mập, nhạc khí này thổi sau lễ cúng kết thúc, tiếng chiêng báo hiệu nhạc đón khách. K’buốt cũng thổi nhạc đón khách và mời mọi người ăn thịt, uống rượu, nhảy múa cùng với tiếng chiêng, tiếng sáo Pi. Khi mọi người đã vui, say và tiếng chiêng có thể ngớt thì tiếng K’buốt vẫn nhẹ nhàng, thủ thỉ tâm tình… K’buốt còn có thể đi cùng những chàng trai lên rẫy, là tiếng lòng của những người yêu nhau, hò hẹn, cùng vui chơi, nhảy múa trong đám cưới… Người S’tiêng rất yêu quý và tự hào với K’buốt, nhưng cách chế tác và thổi phức tạp nên hiện ít người còn biết sử dụng.

Nghệ nhân Điểu Kiêu, xã Phú Nghĩa, huyện Bù Gia Mập chơi đàn Đink đuk

Ngoài ra, đồng bào S’tiêng còn có đàn đinh đuk, còn gọi là đàn tre, sử dụng trong giao duyên, tình yêu lứa đôi, được xem là nhạc cụ dây gẩy duy nhất của người S’tiêng. Đàn đinh đuk có âm lượng nhỏ, thường được sử dụng để đệm cho các bài hát mang tính tự sự, những lời hát giao duyên và đặc biệt là diễn tấu lại bài bản âm nhạc của dàn cồng chiêng. Thanh niên S’tiêng Bù Lơ trước đây rất yêu thích nhạc khí này, xem như cách để người con trai thể hiện tiếng lòng của mình với người yêu… Ở Bình Phước, còn nhiều người S’tiêng Bù Lơ biết làm đàn, chơi đàn nhưng trong đời sống hiện nay, dịp sử dụng đàn đinh đuk hầu như chỉ còn trong lễ hội, ngày hội các dân tộc thiểu số ở xã, huyện hoặc trong các lễ lớn của địa phương và mang tính giới thiệu, trình diễn.

Trong số các nhạc cụ dân tộc S’tiêng, có những nhạc cụ do chính tộc người S’tiêng sáng tạo, nhưng cũng có những nhạc cụ được học tập, tiếp nhận từ các tộc người khác. Qua thời gian, kinh nghiệm, bằng tâm thế và cách ứng xử với tự nhiên và ứng xử với nhau của các thành viên trong cộng đồng dân tộc, người S’tiêng đã sáng tạo những nhạc khí của riêng mình. Những nhạc khí dân tộc S’tiêng được hình thành, tồn tại hoặc được tiếp nhận, biến đổi, đều thể hiện bản sắc của dân tộc, từ âm thanh, hình dáng, cách sử dụng và phương pháp diễn tấu.



Nguồn

Cùng chủ đề

Bài cuối: Đổi mới sáng tạo để phát triển

“Các thế hệ đi trước đã dốc sức xây dựng thương hiệu, đưa hạt điều Bình Phước đến với chỉ dẫn địa lý (CDĐL). Những doanh nghiệp, nông dân trồng điều thế hệ sau cần phát huy tốt các giá trị CDĐL hạt điều Bình Phước mang lại. Doanh nghiệp chúng tôi tin tưởng, bảo vệ và phát huy thương hiệu này” - Phó Chủ tịch Hội Điều Bình Phước, Giám đốc Công ty TNHH Vinahe Nguyễn Hoàng Đạt...

Bài 2: “Cầm vàng đừng để vàng rơi”

Khi ngày càng có nhiều thương hiệu, những quy chuẩn mới ra đời, doanh nghiệp chạy theo các tiêu chuẩn của từng thị trường khác nhau trên thế giới, cùng với sự tuyên truyền mờ nhạt khiến sản phẩm hạt điều Bình Phước có chỉ dẫn địa lý (CDĐL) dù giá trị ưu việt vẫn khó tìm được chỗ đứng vững chắc trong lòng người tiêu dùng và trên thị trường. Chưa khẳng định được chỗ đứng Từ những giá trị...

Triển vọng từ bưởi da xanh

Khác với nhiều loại cây ăn trái mỗi năm cho thu hoạch một lần, bưởi da xanh cho thu hoạch quanh năm, giá cả dao động tùy từng thời điểm, giúp nông dân có thu nhập khá. Gia đình chị Phạm Thị Hồng Thúy ở thôn 7, xã Long Bình, huyện Phú Riềng có 3 ha bưởi da xanh đang cho thu hoạch. Vụ tết vừa qua, chị xuất bán khoảng 5 tấn bưởi, còn từ đầu năm đến nay,...

Bài 1: Nâng cao giá trị hạt điều

Chỉ dẫn địa lý hạt điều Bình Phước là một hình thức bảo hộ sở hữu trí tuệ cao, gắn với chỉ dẫn về nguồn gốc, xuất xứ và chất lượng sản phẩm; cho phép doanh nghiệp, người dân sử dụng để từng bước tiếp cận phát triển thị trường, đặc biệt ở các thị trường khó tính. Đây là bước đột phá cho sự phát triển ngành điều và là “cơ hội vàng” để nâng cao giá trị...

Bình Phước: Làm giàu nhờ kiên trì với cây nhãn

Ấp Thanh An, xã Thanh Lương, thị xã Bình Long là vùng đất trồng nhãn có tiếng của tỉnh Bình Phước. Giai đoạn 2017-2019, diện tích trồng nhãn của ấp Thanh An là 450 ha. Sau khi dịch Covid-19 bùng phát, nông dân gặp khó khăn trong tiêu thụ trái nhãn do giá cả lên xuống không ổn định. Nhiều hộ dân chuyển đổi sang cây trồng khác, diện tích nhãn còn lại trên địa bàn xã hiện khoảng...

Cùng tác giả

Thoát nghèo nhờ nuôi cua đồng trong bể xi măng

Khởi nghiệp từ năm 2018, đến nay mô hình kinh tế nuôi cua đồng trong bể xi măng của anh Vũ Sỹ Linh (SN 1985) thị trấn Tân Yên, huyện Hàm Yên, tỉnh Tuyên Quang đã mang lại hiệu quả kinh tế cao. Anh Vũ Sỹ Linh từng đi làm thuê ở nước ngoài, làm đủ nghề để kiếm sống nhưng công việc vất vả, thu nhập không ổn định lại thường xuyên phải xa gia đình. Năm 2018, tình cờ...

Phát biểu của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm tại Lễ trao giải Cuộc thi chính luận về Bảo vệ nền tảng...

Tối 20/10, Lễ trao giải Cuộc thi chính luận về Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng lần thứ Tư, năm 2024 đã diễn ra tại Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh. Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm dự và phát biểu chỉ đạo. Chúng tôi trân trọng giới thiệu nội dung phát biểu: Thưa các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước;Thưa các quý vị đại biểu, khách quý!Thưa toàn thể đồng bào...

Trao QĐ thăng quân hàm Đại tướng, Thượng tướng cho lãnh đạo Công an, Quân đội

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước đề nghị các đồng chí được thăng cấp bậc hàm, quân hàm Đại tướng, Thượng tướng nỗ lực xây dựng Quân đội, Công an trong sạch, vững mạnh, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại. Chiều 20/10, tại Phủ Chủ tịch, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm, Bí thư Quân ủy Trung ương, Chủ tịch Hội đồng Quốc phòng và An ninh, Thống lĩnh các lực lượng vũ trang đã chủ trì buổi...

Quốc hội sẽ tiến hành quy trình bầu Chủ tịch nước trong ngày làm việc đầu tiên của Kỳ họp thứ 8

Theo chương trình dự kiến của Kỳ họp thứ 8 trình Quốc hội thông qua, trong ngày họp đầu tiên của kỳ họp, Quốc hội sẽ tiến hành quy trình nhân sự bầu Chủ tịch nước nhiệm kỳ 2021-2026. Kịp thời tháo gỡ vướng mắc về thể chế, chính sách Chiều 20/10, Văn phòng Quốc hội tổ chức họp báo về chương trình Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV. Ông Vũ Minh Tuấn, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội...

Jennie (Blackpink) trở lại vị trí Top 1 danh tiếng

Nhờ màn tái xuất bùng nổ với “Mantra", Jennie (Blackpink) quay trở lại vị trí Top 1 bảng xếp hạng danh tiếng nữ thần tượng Kpop sau 9 tháng. Viện Nghiên cứu Kinh doanh Hàn Quốc vừa công bố bảng xếp hạng danh tiếng thương hiệu tháng 10 của các thành viên nhóm nhạc nữ Kpop. Bảng xếp hạng được xác định thông qua phân tích mức độ tham gia của người tiêu dùng, phạm vi phủ sóng truyền thông và...

Cùng chuyên mục

Jennie (Blackpink) trở lại vị trí Top 1 danh tiếng

Nhờ màn tái xuất bùng nổ với “Mantra", Jennie (Blackpink) quay trở lại vị trí Top 1 bảng xếp hạng danh tiếng nữ thần tượng Kpop sau 9 tháng. Viện Nghiên cứu Kinh doanh Hàn Quốc vừa công bố bảng xếp hạng danh tiếng thương hiệu tháng 10 của các thành viên nhóm nhạc nữ Kpop. Bảng xếp hạng được xác định thông qua phân tích mức độ tham gia của người tiêu dùng, phạm vi phủ sóng truyền thông và...

Chung kết Anh trai: Công bố 17 người chiến thắng, ai bị loại thì nhận giải an ủi

Chung kết Anh trai vượt ngàn chông gai khép lại với cái kết không gây bất ngờ. Tuấn Hưng tuy mất suất debut ở gia tộc toàn năng nhưng vẫn có giải "an ủi". 17 suất chiến thắng và 10 giải phụ là cái kết "huề cả làng", khép lại những tranh cãi về điểm số tại show Anh trai. Chung kết show Anh trai vượt ngàn chông gai diễn ra tối 19/10. Sau nhiều tuần gây bàn tán trên...

Diva Hồng Nhung ‘chắt lọc’ tình yêu Hà Nội bằng loạt sản phẩm âm nhạc mới

Ca sỹ Hồng Nhung và êkip thực hiện các sản phẩm âm nhạc như một món quà của người con Hà Nội nhỏ bé nhưng ôm ấp một tình yêu to lớn với mảnh đất này. Một loạt dự án âm nhạc gồm liveshow, đĩa than và ca khúc về Hà Nội sẽ được diva Hồng Nhung ra mắt công chúng để thể hiện tình yêu với mảnh đất nơi chị sinh ra và lớn lên. Trong buổi gặp gỡ báo...

Rosé (BlackPink) gây sốt, được khen ăn đứt Lisa và Jennie

Cư dân mạng đánh giá cao sản phẩm âm nhạc mới của Rosé kết hợp Bruno Mars. Nhiều ý kiến cho rằng xét về khía cạnh âm nhạc, giọng ca chính BlackPink hơn hẳn Lisa và Jennie. Ngày 18/10, Rosé tung video âm nhạc của đĩa đơn mới APT trên kênh YouTube chính thức. Đây là ca khúc đầu tiên của giọng ca chính BlackPink với tư cách nghệ sĩ solo sau khi rời YG Entertainment và gia nhập The...

Màn đối đầu chưa từng có trong lịch sử showbiz Việt

Vào cuối tuần này, showbiz Việt "bùng nổ" khi chứng kiến hai concert "Anh trai vượt ngàn chông gai" và "Anh trai say hi" đối đầu. Cả hai đêm nhạc đều tổ chức cùng ngày, cùng thành phố, dự kiến hút hàng chục nghìn khán giả tham dự. 63 nam nghệ sĩ show Anh trai vượt ngàn chông gai (ATVNCG) và Anh trai say hi (ATSH) cùng vẽ nên những bức tranh đa màu sắc cho giới giải trí,...

Huyền thoại Phineas and Ferb trở lại

Công bố hoàn tất khâu hậu kỳ tập đầu tiên của phim hoạt hình Phineas and Ferb mùa 5, Disney tiếp tục khiến khán giả phấn khích khi ra mắt poster phim. Phim hoạt hình Mỹ Phineas and Ferb do hãng phim Disney sản xuất sắp ra mắt mùa mới. Được chiếu trên toàn thế giới từ năm 2008 đến nay, phim vẫn giữ được "sức nóng" trong khán giả. Phineas and Ferb mùa 5 với cốt truyện kinh điển Phineas and...

Chương trình nghệ thuật “Vang mãi bài ca kết đoàn”

Tối 18/10, tại TP Hạ Long, Ủy ban MTTQ tỉnh Quảng Ninh tổ chức chương trình nghệ thuật chủ đề “Vang mãi bài ca kết đoàn” để chào mừng thành công Đại hội đại biểu toàn quốc MTTQ Việt Nam lần thứ X, nhiệm kỳ 2024-2029. Đến dự chương trình có các đồng chí: Đặng Xuân Phương, Phó Bí thư Tỉnh uỷ, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh; Vi Ngọc Bích, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh uỷ, Phó Chủ tịch Thường...

Bộ đôi tạo hit Masew – Double2T trở lại

Masew bắt tay Doublev2T trong "Xập Xình Xập Xình", hứa hẹn lại có hit lớn bởi món ăn tinh thần vừa lạ vừa quen. Tối 17-10, nhà sản xuất âm nhạc (producer) Masew chính thức trình làng MV mới có tên "Xập Xình Xập Xình". Dự án có sự góp mặt của Quán quân Rap Việt 2023 - Double2T và Tuấn Cry. "Xập Xình Xập Xình" tiếp tục là một ca khúc cho thấy khả năng kết hợp âm nhạc...

Cô dâu hào môn: Vũ Ngọc Đãng châm biếm thói phông bạt

Cô dâu hào môn khởi chiếu tại rạp từ ngày 18-10 mang đến tiếng cười sảng khoái, châm biếm thói phông bạt. Cô dâu hào môn theo chân Tú Lạc (Uyển Ân) - một cô gái xuất thân nghèo khó mong muốn nhanh chóng đổi đời bằng cách làm dâu hào môn. Cô sắp đặt để cả gia đình phông bạt, lừa gạt gia đình thiếu gia Bảo Hoàng (Samuel An) cùng mẹ anh là bà Phượng (Thu Trang). Phi vụ...

Phim Việt ‘ế’ quảng cáo, nhà sản xuất khóc ròng

Trong tháng 10 có ít nhất năm phim truyền hình Việt mới đã, đang và sắp lên sóng. Nhiều đoàn phim cũng lên đường ghi hình dự án mới. Song đằng sau sự rộn ràng ấy là biết bao tính toán lời lỗ. Phim Việt chất lượng cũng trồi sụt khiến khán giả thiếu niềm tin. Hợp rồi tan chóng vánh Cuối năm 2024, dân trong nghề truyền tai nhau tin không vui: một đại gia trong giới truyền thông đã quyết...

Tin nổi bật

Tin mới nhất