Powered by Techcity

Độc đáo nhạc khí truyền thống của người S’tiêng

Như một số dân tộc thiểu số khác, người S’tiêng cũng sử dụng nhạc khí để thể hiện những giai điệu tâm tình, trao gửi tình cảm với người mình yêu hoặc thổ lộ tâm sự. Những nhạc khí được người S’tiêng sử dụng trong giao duyên, tình yêu phần lớn thuộc họ hơi rung vang, chi thổi. Giai điệu nhìn chung đều ngắn, lặp lại, nhẹ nhàng, thủ thỉ, tâm tình… Tất cả góp phần làm đa dạng âm nhạc mang đặc trưng riêng của người S’tiêng Bình Phước.

Nhạc khí của người S’tiêng Bình Phước hiện có 4 họ nhạc cụ: Dây rung vang, hơi rung vang, màng rung vang và tự thân rung vang. Trong đó, 3 họ được sử dụng trong giao duyên, tình yêu là: Dây rung vang, hơi rung vang, màng rung vang. Một số nhạc khí này có nguồn gốc là nhạc khí thiêng nhưng đã thay đổi về hình dáng, chuyển thành nhạc khí tâm tình, tự sự. Những nhạc khí này phần lớn thuộc họ hơi rung vang, chi thổi. Giai điệu mềm mại, liền bậc không có quãng nhảy, không có đảo phách, giống như những bài dân ca, đặc biệt là giống những điệu hát ru, trữ tình.

Kèn K’buốt, cây sáo Pi, kèn sừng trâu (Nông Ke Rpu)

Sáo Pi, kèn sừng trâu (Nông Ke Rpu), kèn K’buốt, sáo T’rê Ru, đàn Đinh đuk

Sáo T’rê Ru của người S’tiêng Bù Đêh là loại nhạc khí có cấu tạo gần giống với sáo T’rơ Niết của người S’tiêng Bù Lơ nhưng cấu trúc có khác ở phần quả bầu – hộp cộng hưởng được thay bằng phần trên, phần bầu nhỏ của quả bầu. Miệng thổi đôi khi là một ống trúc nhỏ hoặc ống nhựa cắm vào chỗ cuống quả bầu và trét kín bằng sáp ong đất. Điểm quan trọng là nhạc khí này cũng là loại nhạc khí thiêng để giao tiếp thần linh, chỉ thổi khi đã được làm lễ cúng yang… Nhưng thời gian sau này, nhiều vùng S’tiêng không thấy sử dụng với chức năng này mà chỉ vài người già thổi khi rảnh rỗi, âm thanh thủ thỉ, tâm tình, tự sự…

Kèn bầu K’buốt là nhạc khí thổi hơi có cấu tạo và kỹ thuật chế tác khá phức tạp của người S’tiêng Bù Lơ (người S’tiêng vùng cao) khu vực Bù Đăng, Bù Gia Mập, Bù Đốp… Nhạc khí cùng loại này khá phổ biến ở các dân tộc vùng Tây Nguyên, người Êđê gọi là Đinh năm, trong khi người M’nông gọi là M’buốt. Tuy nhiên, ở một số tài liệu về nhạc khí này của người S’tiêng, được ghi là “M’buot”, có thể do sử dụng cách ghi và phát âm của người M’nông. Kèn bầu K’buốt có cấu tạo và nguyên tắc phát âm gần giống “kềnh” (khèn) của người H’mông nên cũng có người gọi là khèn bầu.

Trong phân loại nhạc khí, K’buốt của người S’tiêng thuộc nhóm nhạc khí hơi rung vang, chi thổi, nhánh có dăm (lưỡi gà) và có nhiều ống phát âm cùng lúc.

Nghệ nhân Điểu Chơn, xã Phú Nghĩa, huyện Bù Gia Mập, tỉnh Bình Phước thổi kèn K’buốt

Kèn K’buốt

K’buốt được sử dụng trong những dịp lễ hội, nhảy múa, đâm trâu, vào mùa xuân… Theo già Điểu Chơn ở thôn Bù Gia Phúc 1, xã Phú Nghĩa, huyện Bù Gia Mập, nhạc khí này thổi sau lễ cúng kết thúc, tiếng chiêng báo hiệu nhạc đón khách. K’buốt cũng thổi nhạc đón khách và mời mọi người ăn thịt, uống rượu, nhảy múa cùng với tiếng chiêng, tiếng sáo Pi. Khi mọi người đã vui, say và tiếng chiêng có thể ngớt thì tiếng K’buốt vẫn nhẹ nhàng, thủ thỉ tâm tình… K’buốt còn có thể đi cùng những chàng trai lên rẫy, là tiếng lòng của những người yêu nhau, hò hẹn, cùng vui chơi, nhảy múa trong đám cưới… Người S’tiêng rất yêu quý và tự hào với K’buốt, nhưng cách chế tác và thổi phức tạp nên hiện ít người còn biết sử dụng.

Nghệ nhân Điểu Kiêu, xã Phú Nghĩa, huyện Bù Gia Mập chơi đàn Đink đuk

Ngoài ra, đồng bào S’tiêng còn có đàn đinh đuk, còn gọi là đàn tre, sử dụng trong giao duyên, tình yêu lứa đôi, được xem là nhạc cụ dây gẩy duy nhất của người S’tiêng. Đàn đinh đuk có âm lượng nhỏ, thường được sử dụng để đệm cho các bài hát mang tính tự sự, những lời hát giao duyên và đặc biệt là diễn tấu lại bài bản âm nhạc của dàn cồng chiêng. Thanh niên S’tiêng Bù Lơ trước đây rất yêu thích nhạc khí này, xem như cách để người con trai thể hiện tiếng lòng của mình với người yêu… Ở Bình Phước, còn nhiều người S’tiêng Bù Lơ biết làm đàn, chơi đàn nhưng trong đời sống hiện nay, dịp sử dụng đàn đinh đuk hầu như chỉ còn trong lễ hội, ngày hội các dân tộc thiểu số ở xã, huyện hoặc trong các lễ lớn của địa phương và mang tính giới thiệu, trình diễn.

Trong số các nhạc cụ dân tộc S’tiêng, có những nhạc cụ do chính tộc người S’tiêng sáng tạo, nhưng cũng có những nhạc cụ được học tập, tiếp nhận từ các tộc người khác. Qua thời gian, kinh nghiệm, bằng tâm thế và cách ứng xử với tự nhiên và ứng xử với nhau của các thành viên trong cộng đồng dân tộc, người S’tiêng đã sáng tạo những nhạc khí của riêng mình. Những nhạc khí dân tộc S’tiêng được hình thành, tồn tại hoặc được tiếp nhận, biến đổi, đều thể hiện bản sắc của dân tộc, từ âm thanh, hình dáng, cách sử dụng và phương pháp diễn tấu.



Nguồn

Cùng chủ đề

Bình Phước: Ðổi thay ở huyện vùng biên

Huyện Bù Gia Mập thành lập và hoạt động từ ngày 1-11-2009 gồm 18 xã. Tháng 8-2015, Bù Gia Mập chia tách để thành lập huyện Phú Riềng. Từ đó đến nay, huyện Bù Gia Mập có 8 xã, dân số 85 ngàn người, trong đó hơn 36% hộ dân là đồng bào dân tộc thiểu số. Sau 15 năm thành lập, huyện đã vượt khó đi lên, đạt nhiều thành tựu trong phát triển kinh tế - xã...

Niên vụ cà phê 2023-2024: Niềm vui được mùa, được giá

Bước vào niên vụ 2023-2024, nông dân Bình Phước rất phấn khởi vì cà phê được mùa, giá thu mua trên thị trường lại đang cao kỷ lục, dao động quanh mức 100-110 ngàn đồng/kg nhân. Giá tăng cao ngay từ đầu vụ là tín hiệu vui cho người trồng cà phê. Qua đó, giúp nông dân nâng cao thu nhập, cải thiện cuộc sống và có điều kiện tái đầu tư sản xuất, ổn định diện tích cây...

Bình Phước: Độc đáo cốm dẹp của đồng bào Khmer

Vào những ngày này, tại xã Lộc Khánh, huyện Lộc Ninh, tỉnh Bình Phước nhộn nhịp hơn bao giờ hết. Đồng bào Khmer tất bật ra đồng gặt lúa nếp để làm món cốm dẹp (phiên âm tiếng Khmer là Om Bóc) - một trong những món ăn độc đáo không thể thiếu trong lễ hội Ok Om Bok của đồng bào dân tộc Khmer. Không chỉ là món ăn dân dã, cốm dẹp còn mang ý nghĩa tâm linh...

Bài cuối: Đổi mới sáng tạo để phát triển

“Các thế hệ đi trước đã dốc sức xây dựng thương hiệu, đưa hạt điều Bình Phước đến với chỉ dẫn địa lý (CDĐL). Những doanh nghiệp, nông dân trồng điều thế hệ sau cần phát huy tốt các giá trị CDĐL hạt điều Bình Phước mang lại. Doanh nghiệp chúng tôi tin tưởng, bảo vệ và phát huy thương hiệu này” - Phó Chủ tịch Hội Điều Bình Phước, Giám đốc Công ty TNHH Vinahe Nguyễn Hoàng Đạt...

Bài 2: “Cầm vàng đừng để vàng rơi”

Khi ngày càng có nhiều thương hiệu, những quy chuẩn mới ra đời, doanh nghiệp chạy theo các tiêu chuẩn của từng thị trường khác nhau trên thế giới, cùng với sự tuyên truyền mờ nhạt khiến sản phẩm hạt điều Bình Phước có chỉ dẫn địa lý (CDĐL) dù giá trị ưu việt vẫn khó tìm được chỗ đứng vững chắc trong lòng người tiêu dùng và trên thị trường. Chưa khẳng định được chỗ đứng Từ những giá trị...

Cùng tác giả

Thầy thuốc phải có kiến thức đầy đủ, đức hạnh vẹn tròn, hành vi mẫu mực

Chiều 24/2, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính thăm, chúc mừng, động viên đội ngũ y bác sỹ, thầy thuốc Bệnh viện Bạch Mai, Học viện Quân y và Bệnh viện Quân y 103. Chiều 24/2, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dự các hoạt động kỷ niệm 70 năm Ngày Thầy thuốc Việt Nam (27/2/1955-27/2/2025); thăm, chúc mừng, động viên đội ngũ y bác sỹ, thầy thuốc Bệnh viện Bạch Mai, Học viện Quân y và Bệnh...

Tổng Bí thư làm việc với Ban Chính sách, chiến lược TW về mục tiêu tăng trưởng

Tổng Bí thư Tô Lâm chủ trì buổi làm việc với Ban Chính sách, chiến lược Trung ương về mục tiêu tăng trưởng đặt ra cho năm 2025 ở mức 8% trở lên, tạo nền tảng vững chắc cho những năm tiếp theo. Chiều 24/2, Tổng Bí thư Tô Lâm chủ trì buổi làm việc với Ban Chính sách, chiến lược Trung ương về mục tiêu tăng trưởng đặt ra cho năm 2025 ở mức 8% trở lên, tạo nền...

Nhiều hàng Việt bị EU cảnh báo dư kháng sinh, thuốc bảo vệ thực vật

Chỉ 2 tháng đầu năm, Việt Nam nhận 16 cảnh báo về nông, thủy sản tồn dư hóa chất, kháng sinh - cao nhất châu Á. Thông tin trên được TS Ngô Xuân Nam - Phó giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam - công bố sáng 24/2 tại hội nghị trực tuyến về tuân thủ quy định an toàn thực phẩm của thị trường EU. Theo ông Nam, Việt Nam là quốc gia bị cảnh báo nhiều nhất châu...

Chứng khoán vượt mốc 1.300 điểm, cao nhất 8 tháng

Dòng tiền có lúc phân vân khi chỉ số VN-Index cán mốc 1.300 điểm, song nhờ sự hưởng ứng tích cực của nhóm cổ phiếu chứng khoán, ngân hàng và đặc biệt là cổ phiếu thép đã giúp VN-Index chinh phục ngưỡng kháng cự này một cách thuyết phục. VN-Index đạt mức cao nhất trong 8 tháng qua. Phiên giao dịch hôm nay (24/2) mang lại khá nhiều cảm xúc cho nhà đầu tư. Thị trường giao dịch khởi sắc...

Quyết tâm tăng trưởng kinh tế 14%: Bài 4: Động lực và niềm tin từ 3 đột phá chiến lược

Sau hơn một thập kỷ kiên trì thực hiện 3 đột phá chiến lược bằng sự đoàn kết, thống nhất, kế thừa và trách nhiệm, Quảng Ninh đã tạo ra nền tảng vững chắc, hình thành những động lực để kiến tạo phát triển KT-XH. Với mục tiêu tiếp tục tạo đột phá về tăng trưởng đạt 14% ở năm 2025, tỉnh sẽ tập trung, đẩy mạnh thực hiện ba đột phá chiến lược bằng sự chủ động mới. Nguồn...

Cùng chuyên mục

Trấn Thành, Lan Ngọc là 2 “thế lực” ở gameshow giải trí

Ngay khi Running Man Vietnam công bố có mùa 3, khắp mạng xã hội khán giả hâm mộ đã nhắc tên Trấn Thành, Lan Ngọc. Trấn Thành và Ninh Dương Lan Ngọc, cùng với Jun Phạm, BB Trần, Trương Thế Vinh, Ngô Kiến Huy, Liên Bỉnh Phát đã làm nên sức hút đặc biệt cho Running Man Vietnam mùa 1. Trấn Thành được ví là “linh hồn” của chương trình giải trí này, do khả năng hài hước, nhạy bén, thông...

Anh trai say hi là phim concert có lượng vé đặt trước ‘cao nhất trong lịch sử rạp Việt’

Tối 22/2, kênh Anh trai say hi Vie Channel và CGV khẳng định "Anh trai say hi' là phim concert có số vé đặt trước 'cao nhất lịch sử tại Việt Nam'. Tuy nhiên cả hai đơn vị đều không đưa con ra số cụ thể là có bao nhiêu vé đặt trước tính đến nay. Anh trai say hi: Ai là kẻ phản diện? Phim concert Anh trai say hi: Kẻ phản diện tạo nên người hùng có lịch khởi chiếu...

Triệu Vy lộ diện sau biến cố

Triệu Vy được bắt gặp ở quê nhà An Huy. Nữ diễn viên không né tránh khi bị mọi người nhận ra, thân thiện chụp hình cùng khán giả. Tối 23/2, tờ 163 đưa tin Triệu Vy gần đây được bắt gặp tại quê nhà An Huy, Trung Quốc. Nữ diễn viên 48 tuổi ăn mặc kín đáo nhưng vẫn không giấu được khí chất ngôi sao. Lần này, Triệu Vy xuất hiện tại khu danh thắng ở An Huy, đúng...

Cảnh nóng tràn ngập phim Hàn để câu kéo khán giả hay xu hướng mới?

Màn ảnh Hàn Quốc liên tục xuất hiện những cảnh nóng táo bạo, phát sóng vào khung giờ vàng, khiến dư luận xôn xao và dấy lên tranh cãi về mức độ phù hợp với khán giả. Dù chỉ mới phát sóng 2 tập đầu tiên, Buried hearts của Park Hyung Sik nhanh chóng vấp phải làn sóng chỉ trích dữ dội của khán giả. Nguyên nhân xuất phát từ việc phim có nhiều cảnh hôn, đặc biệt là cảnh...

Phim có Phương Mỹ Chi thu gần 100 tỷ đồng

Ngay trong tuần đầu ra mắt, phim Việt "Nhà gia tiên" - Huỳnh Lập đạo diễn, Phương Mỹ Chi đóng chính - nhanh chóng dẫn đầu phòng vé và thu gần 100 tỷ đồng. Thành công này giúp dự án vượt xa đối thủ, đẩy các phim của Thu Trang, Trấn Thành xuống vị trí thấp hơn. Đúng như dự đoán, phim Việt Nhà gia tiên nhanh chóng hạ gục nhiều đối thủ để vươn lên dẫn đầu bảng xếp...

Cuộc chiến phòng vé của phim Việt đầu năm 2025

Đầu năm nay, ngay từ những ngày Tết, khán giả đã chứng kiến một cuộc đua khốc liệt của các bộ phim Việt tại phòng vé. Đây là điều mà chỉ cách đây khoảng trên dưới 10 năm, phim Việt chưa từng mơ đến trong cuộc cạnh tranh luôn không cân sức với những bộ phim bom tấn nhập khẩu, đặc biệt là mùa phim Tết. Ngay trong những ngày đầu tiên của năm Ất Tỵ, cuộc đua không khoan...

Á hậu Hồng Đăng bị biến thái quấy rối trên đường

Hồng Đăng kể khi đang trên đường tới phòng tập, cô bị quấy rối, sau đó cô nhờ người dân trích camera để tìm kiếm thủ phạm. Ngày 23/2, trên trang cá nhân, Á hậu Trịnh Thị Hồng Đăng chia sẻ thông tin cô bị quấy rối trên đường. Theo lời kể của Hồng Đăng, sự việc xảy ra lúc 17h ngày 22/2, sau khi cô xong việc, đi bộ đến phòng tập cách nơi á hậu ở khoảng 5 phút....

Mỹ nhân phim giờ vàng gây sốt vì vai nữ sinh lớp 10 quá xinh dù chỉ cao 1m53

Nguyễn Hoàng Ngọc Huyền dù năm nay đã 28 tuổi nhưng vào vai nữ sinh lớp 10 cực hợp trong "Cha tôi người ở lại". Nguồn

Sao Hàn 23/2: Chồng Từ Hy Viên dừng sự nghiệp, Sunmi bị tố lừa đảo

Nỗi đau mất vợ khiến chồng của Từ Hy Viên dừng mọi hoạt động; trong khi Sunmi lao đao giữa cáo buộc lừa đảo tiền ảo. Những tin tức đáng chú ý về sao Hàn ngày 23/2. Koo Jun Yup hoãn mọi hoạt động vô thời hạn DJ Koo Jun Yup quyết định tạm dừng vô thời hạn tất cả các hoạt động, bao gồm các buổi DJ show, họp báo và gặp gỡ người hâm mộ. Koo Jun Yup ban đầu dự...

Tân Hoa hậu Doanh nhân Việt Nam chia sẻ gì sau khi đăng quang?

"Tôi muốn lan tỏa những giá trị của nữ doanh nhân hoạt động trong ngành tài chính, ngân hàng, đặc biệt là bảo hiểm," Tân Hoa hậu Doanh nhân Việt Nam 2025 đến từ Hà Nội chia sẻ hậu đăng quang. Mùa giải lần thứ bảy Hoa hậu Doanh nhân Việt Nam 2025 - Miss VietNam Business 2025 vừa chính thức khép lại tối qua (ngày 21/2), tại Hưng Yên, với chiến thắng thuộc về Hoàng Thu Thủy (SBD 179),...

Tin nổi bật

Tin mới nhất