Bước vào thực hiện chương trình xây dựng NTM, nhiều địa phương của Quảng Ninh có xuất phát điểm rất thấp, khó khăn chồng chất khó khăn. Song nhờ khơi dậy sức mạnh đoàn kết trong cả hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân, các địa phương đã tăng tốc phát triển mạnh mẽ, đạt được nhiều kết quả ấn tượng.
Cách đây 14 năm, khi bắt tay vào thực hiện xây dựng NTM, huyện Tiên Yên có tới 4 xã và 18 thôn thuộc diện ĐBKK; tỷ lệ hộ nghèo chiếm 11,9%; thu nhập bình quân đầu người chỉ đạt 18 triệu đồng/năm. Nhận thức của một bộ phận không nhỏ người dân, thậm chí cả cán bộ, đảng viên còn mơ hồ và trông chờ vào sự hỗ trợ của Nhà nước.
Thế nhưng với quyết tâm phải thực hiện thành công chương trình xây dựng NTM, cấp ủy, chính quyền và đoàn thể từ huyện, xã tới từng thôn, bản đã xây dựng mục tiêu, lộ trình, tìm tòi giải pháp thực hiện, phân công cụ thể, rõ người, rõ việc; lấy việc gương mẫu, đi đầu trong mọi hoạt động của cán bộ, đảng viên toàn huyện làm khâu đột phá.
Từ quyết tâm chính trị của huyện đã tạo sức lan tỏa, lôi cuốn nhân dân đồng thuận chung tay xây dựng các công trình động lực, các mô hình phát triển kinh tế, sản xuất hộ gia đình, với các sản phẩm cụ thể, thiết thực và thuyết phục. Đặc biệt, người dân đã từng bước thay đổi nhận thức, sửa đổi thói quen cũ lạc hậu, xóa bỏ dần tâm lý trông chờ, ỷ lại, sang chủ động, tích cực phát triển kinh tế hộ gia đình, tự nguyện tham gia ngày càng đông đảo các hoạt động cộng đồng.
Giai đoạn 2010-2019, nhân dân trong toàn huyện đã chung tay đóng góp trên 115.000 ngày công, hiến trên 460.000m2 đất các loại và góp trên 132 tỷ đồng. Trong 3 năm (2020-2023), nhân dân tiếp tục hiến trên 150.000m2 đất, đóng góp trên 229 tỷ đồng; các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp hỗ trợ xây dựng mới 74 nhà ở đại đoàn kết…
Bằng sự nỗ lực chung tay của cả hệ thống chính trị và nhân dân trên địa bàn, Tiên Yên đã tạo được đột phá trong chương trình xây dựng NTM. Kết thúc năm 2019, huyện đã hoàn thành vượt kế hoạch trước một năm, đưa 4 xã và 18 thôn ra khỏi diện ĐBKK. Tiên Yên trở thành huyện dân tộc, miền núi phía Bắc đầu tiên về đích NTM. Đến năm 2023, huyện tiếp tục được công nhận huyện đạt chuẩn NTM nâng cao, về đích trước 2 năm so với mục tiêu đề ra.
Bí thư Huyện ủy Tiên Yên Nguyễn Chí Thành cho biết: Kết quả trên là sự ghi nhận hành trình bền bỉ xây dựng NTM của khối đại đoàn kết các dân tộc trên địa bàn huyện. Đồng thời, khẳng định quyết tâm, hành động đổi mới, sáng tạo và sự tâm huyết, kết tinh trí tuệ, hành động bền bỉ và hiệu quả của các thế hệ lãnh đạo huyện, cán bộ các xã, thị trấn, thôn, khu qua các thời kỳ; của đội ngũ đảng viên, công chức, viên chức, nhân dân các dân tộc trên địa bàn huyện trong suốt hành trình vừa qua.
Cùng với Tiên Yên, các địa phương từng thuộc diện khó khăn nhất của tỉnh như Bình Liêu, Ba Chẽ, Hải Hà, Đầm Hà, Cô Tô cũng có nhiều bứt phá trong thực hiện xây dựng NTM nhờ khơi dậy được sức mạnh đoàn kết trong cả hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân.
Bí thư Huyện ủy Đầm Hà Đỗ Thị Ninh Hường cho biết: Đầm Hà là địa phương có xuất phát điểm thấp khi bước vào thực hiện chương trình xây dựng NTM. Song bằng sự đoàn kết, cố gắng, nỗ lực vươn lên, Đầm Hà đã đưa việc xây dựng NTM thực sự trở thành phong trào mạnh mẽ, rộng khắp trong toàn huyện, được cả hệ thống chính trị và đông đảo nhân dân nhiệt tình hưởng ứng, tích cực tham gia. Đến hết năm 2022, huyện có 8/8 xã đạt chuẩn NTM, 5 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, 2 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. Thu nhập bình quân toàn huyện hết năm 2023 đạt trên 80 triệu đồng/người. Đầm Hà vinh dự là huyện đầu tiên trong cả nước được Thủ tướng Chính phủ công nhận huyện đạt chuẩn NTM nâng cao theo Bộ tiêu chí quốc gia giai đoạn 2021-2025.
Với phương châm “Dân biết, dân bàn, dân đóng góp, dân làm, dân quản lý và dân hưởng lợi”, thời gian qua các địa phương đã tạo được những phong trào sôi nổi do chính người dân tham gia vào công cuộc xây dựng NTM, như: “Toàn dân đoàn kết xây dựng NTM, đô thị văn minh”, “Dân vận khéo”, “Đẹp nhà, sạch đường, sạch đồng ruộng”, “Thắp sáng đường quê”, “Xây dựng gia đình 5 không, 3 sạch”, “Ngày Chủ nhật xanh”, “Thanh niên chung sức xây dựng NTM”…
Qua các phong trào, hàng trăm nghìn m2 đất đã được nhân dân hiến tặng để làm các công trình giao thông, nhà văn hóa; hàng trăm nghìn ngày công được các lực lượng quân đội, đoàn thể, cùng nhân dân đóng góp; hàng trăm tỷ đồng được huy động để hỗ trợ xây dựng nhà ở cho hộ nghèo, nhà tình nghĩa, xây mới nhà vệ sinh, đường bê tông liên thôn, kênh mương nội đồng, tu sửa nhà văn hoá, trạm y tế…
Với sự quyết tâm của cả hệ thống chính trị, sự chung tay của nhân dân đã góp phần quan trọng để Quảng Ninh hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM, về đích sớm hơn 1 năm so với Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XV đề ra. Đồng thời, vinh dự được Trung ương, các tỉnh ghi nhận, lựa chọn mô hình để nhân rộng khi là địa phương đầu tiên của miền Bắc có đơn vị cấp huyện đạt chuẩn NTM (Đông Triều); huyện đảo đầu tiên trong cả nước đạt chuẩn NTM (Cô Tô); xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu đầu tiên trong cả nước (xã Việt Dân). Quảng Ninh là tỉnh đầu tiên hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025. Đến hết năm 2023, Quảng Ninh có thêm 21 xã đạt chuẩn NTM nâng cao và 16 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu; thêm 4 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn NTM và 4 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn NTM nâng cao.
