Theo báo cáo của các sở, ngành chức năng, trong 7 tháng, tỷ lệ thu tiền sử dụng đất của các huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh mới đạt 18% dự toán năm, điều này đã gây ra sự thiếu hụt trầm trọng nguồn vốn được bố trí cho đầu tư công năm 2024, dẫn đến tỷ lệ thanh quyết toán, giải ngân vốn đầu tư công đạt thấp.
Theo báo cáo của Sở Tài chính tại Kỳ họp thường kỳ UBND tỉnh tháng 7, đến hết tháng 7/2024, tổng thu tiền sử dụng đất của các địa phương ước đạt 1.464 tỷ đồng, bằng 18% dự toán tỉnh giao, bằng 56% so với cùng kỳ năm 2023. Trong đó có 9/13 địa phương của tỉnh có tỷ lệ nguồn thu tiền sử dụng đất thấp hơn tốc độ thu bình quân (Quảng Yên 51%, Hải Hà 49%, Cô Tô 45%, Uông Bí 35%, Bình Liêu 38%, Hạ Long 12%, Đầm Hà 7%, Cẩm Phả 6%, Vân Đồn 5%), điều này dẫn đến các địa phương này không đảm bảo nguồn chi cho đầu tư công, đồng nghĩa với việc tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công cấp huyện 7 tháng chỉ đạt 23,1% kế hoạch, thấp hơn so với cùng kỳ 2023 (30%).
Tại TP Hạ Long, tổng nguồn vốn đầu tư công năm 2024 được địa phương lên kế hoạch chi từ đầu năm trên 3.000 tỷ đồng, tuy nhiên đến hết tháng 7 mới chỉ giải ngân được khoảng 450 tỷ đồng, đạt 15,7% kế hoạch. Một trong những nguyên nhân được xác định đó là số thu tiền sử dụng đất của địa phương trong 7 tháng đầu năm do Sở Tài chính báo cáo mới đạt 12%, dẫn đến thiếu nguồn chi; cùng với đó các dự án đều nằm trong vùng đệm di sản, do đó phải thực hiện thủ tục đánh giá tác động môi trường, chấp thuận của Bộ Văn hóa – Thể thao theo Luật Di sản trước khi triển khai thực hiện. Điển hình là có dự án đường nối từ tỉnh lộ 342 đến QL279 qua trung tâm xã Sơn Dương có tỷ lệ giải ngân đạt 0%.
Còn tại TP Cẩm Phả, tổng kế hoạch vốn đầu tư công năm 2024 được giao đầu năm là 460 tỷ đồng, đến hết tháng 7/2024, mới giải ngân đạt 3% kế hoạch, nằm trong nhóm địa phương có tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công thấp nhất tỉnh. Nguyên nhân chính được xác định là do số thu tiền sử dụng đất 7 tháng đầu năm của TP Cẩm Phả do Sở Tài chính báo cáo mới chỉ đạt 6% dự toán giao, dẫn đến không có nguồn chi.
Để khắc phục tình trạng này, trước mắt UBND các huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh đã phải trình HĐND cùng cấp điều chỉnh kế hoạch đầu tư công năm 2024, kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025, điều chỉnh dự toán chi ngân sách địa phương, điều chuyển nguồn vốn từ dự án có tỷ lệ giải ngân thấp sang dự án có khối lượng giải ngân vốn cao.
Riêng tại TP Cẩm Phả, tại kỳ họp thường lệ giữa năm được tổ chức vừa qua, HĐND TP Cẩm Phả đã nghiên cứu, xem xét tờ trình của UBND thành phố về việc điều chỉnh giảm chi thường xuyên ngân sách thành phố để bổ sung kế hoạch chi đầu tư phát triển năm 2024, với số tiền trên 35 tỷ đồng; đồng thời điều chỉnh tổng nguồn vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 giảm gần 480 tỷ đồng.
Để đảm bảo nguồn vốn chi đầu tư phát triển năm 2024 từ nguồn thu tiền sử dụng đất, UBND tỉnh đang tích cực chỉ đạo Sở TN&MT, UBND các địa phương theo dõi, đánh giá sát tình hình, diễn biến thị trường bất động sản để đề ra các giải pháp thu ngân sách, đấu giá quyền sử dụng đất để bổ sung nguồn vốn cho đầu tư; các địa phương tính toán, cân đối các nguồn thu, nếu xét thấy không đảm bảo nguồn thu tiền sử dụng đất thì nhanh chóng điều chỉnh kế hoạch vốn đối với các dự án.
Đặc biệt, các chủ đầu tư, UBND các địa phương cần phải sâu sát, gắn trách nhiệm người đứng đầu trong đôn đốc, chỉ đạo các đơn vị nhà thầu tăng ca, tăng kíp đẩy nhanh tiến độ thi công các dự án; tăng cường tần suất kiểm tra dự án để chấn chỉnh ngay các tồn tại, bất cập trong giải ngân; thay thế kịp thời những CBCCVC yếu kém về năng lực, trì trệ, gây nhũng nhiễu, tiêu cực, kiên quyết xử lý các hành vi tiêu cực trong quản lý đầu tư công.
UBND tỉnh cũng chỉ đạo Sở Tài chính phải thực hiện giám sát, thanh tra công tác quyết toán vốn đầu tư các dự án hoàn thành của các địa phương; thực hiện công khai danh sách các nhà thầu và chủ đầu tư vi phạm thời gian quyết toán theo quy định. Trong 5 ngày kể từ ngày có khối lượng được nghiệm thu theo quy định, khẩn trương hoàn thiện các hồ sơ, thủ tục pháp lý, nghiệm thu khối lượng hoàn thành để thanh toán ngay với Kho bạc Nhà nước và hoàn ứng theo quy định, không để dồn thanh toán vào cuối năm.
