Kênh chính Yên Lập dài 26,5km dẫn nước từ hồ Yên Lập đến các xã khu vực Hà Nam (TX Quảng Yên) cung cấp nước cho các nhà máy sản xuất nước sinh hoạt và tưới tiêu cho toàn bộ địa bàn thị xã. Là kênh dẫn nước hở, chạy qua nhiều khu đông dân cư, nên thường xuyên xảy ra tình trạng vứt rác thải xuống dòng kênh gây ô nhiễm nguồn nước và tiềm ẩn nguy cơ tai nạn đuối nước.
Kênh chính Yên Lập được đầu tư xây dựng năm 1978. Trung bình mỗi năm kênh cung cấp nước tưới cho hàng nghìn ha canh tác và gần 33 triệu m³ nước sinh hoạt khu vực TX Quảng Yên. Hiện toàn bộ nguồn nước thô cung cấp cho Xí nghiệp Nước Quảng Yên, các trạm nước Nam Hòa, Phong Hải, Liên Vị, Sông Khoai, Hiệp Hòa và các đơn vị ở các KCN đều lấy từ nguồn nước mặt hồ Yên Lập thông qua kênh chính N1 bắt nguồn từ hồ Yên Lập, phường Minh Thành đến xã Tiền Phong. Hệ thống đấu nối cấp nước từ kênh chính đến hồ chứa (hồ lắng) của các nhà máy đều được lắp đặt hệ thống ống dẫn hoặc xây mương kín, còn lại kênh hở.
Do được đầu tư từ lâu nên kênh đã xuống cấp ở một số vị trí. Mặt kênh dẫn nước rộng từ 5-7m, nhiều đoạn sâu ngập đầu người, nước chảy siết, bờ dốc trơn, là mối hiểm họa đối với trẻ em. Anh Nguyễn Duy Hòa (phường Minh Thành) chia sẻ: Nhà tôi có con nhỏ. Ngoài thời gian đi học, khi các cháu ở nhà là tôi đóng kín cổng, đi ra ngoài phải có sự kiểm soát của người lớn, vì các cháu mải chơi đùa có thể rơi xuống kênh bất cứ lúc nào. Chúng tôi mong muốn Nhà nước quan tâm đầu tư kín hóa tuyến kênh này, đảm bảo an toàn cho nhân dân cũng như môi trường nguồn nước.
Thời gian qua, Công ty TNHH MTV Thủy lợi Yên Lập đã phối hợp với địa phương thường xuyên bố trí nhân viên giám sát dọc kênh, thành lập đội dọn vệ sinh tuyến kênh, ký cam kết đảm bảo vệ sinh môi trường với các hộ dân xung quanh. Tuy nhiên, do là kênh hở, chạy qua nhiều khu đông dân cư, khu vực sản xuất, nên tình trạng vứt rác thải xuống dòng kênh vẫn diễn ra. Một số hộ dân còn chăn thả trâu, bò sát kênh dẫn nước, nước thải gia súc khi gặp trời mưa trôi thẳng xuống kênh. Một số hộ dân có diện tích sản xuất gần kênh tự ý thông nước từ kênh sang các ao, nên có thời điểm nước từ các ao chảy ngược lại kênh, gây ảnh hưởng đến chất lượng nguồn nước.
Quảng Yên hiện hình thành 5 KCN là Đông Mai, Nam Tiền Phong, Bắc Tiền Phong, Sông Khoai, Bạch Đằng, thu hút hàng nghìn lao động, vì thế nhu cầu nước phục vụ sinh hoạt và sản xuất là rất lớn. Bởi vậy việc kín hóa tuyến kênh là rất cần thiết. Tại nhiều cuộc tiếp xúc, cử tri thị xã đã kiến nghị xem xét kiên cố hóa, đầu tư hạ ngầm, thi công phủ kín bề mặt tuyến kênh, đảm bảo vệ sinh, an ninh, an toàn, song vẫn chưa được giải quyết. Thực trạng trên không chỉ ảnh hưởng đến sinh hoạt của người dân, mà còn tiềm ẩn nguy cơ mất an ninh nguồn nước.
Giải quyết kiến nghị của cử tri, thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, Sở NN&PTNT đã có văn bản đề nghị UBND TX Quảng Yên đưa Dự án nâng cấp, sửa chữa hồ Yên Lập; kín hóa hệ thống kênh Yên Lập vào trong danh mục các công trình, dự án đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026-2030. Qua đó nhằm đảm bảo chất lượng nguồn nước, đáp ứng nhu cầu sử dụng nước sạch của nhân dân, giảm nguy cơ tai nạn đuối nước cho thanh thiếu nhi quanh khu vực.
