Tổng Kiểm toán nhà nước Ngô Văn Tuấn cho biết, 5 năm qua, cơ quan kiểm toán đã thực hiện, phát hành hơn 1.300 báo cáo tài chính, trong đó có kiến nghị chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra 19 vụ án, với phương châm thận trọng, ‘phải chín, phải rõ’ thì mới chuyển.
Sáng 5/6, sau khi kết thúc nhóm vấn đề thứ 2 thuộc lĩnh vực công thương, Quốc hội bước sang phần chất vấn nhóm vấn đề thứ ba thuộc lĩnh vực kiểm toán.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị các đại biểu Quốc hội tập trung chất vấn đối với 3 nhóm vấn đề liên quan gồm: trách nhiệm và giải pháp khắc phục tình trạng các doanh nghiệp, dự án được kiểm toán nhưng vẫn xảy ra sai phạm; việc thực hiện các kết luận, kiến nghị của Kiểm toán nhà nước và công tác phòng chống tham nhũng, tiêu cực trong hoạt động kiểm toán; giải pháp khắc phục tình trạng chồng chéo trong công tác thanh tra, kiểm toán.
Kiểm toán cung cấp tài liệu đầu vào giúp đẩy nhanh quá trình điều tra, truy tố, xét xử
Nêu câu hỏi chất vấn Tổng Kiểm toán Ngô Văn Tuấn, đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi (đoàn Bến Tre) cho biết, theo báo cáo được Kiểm toán nhà nước đưa ra, cơ quan kiểm toán mới chỉ phát huy vai trò, hiệu quả chủ yếu ở khía cạnh phòng ngừa, số vụ việc chuyển cơ quan điều tra còn hạn chế.
Đại biểu đề nghị làm rõ nguyên nhân của thực trạng này cũng như giải pháp khắc phục trong thời gian tới.
Hồi đáp đại biểu, ông Ngô Văn Tuấn cho biết, trong 5 năm qua, Kiểm toán nhà nước đã thực hiện kiểm toán và phát hành 1.345 báo cáo tài chính, trong đó có kiến nghị chuyển hồ sơ sang cho cơ quan điều tra 19 vụ án, với phương châm thận trọng, vụ việc ‘phải chín, phải rõ’ thì mới chuyển.
Theo ông Tuấn, điều này không có nghĩa vai trò phòng, chống tham nhũng của kiểm toán bị hạn chế đi. Một trong những nhiệm vụ mà Kiểm toán nhà nước hết sức coi trọng là phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng để điều tra, đưa ra ánh sáng những hành vi tham nhũng, tiêu cực.
Thông tin thêm, tư lệnh ngành kiểm toán cho biết cũng trong thời gian nói trên, cơ quan kiểm toán đã cung cấp 1.609 hồ sơ, báo cáo, tài liệu cho các cơ quan thanh tra, kiểm tra. “Đây là tài liệu đầu vào giúp cơ quan chức năng đẩy nhanh, nâng cao hiệu quả điều tra, truy tố, xét xử đối tượng tham nhũng, tiêu cực”, ông Tuấn nhấn mạnh.
Tổng Kiểm toán nhà nước cho biết thời gian tới, cơ quan kiểm toán sẽ phối hợp kịp thời hơn, cung cấp các tài liệu đầy đủ hơn, nâng cao chất lượng các báo cáo kiểm toán để phát hiện của kiểm toán rõ hơn, tạo thuận lợi hơn cho các cơ quan chức năng.
Các đơn vị không có vốn nhà nước không thuộc đối tượng kiểm toán
Đặt vấn đề trong phiên chất vấn, đại biểu Trịnh Minh Bình (đoàn Vĩnh Long) nêu, thời gian qua, các dự án đầu tư xây dựng đã được kiểm toán nhưng sau đó, các cơ quan chức năng vẫn phát hiện các sai phạm trong hoạt động đấu thầu. Đại biểu đề nghị Tổng Kiểm toán nhà nước lý giải vấn đề này như thế nào và giải pháp khắc phục trong thời gian tới.
Trả lời chất vấn trên, Tổng Kiểm toán Ngô Văn Tuấn cho biết, Kiểm toán nhà nước là cơ quan do Quốc hội thành lập, với chức năng đánh giá, xác nhận, kết luận, kiến nghị về quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công.
Như vậy, đối tượng kiểm toán là việc quản lý sử dụng tài chính công, tài sản công theo quy định của pháp luật. Đơn vị được kiểm toán là những đơn vị trực tiếp liên quan đến việc quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công, với 12 nhóm đơn vị liên quan.
Do đó, đối với những sai sót trong đấu thầu thời gian qua, Tổng Kiểm toán nhà nước khẳng định, các đơn vị không có vốn nhà nước, nên không phải là đơn vị được kiểm toán. Những đơn vị này chỉ liên quan đến tài chính công, tài sản công với tư cách nhà thầu, do vậy hoạt động của đơn vị kiểm toán chỉ kiểm toán ở đơn vị chủ đầu tư và ban quản lý dự án.
Trong quá trình kiểm toán đều thực hiện cả 3 nội dung: đánh giá, xác nhận tính đúng đắn trung thực; đánh giá sự tuân thủ pháp luật trong đấu thầu, đầu tư xây dựng; và xác nhận tính hiệu quả tài chính công, tài sản công.
Đối với kiểm toán chấp hành pháp luật về đấu thầu, trên cơ sở hồ sơ, tài liệu do đơn vị được kiểm toán là chủ đầu tư, ban quản lý dự án cung cấp thì cơ quan kiểm toán tiến hành thu thập bằng chứng để phục vụ cho kết luận của mình về tính trung thực, đúng đắn của báo cáo tài chính.
Khi tiến hành kiểm toán độc lập sẽ xét toàn bộ, riêng về lựa chọn nhà thầu sẽ xét việc chấp hành gọi thầu có đúng không, hồ sơ thầu, chấm thầu, ký kết hợp đồng với nhà thầu. Trong quá trình kiểm toán, đã chỉ ra sai sót và kiến nghị xử lý từ tài chính, hoàn thiện văn bản, xử lý trách nhiệm của tổ chức, cá nhân liên quan.
Nâng cao hiệu quả thực hiện các kết luận, kiến nghị của kiểm toán
Đại biểu Ma Thị Thúy (đoàn Tuyên Quang) cho biết, Báo cáo số 599 của Kiểm toán Nhà nước cho thấy số tiền kiến nghị chưa thu được nguyên nhân thuộc về đơn vị được kiểm toán chiếm tỷ lệ còn cao (59%), kết quả này cho thấy việc chưa thực hiện nghiêm túc kết luận của đơn vị được kiểm toán.
Đại biểu đề nghị Tổng Kiểm toán cho biết lý do vì sao, đồng thời nêu rõ trách nhiệm và giải pháp khắc phục của ngành cũng như kiến nghị Tổng Kiểm toán để nâng cao hiệu quả thực hiện các kết luận của Kiểm toán trong thời gian tới.
Đối với chất vấn của đại biểu, Tổng Kiểm toán Ngô Văn Tuấn cho biết, hiện nay việc thực hiện kết luận của kiểm toán được các cơ quan quan tâm; đặc biệt sau khi Quốc hội thực hiện giám sát tối cao thực hiện chính sách, pháp luật liên quan đến thực hành, tiết kiệm chống lãng phí.
Tiến độ và ý thức chấp hành trong thực hiện kết luận, kiến nghị của kiểm toán đã cao hơn. Tuy nhiên, theo thống kê vẫn còn hơn 67 nghìn tỷ đồng liên quan đến kết luận, kiến nghị kiểm toán chậm được thực hiện và chia thành 4 nhóm nguyên nhân, trong đó nguyên nhân từ đơn vị được kiểm toán chiếm 59,46%.
Lý giải điều này, ông Tuấn nêu rõ, thứ nhất thuộc về ý thức, trách nhiệm của đơn vị được kiểm toán chưa tổ chức triển khai thực hiện; ngoài ra cũng có nguyên nhân khách quan do đơn vị còn khó khăn về tài chính, còn phụ thuộc vào hướng dẫn của cấp trên, thậm chí có những đơn vị được kiến nghị đã giải thể, phá sản nhưng vẫn phải theo dõi.
Về giải pháp đẩy nhanh việc thực hiện kết luận, kiến nghị của kiểm toán, Tổng Kiểm toán nhà nước nhấn mạnh cần sự phối hợp của nhiều yếu tố gồm: ý thức trách nhiệm, trình độ năng lực, vai trò người đứng đầu và công tác phối hợp…
“Đối với Kiểm toán nhà nước, thời gian tới sẽ tiếp tục theo dõi, kiểm tra, đôn đốc để làm sao việc thực hiện kết luận của kiểm toán nhanh hơn, tốt hơn”, ông Tuấn nói.
