Năm 2023, châu Á là thị trường xuất khẩu hồ tiêu lớn nhất của Việt Nam, trong đó đứng đầu là thị trường Trung Quốc.
Xuất khẩu hồ tiêu sang thị trường Trung Quốc tăng 174%
Theo Hiệp hội Hồ tiêu và cây gia vị Việt Nam (VPSA), năm 2023, Việt Nam đã xuất khẩu được 264.094 tấn hồ tiêu các loại, trong đó tiêu đen đạt 236.148 tấn, tiêu trắng đạt 27.946 tấn.
Tổng kim ngạch xuất khẩu đạt 906,5 triệu USD, tiêu đen đạt 770,6 triệu USD, tiêu trắng đạt 135,9 triệu USD. So với năm 2022 lượng xuất khẩu tăng 13,8% tuy nhiên kim ngạch xuất khẩu lại giảm 8%.
Giá xuất khẩu bình quân tiêu đen đạt 3.585 USD/tấn, tiêu trắng đạt 5.091 USD/tấn, so với năm 2022 giá xuất khẩu tiêu đen đạt 3.591 USD/tấn, tiêu trắng đạt 5.095 USD/tấn, lần lượt giảm 420 USD đối với tiêu đen và 635 USD đối với tiêu trắng.
Các doanh nghiệp xuất khẩu hàng đầu trong năm 2023 bao gồm: Olam Việt Nam đạt 20.306 tấn, chiếm 7,7% và so với năm ngoái lượng xuất khẩu giảm 30,3%. Tiếp theo là các doanh nghiệp Nedspice Việt Nam đạt 19.187 tấn, chiếm 7,3% tăng 13,9%; Trân Châu đạt 16.538 tấn, chiếm 6,3% giảm 35,7%; Phúc Sinh đạt 15.802 tấn, chiếm 6% tăng 6,6%; Haprosimex JSC đạt 10.927 tấn, chiếm 4,1% giảm 14%.
Các doanh nghiệp xuất khẩu hàng đầu tiêu trắng bao gồm: Nedspice Việt Nam đạt 3.652; Olam Việt Nam đạt 3.350 tấn; Trân Châu đạt 2.305 tấn; Liên Thành đạt 2.010 tấn và Phúc Sinh đạt 1.882 tấn.
Châu Á là thị trường xuất khẩu hồ tiêu lớn nhất của Việt Nam, chiếm 52,7% và so với năm 2022 lượng xuất khẩu tăng 29,6%, trong đó đứng đầu là thị trường Trung Quốc đạt 60.135 tấn, chiếm 22,8% thị phần xuất khẩu của Việt Nam và tăng 174%.
Tiếp theo là các thị trường Ấn Độ đạt 12.812 tấn, chiếm 4,9% và tăng 4,2%; UAE đạt 12.132 tấn, chiếm 4,6% giảm 24,7%; Philippines đạt 8.021 tấn, chiếm 3% tăng 27,5%.
Khu vực châu Mỹ đứng thứ 2 về thị phần xuất khẩu, chiếm 22,8% và xuất khẩu tăng 0,3% trong đó Hoa Kỳ là thị trường xuất khẩu lớn thứ 2 của hồ tiêu Việt Nam, đạt 54.271 tấn, chiếm 20,5% giảm 0,8% so với năm ngoái.
Xuất khẩu sang các thị trường châu Âu chiếm 19,5%, giảm 1,4% so với năm ngoái. Các thị trường xuất khẩu chính bao gồm: Đức đạt 9.216 tấn, chiếm 3,5% giảm 4,5%; Hà Lan đạt 7.946 tấn, chiếm 3,0% giảm 1,9%; Nga đạt 5.490 tấn, chiếm 2,1% giảm 12,7%; Anh đạt 4.923 tấn, chiếm 1,9% giảm 3,0%.
Xuất khẩu tăng 72,8% ở Thổ Nhĩ Kỳ, đạt 4.482 tấn; Pháp tăng 37,2%, đạt 4.134 tấn; Tây Ban Nha tăng 11,5%, đạt 2.939 tấn và xuất khẩu sang Ireland giảm 75,8%, đạt 1.194 tấn.
Xuất khẩu sang châu Phi tăng 7,8%, trong đó Ai Cập đạt 4.247 tấn, tăng 23,5%; Nam Phi đạt 2.408 tấn, tăng 17,0%; Senegal đạt 2.372 tấn, tăng 41,1%…
Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, diện tích hồ tiêu Việt Nam năm 2023 đạt 115 ngàn ha, giảm 5 ngàn ha so với năm 2022. Sản lượng hồ tiêu Việt Nam 2023 theo đánh giá của VPSA đạt 190 ngàn tấn, tăng 3,8% so với năm 2022.
Giá hồ tiêu trung bình nội địa vào đầu năm đạt 57.000 đồng/kg và đứng ở mức thấp nhất kể từ tháng 3/2021. Giá tăng vào cuối quý I/2023 và không có nhiều thay đổi cho đến tháng 11/2023, bước vào tháng 12 giá liên tục tăng có thời điểm lên đến 86.000 đồng/kg kéo theo giá trung bình cả tháng đạt 81.000 đồng/kg, tăng 42% so với với thời điểm đầu năm.
Nguyên nhân giá cuối năm tăng do lượng hàng tồn kho không còn nhiều, thị trường Hoa Kỳ bất ngờ tiêu thụ mạnh vào 3 tháng cuối năm nhất là tháng 12 khi lượng nhập khẩu đạt trên 6.200 tấn (tháng nhập khẩu cao nhất), đây có thể là các đơn hàng được các doanh nghiệp giao trước khi kết thúc năm nên bắt buộc phải mua hàng, kết hợp vụ mùa thu hoạch chậm ở Đắk Nông khiến lượng hàng bị thiếu hụt dẫn tới giá nội địa tăng.
Việc giá nội địa tăng cũng kéo theo giá xuất khẩu tiêu đen và tiêu trắng tăng theo, tính bình quân giá xuất khẩu tiêu đen cuối năm tăng 5,0% và giá tiêu trắng tăng 1,9%.
Dự báo sản lượng 2024 giảm 10,5%
Hiệp hội Hồ tiêu quốc tế (IPC) dự báo sản lượng hồ tiêu toàn cầu năm 2024 giảm khoảng 1,1% tương đương 6.000 tấn. Brazil và Ấn Độ được dự báo tăng sản lượng trong năm 2024 tuy nhiên còn phụ thuộc vào yếu tố thời tiết trong khi giảm tại Việt Nam. Các quốc gia sản xuất khác có thể duy trì sản lượng tiêu với mức thay đổi không đáng kể. Thương mại hồ tiêu năm 2024 có thể tiếp tục chậm lại do ảnh hưởng từ xung đột địa chính trị, biến đổi khí hậu, lạm phát,….
Giá được kỳ vọng sẽ khả quan hơn sau Tết Nguyên đán khi các thương lái Trung Quốc gia tăng sức mua trên thị trường, nhất là thời điểm đầu quý II hàng năm. Thêm vào đó các thị trường khác cũng sẽ phải bắt đầu mua trở lại mặc dù kinh tế vẫn đang bị khủng hoảng, điều này có thể làm cho lượng hàng tồn cuối năm tiếp tục giảm.
Tại thị trường trong nước, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nhận định, do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu nên vụ thu hoạch năm nay trễ hơn năm ngoái, dự kiến sản lượng hồ tiêu Việt Nam năm 2024 ước đạt 170 ngàn tấn, giảm 10,5% so với năm 2023.
Cục Xuất nhập khẩu dự báo xuất khẩu hồ tiêu năm 2024 sẽ thuận lợi về giá. Sản lượng hồ tiêu vụ mùa năm 2024 của Việt Nam dự báo giảm, mặc dù tình hình kinh tế thế giới vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro, tuy nhiên, các doanh nghiệp bắt buộc phải mua hàng dự trữ để bù đắp cho những thiếu hụt nguồn cung trước đó. Đây được cho là nguyên nhân khiến giá hồ tiêu tăng mạnh.
Bà Hoàng Thị Liên – Chủ tịch VPSA – cho hay, cước tàu chưa có dấu hiệu hạ nhiệt trong ngắn hạn khi căng thẳng tại Biển Đỏ tiếp tục gia tăng, gây áp lực lên chuỗi cung ứng toàn cầu.
Bên cạnh đó, gần đây, dưới sự thúc đẩy của Hiệp hội Gia vị Hoa Kỳ, Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ đã liên tục công bố một số MRLs được thiết lập đối với mặt hàng gia vị, đa phần là các hoạt chất bị phát hiện với tầng suất cao có trong hồ tiêu.
Ở phương diện tích cực, điều này góp phần giúp các doanh nghiệp xuất khẩu xác định rõ ràng hơn về quy định của Hoa Kỳ, nhà sản xuất hồ tiêu Việt Nam có thể đưa ra phương thức canh tác phù hợp hơn để đáp ứng thị trường này.
VPSA sẽ tiếp tục làm việc với Hiệp hội Gia vị Hoa Kỳ để phối hợp đề xuất bổ sung MRLs được thiết lập đối với hoạt chất xuất hiện nhiều trên hồ tiêu và gia vị khác trong thời gian tới.
Vụ thu hoạch hồ tiêu năm 2024 cũng đã bắt đầu tại một số huyện của tỉnh Đắk Nông, tuy nhiên lượng thu hoạch chủ yếu rải rác tại một số huyện và chưa nhiều. Theo VPSA, các doanh nghiệp xuất khẩu gần như chỉ mua cầm chừng để giao cho các đơn hàng đã ký kết. Đồng thời, chờ đợi lượng hàng thu hoạch nhiều hơn để có thể mua giá tốt hơn.
Dự báo giá hồ tiêu thế giới vẫn sẽ duy trì ở mức cao ngay cả khi Việt Nam đã bắt đầu bước vào vụ thu hoạch mới. Năm nay, người trồng hồ tiêu Việt Nam không ồ ạt bán ra như những vụ trước do có sự hỗ trợ của giá nông sản khác như sầu riêng, cà phê tăng cao.
Bà Hoàng Thị Liên cũng kỳ vọng, năm 2024, ngành hồ tiêu Việt Nam nhiều khả năng vẫn sẽ khai thác tốt thị trường Hoa Kỳ, Trung Quốc, EU và các thị trường tiềm năng khác. Với vị thế là nguồn cung hồ tiêu số 1 thế giới nhờ nguồn cung ổn định và chất lượng đảm bảo, hồ tiêu Việt Nam sẽ thuận lợi khi thâm nhập vào các thị trường.
