Trong vòng nửa tháng qua, người tiêu dùng Việt Nam bị “oanh tạc” bởi vô số các quảng cáo, thông tin, mời gọi… tham gia mua sắm trên sàn thương mại điện tử Temu (Trung Quốc) với giá siêu rẻ và giảm tới 90%.
Trong “cơn say” của một “kho hàng khổng lồ giá rẻ”, để người dân có thể yên tâm “mua sắm như tỉ phú”, ít ai thắc mắc liệu sàn thương mại điện tử Temu đã được cấp phép tại Việt Nam hay chưa? Câu trả lời là CHƯA!
Bởi theo Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương), ngày 24-10 cơ quan này mới nhận được đơn xin cấp phép hoạt động tại Việt Nam của Temu. Như vậy kể từ đầu tháng 10, đặc biệt là hai tuần qua, Temu đã bán hàng không phép rầm rộ tại Việt Nam.
Đáng lo ngại trong quản lý
Temu là “tân binh” đến từ PDD Holdings (Trung Quốc) – tập đoàn bán lẻ trực tuyến hàng đầu thế giới. Sàn thương mại này đang nối gót các “đàn anh” như Taobao, 1688, Shein trong cuộc đổ bộ vào thị trường Việt Nam.
Khá bất ngờ trước thực tế một sàn thương mại điện tử quy mô lớn hoạt động công khai tại Việt Nam nhưng chưa được cấp phép và mới chỉ thực hiện thủ tục xin giấy phép, đại biểu Trần Văn Lâm, ủy viên Ủy ban Tài chính – Ngân sách của Quốc hội, cho rằng nếu để xảy ra thực trạng như vậy là vấn đề đáng lo ngại trong quản lý và thực thi pháp luật.
“Hiện đã có đầy đủ quy định pháp luật về quản lý nhà nước đối với các sàn thương mại điện tử. Vì vậy không thể có chuyện các doanh nghiệp nước ngoài vào Việt Nam và mở sàn, tự hoạt động mà không khai báo, đăng ký, thích làm gì thì làm. Đây là trách nhiệm quản lý nhà nước cần xem lại để xem xét xử lý”, ông Lâm đặt câu hỏi.
Theo ông Lâm, với tính chất của sàn thương mại điện tử xuyên biên giới, đã có công cụ để kiểm tra, rà soát. Đặc biệt là quản lý bằng công nghệ, kỹ thuật để ngăn chặn hoạt động các trang web hoặc chủ sàn khi hoạt động không phép ở Việt Nam. “Cơ chế pháp lý hiện nay đã đầy đủ rồi. Thực trạng này cho thấy sự phối hợp chưa đồng bộ của các cơ quan quản lý”, ông nói.
Theo đại biểu Trần Hoàng Ngân (đoàn TP.HCM), ủng hộ hoạt động thương mại điện tử xuyên biên giới, tuy nhiên việc quản lý chưa chặt chẽ, có sàn chưa đăng ký hoặc thậm chí không thu thuế được là không đảm bảo công bằng trong kinh doanh. Điều này ảnh hưởng đến doanh nghiệp nhỏ và vừa, khiến doanh nghiệp của ta chịu sự cạnh tranh không công bằng và minh bạch trên môi trường thương mại điện tử.
“Do vậy cần phải tăng cường kiểm soát việc có hay không gian lận thương mại, tránh thất thu thuế, đảm bảo công bằng, minh bạch. Việc đưa vào thị trường hàng hóa qua các kênh như vậy là không đảm bảo công bằng sẽ “giết chết” những doanh nghiệp nhỏ và vừa trong nước, hệ quả là thất nghiệp. Vì vậy cần phải có cảnh báo và giải pháp quản lý chặt chẽ”, ông Ngân nói.
Bộ Công Thương “đang rà soát”
Trao đổi với Tuổi Trẻ, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cho hay đang yêu cầu đơn vị chức năng rà soát lại hoạt động của sàn này. Bởi theo quy định của nghị định 85, các sàn thương mại điện tử khi hoạt động tại Việt Nam bắt buộc phải đăng ký.
Bộ Công Thương sẽ kiểm soát, quản lý tất cả các loại hàng hóa nhập khẩu để bảo vệ sản xuất trong nước. Tuy nhiên với những kênh thương mại hiện đại, đặc biệt là kênh thương mại điện tử vốn đang nổi lên và có nhiều ưu thế, sẽ phải có giải pháp đặc thù để xử lý.
“Cần bình tĩnh để đánh giá kỹ lưỡng, tìm đúng nguyên nhân. Trường hợp là hàng giả, hàng nhái cần phải ngăn chặn không cho lưu thông; nếu là hàng phá giá, phải xử lý theo quy định phá giá thị trường. Còn nếu doanh nghiệp làm thật, tạo ra sản phẩm có giá cạnh tranh thì phải tuân thủ theo nguyên tắc thị trường”, ông Tân nói.
Trước diễn biến phức tạp của thương mại điện tử xuyên biên giới, Bộ Công Thương cho biết đang triển khai đồng bộ nhiều giải pháp quản lý. Đó là trình Thủ tướng Chính phủ dự thảo công điện về tăng cường quản lý thương mại điện tử, trong đó đề xuất xây dựng luật chuyên ngành và sửa đổi quyết định 78 về mức miễn thuế hàng hóa nhập khẩu qua dịch vụ chuyển phát nhanh.
Bộ chỉ đạo Tổng cục Quản lý thị trường phối hợp với Tổng cục Hải quan kiểm soát chặt hàng hóa từ các nền tảng xuyên biên giới. Song song đó, Ủy ban Cạnh tranh quốc gia đẩy mạnh công tác bảo vệ người tiêu dùng trên không gian mạng, tăng cường tuyên truyền về rủi ro khi mua sắm trực tuyến xuyên biên giới.
Đồng thời xây dựng báo cáo trình Thủ tướng chỉ đạo Bộ Tài chính nghiên cứu phương án giám sát hàng hóa nhập khẩu từ các sàn thương mại điện tử chưa tuân thủ quy định pháp luật Việt Nam.
Trước diễn biến phức tạp của thương mại điện tử xuyên biên giới, Bộ Công Thương cho biết đang triển khai đồng bộ nhiều giải pháp quản lý. Đó là trình Thủ tướng Chính phủ dự thảo công điện về tăng cường quản lý thương mại điện tử, trong đó đề xuất xây dựng luật chuyên ngành và sửa đổi quyết định 78 về mức miễn thuế hàng hóa nhập khẩu qua dịch vụ chuyển phát nhanh.
Bộ chỉ đạo Tổng cục Quản lý thị trường phối hợp với Tổng cục Hải quan kiểm soát chặt hàng hóa từ các nền tảng xuyên biên giới. Song song đó, Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia đẩy mạnh công tác bảo vệ người tiêu dùng trên không gian mạng, tăng cường tuyên truyền về rủi ro khi mua sắm trực tuyến xuyên biên giới.
Đồng thời xây dựng báo cáo trình Thủ tướng chỉ đạo Bộ Tài chính nghiên cứu phương án giám sát hàng hóa nhập khẩu từ các sàn thương mại điện tử chưa tuân thủ quy định pháp luật Việt Nam.
