Giai đoạn sau đại dịch Covid-19 cho đến nay, loại hình du lịch thể thao, kết hợp giữa hoạt động nghỉ dưỡng và rèn luyện thể chất ngày càng được hưởng ứng mạnh mẽ. Nhờ đó, loại hình này đã mở ra nhiều triển vọng phát triển, song vẫn để lại những thách thức đối với ngành du lịch nước ta.
Xu hướng du lịch được ưa chuộng
Du lịch thể thao (Sport Tourism) là một thuật ngữ không mới, theo định nghĩa của Tổ chức Du lịch Thế giới (UNWTO), đây là loại hình du lịch liên quan đến trải nghiệm khi quan sát hoặc tham gia vào một sự kiện thể thao mang tính cạnh tranh. Đại dịch Covid-19 qua đi, con người càng chú trọng vào việc nâng cao sức khỏe thể chất lẫn tinh thần. Các quốc gia cũng mở rộng giao thoa, hội nhập, thúc đẩy du lịch phát triển. Đáp ứng được mọi nhu cầu của xã hội hiện nay, loại hình du lịch thể thao đang trở nên được ưa chuộng hơn bao giờ hết.
Cũng theo Tổ chức Du lịch thế giới, du lịch thể thao là một trong những loại hình phát triển nhanh nhất trong ngành du lịch. Báo cáo từ công ty nghiên cứu thị trường và tư vấn Allied Market Research có trụ sở tại Mỹ cho biết, du lịch thể thao toàn cầu sẽ đạt 1.800 tỉ USD vào năm 2030.
Việt Nam sở hữu nhiều tiềm năng cho du lịch thể thao với địa hình đa dạng, từ núi cao, biển sâu, rừng xanh đến đồng bằng rộng lớn. Các địa điểm du lịch nổi tiếng như: Sa Pa, Hạ Long, Đà Lạt, Nha Trang, Phú Quốc,… đều có thể đáp ứng nhu cầu của du khách yêu thích thể thao mạo hiểm, thể thao dưới nước, hay thể thao sinh thái.
Những năm gần đây, Việt Nam đã tổ chức thành công nhiều sự kiện thể thao quốc tế và khu vực như SEA Games, Giải đua xe đạp Tour de France Việt Nam, Giải marathon quốc tế, Ngày Yoga Quốc tế… Những sự kiện này đã góp phần quảng bá hình ảnh du lịch Việt Nam ra thế giới và thu hút du khách quốc tế đến với đất nước.
Tháng 2 vừa qua, tại TP Hạ Long (Quảng Ninh) Cuộc đua thuyền buồm vòng quanh thế giới Clipper Round the World Yacht Race Chặng thứ 5 – sự kiện thể thao mang tầm cỡ quốc tế được tổ chức. Clipper Round the World Yacht Race là cuộc đua thuyền buồm được tổ chức lần đầu vào năm 1995. Mỗi năm cuộc đua sẽ được tổ chức vòng quanh thế giới trong vòng 10 tháng, với sự tham gia của khoảng 11 đội thuyền đua. Trong suốt gần 20 năm tổ chức, đoàn đua đã ghé thăm hơn 50 thành phố lớn trên thế giới.
Bên bờ di sản, những đoàn thuyền mang trên mình các lá cờ, màu sắc khác biệt, đại diện cho các tổ chức trong khu vực, nối đuôi nhau căng buồm, vượt sóng giữa không gian thiên nhiên kỳ vĩ của Vịnh Hạ Long.
Trong gần 2 tuần lưu lại Hạ Long, những thủy thủ tham gia cuộc đua cũng chính là những du khách nước ngoài đã có cơ hội thưởng ngoạn cảnh quan của Việt Nam và lưu lại những ấn tượng về một Hạ Long tươi đẹp, thân thiện, chu đáo và an toàn.
Đội chiếc nón lá in chữ Việt Nam được người dân hiếu khách gửi tặng, anh Robert Anthony – một thủy thủ người Hà Lan vui vẻ chia sẻ: “Việt Nam để lại cho tôi ấn tượng vô cùng đặc biệt ở những nơi tôi đã từng ghé qua. Thiên nhiên của các bạn quá đẹp! Đặc biệt, người dân nơi đây đã đón tiếp chúng tôi rất nồng hậu. Tôi rất mong có cơ hội được quay lại Việt Nam vào một ngày không xa, khi đó chắc chắn tôi sẽ đi cùng cả gia đình của mình nữa!”
Từ chia sẻ của các thuỷ thủ, có thể thấy công tác chuẩn bị cho Cuộc đua đã được địa phương thực hiện hiệu quả. Ông Nguyễn Thanh Tùng, Phó Giám đốc Sở Văn hoá và Thể thao tỉnh Quảng Ninh cho hay: Tỉnh Quảng Ninh nhận định rõ tầm quan trọng của sự kiện này nói riêng, cũng như các sự kiện du lịch thể thao nói chung góp phần vào việc quảng bá hình ảnh, phát triển kinh tế của địa phương. Chính vì vậy, từ bước đón tiếp, chiêu đãi tiền sự kiện cho đến những khâu tổ chức, tuyên truyền, lan tỏa hình ảnh tới bạn bè quốc tế đều được chú trọng.
Không chỉ du khách nước ngoài mà chính những người dân bản địa cũng không giấu nổi sự hào hứng trước sự kiện đặc biệt này. Chị Hằng, trú tại phường Trần Hưng Đạo, thành phố Hạ Long cho biết: “Tôi đã cùng các con của mình đi hơn 3km để đến xem cuộc đua thuyền buồm. Các cháu vô cùng thích thú và háo hức khi được chứng kiến khung cảnh đẹp như vậy lần đầu tiên tại địa phương. Chúng tôi mong rằng trong tương lai sẽ có nhiều sự kiện như vậy được tổ chức, trước hết là để những người dân như chúng tôi được mở mang tầm mắt, tiếp nữa là rất mong nhiều du khách nước ngoài đến tham quan, thúc đẩy việc kinh doanh các dịch vụ du lịch, tăng thêm thu nhập cho người dân địa phương”.
Triển vọng lớn, thách thức nhiều
Từ thực tế hiện nay, có thể thấy, trong tương lai xu hướng du lịch thể thao chắc chắn sẽ mở ra triển vọng phát triển lớn đối với ngành du lịch, lữ hành tại các địa phương và quốc gia. Loại hình du lịch này sẽ thu hút lượng lớn du khách cả trong và ngoài nước đến tham gia thi đấu, cổ vũ, hoặc đơn giản là tận hưởng bầu không khí thể thao sôi động giữa cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ.
Bên cạnh đó, du lịch thể thao cũng là cơ hội cho các địa phương hay quốc gia quảng bá hình ảnh và bản sắc văn hoá độc đáo, góp phần nâng tầm vị thế của dân tộc. Đó là cách Qatar đã vận dụng việc tổ chức giải đấu thể thao như một cơ hội để quảng bá đất nước tại Giải vô địch bóng đá thế giới 2022 (World Cup 2022), Campuchia đã lồng ghép quảng bá văn hoá, thể thao địa phương tại Đại hội Thể thao Đông Nam Á 2023 (SEA Games 32) nhờ các môn thi đấu mới lạ hay Việt Nam với các sự kiện thể thao tầm cỡ như Đại hội Thể thao Đông Nam Á 2021 (SEA Games 31), các giải chạy Marathon quốc tế… đã nâng cao uy tín về tiềm năng du lịch thể thao trong mắt bạn bè thế giới thông qua những thắng cảnh đẹp đẽ ở những địa điểm thi đấu, công tác tổ chức chuyên nghiệp, chu đáo…
Ngoài ra, loại hình du lịch này còn có khả năng nâng cao nhận thức, khuyến khích mọi người tham gia các hoạt động thể thao, rèn luyện sức khỏe, nâng cao thể chất và tinh thần; đồng thời, tạo cơ hội cho mọi người cùng giao lưu, kết bạn, tăng cường sự gắn kết cộng đồng thông qua các hoạt động thể thao lành mạnh.
Bên cạnh triển vọng và tiềm năng phát triển, du lịch thể thao cũng tiềm ẩn những thách thức cần được giải quyết nhằm hướng tới phát triển du lịch bền vững. Khó khăn đầu tiên đến từ nguồn nhân lực tổ chức, bởi để thực hiện loại hình du lịch kết hợp hoạt động thể thao cần đòi hỏi chuyên môn cao. Tuy nhiên trên thực tế, phần lớn các địa phương đều thiếu hụt nguồn nhân lực có chuyên môn cao trong lĩnh vực du lịch thể thao, dẫn đến chất lượng dịch vụ chưa tốt.
Cùng với đó là thách thức đến từ sự thiếu hụt cơ sở hạ tầng phục vụ cho du lịch thể thao như sân vận động, khu vui chơi giải trí, hệ thống giao thông – những yếu tố khó có thể được khắc phục trong thời gian ngắn, mà đòi hỏi nhiều vốn đầu tư từ bên ngoài.
Hơn cả, thách thức lớn nhất đến từ việc làm thế nào để bảo tồn cảnh quan và giữ gìn môi trường sinh thái song song với quá trình thực hiện các hoạt động du lịch thể thao. Một số hoạt động du lịch thể thao có thể gây ô nhiễm môi trường nếu không được quản lý chặt chẽ.
Với những tiềm năng to lớn và lợi ích thiết thực, du lịch thể thao được kỳ vọng sẽ trở thành “du lịch mũi nhọn” góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội của Việt Nam. Tuy nhiên, để phát triển bền vững, ngành du lịch thể thao cần có sự chung tay góp sức và nỗ lực mạnh mẽ hơn nữa để xây dựng các chiến lược dài hơi của các các Bộ, ngành, địa phương trên cả nước .
