Với tỷ lệ đồng bào DTTS chiếm 94,36% dân số, huyện Bình Liêu luôn chú trọng công tác bảo tồn, gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa của các dân tộc, coi đây là yếu tố quan trọng để phát triển du lịch, kinh tế – xã hội của địa phương.
Năm 2012, CLB Hát then – đàn tính xã Hoành Mô được thành lập. Các hoạt động của CLB được tổ chức thường xuyên, trở thành điểm đến của những người yêu then và đông đảo đồng bào Tày trên địa bàn. Nghệ nhân dân gian Trần Sìu Thu, Chủ nhiệm CLB, cho biết: Ban đầu CLB chỉ có một vài người, nay thành viên tăng lên 38 người. Không chỉ duy trì hoạt động đều đặn hằng tuần, tích cực tham gia biểu diễn trong các chương trình của xã, huyện, mà khi được huy động CLB còn đi diễn ở tỉnh. CLB còn thường xuyên có chương trình giao lưu với CLB Văn nghệ Đồng Tông (TP Phòng Thành Cảng, Quảng Tây, Trung Quốc). Qua đó góp phần quảng bá nét văn hóa của đồng bào Tày huyện Bình Liêu đến bạn bè quốc tế.
Đến nay trên địa bàn huyện có 26 CLB, đội văn hóa, văn nghệ truyền thống hoạt động thường xuyên. Hoạt động sôi nổi của CLB góp phần thúc đẩy phong trào văn hóa, văn nghệ cơ sở, giữ gìn và phát huy các loại hình dân ca truyền thống, như hát then của dân tộc Tày, hát pả dung của dân tộc Dao, hát soóng cọ của dân tộc Sán Chay.
Huyện còn duy trì, phát triển các trò chơi dân gian, sân khấu hóa các nghi lễ truyền thống, như Lễ cấp sắc của người Dao Thanh Phán, Lễ đón dâu của người Sán Chỉ, Nghi lễ lẩu then, giải hạn đầu năm của dân tộc Tày, hình thành môn bóng đá nữ Sán Chỉ… Đồng thời duy trì và tổ chức các lễ hội, ngày hội truyền thống như Hội soóng cọ của người Sán Chay, Hội kiêng gió của người Dao Thanh Phán, Hội đình Lục Nà, Hội hoa sở, Hội mùa vàng… Qua đó khai thác tốt những giá trị văn hóa để phục vụ phát triển du lịch.
Đặc biệt, huyện xây dựng, triển khai Đề án “Bảo tồn văn hóa các dân tộc trên địa bàn đến năm 2020, định hướng đến năm 2025”. Theo đó, tập trung ưu tiên, tạo điều kiện cho cộng đồng các dân tộc tự bảo vệ, phát huy, trao truyền các giá trị di sản văn hoá truyền thống, từ kiến trúc nhà ở, không gian sống, trang phục truyền thống, đến ẩm thực, dân ca, các phong tục tập quán…, tạo các sản phẩm văn hóa đáp ứng phát triển du lịch văn hóa, du lịch cộng đồng địa phương.
Huyện đã hoàn thành Đề án “Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa tiêu biểu tộc người Tày Bình Liêu phục vụ phát triển du lịch cộng đồng trên địa bàn đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”; tiếp tục xây dựng Đề án “Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa người Dao gắn với phát triển du lịch cộng đồng tại bản Sông Moóc, xã Đồng Văn giai đoạn 2022-2025, định hướng đến năm 2030” và Đề án “Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa người Sán Chỉ gắn với phát triển du lịch cộng đồng tại bản Lục Ngù, xã Húc Động giai đoạn 2022-2025, định hướng đến năm 2030”, góp phần từng bước hiện thực hóa mục tiêu trở thành trung tâm du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái – trải nghiệm, du lịch nông nghiệp, du lịch văn hóa, du lịch biên giới của tỉnh.
Ông Hoàng Ngọc Ngò, Phó Chủ tịch UBND huyện, chia sẻ: Người dân là nhân tố quyết định, chủ thể bảo tồn các nét văn hóa tiêu biểu của dân tộc mình. Huyện tập trung vận động, tuyên truyền, nâng cao nhận thức để người dân thấy được giá trị bản sắc văn hóa của dân tộc mình. Đó chính là động lực để vừa bảo tồn văn hóa, vừa giúp tạo nguồn lực để duy trì phát triển kinh tế cộng đồng thôn, bản.
Yến Vy
