Dù triển khai từ tháng 4/2023 với nhiều cuộc họp, chỉ đạo từ các ban, ngành nhưng đến nay, gói tín dụng 120.000 tỷ đồng cho phát triển nhà ở xã hội (NƠXH) và nhà ở công nhân chỉ giải ngân được phần rất nhỏ. Các chuyên gia kiến nghị nên mở rộng đối tượng cho vay với phân khúc nhà ở thương mại giá trung bình thay vì tập trung NƠXH.
Chậm vì thiếu nguồn cung
Theo cáo báo của Vụ Tín dụng các ngành kinh tế, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, với gói tín dụng 120.000 tỷ đồng, đến nay mới có Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) và Agribank đã ký hợp đồng tín dụng tài trợ 3 dự án NƠXH tại tỉnh Phú Thọ, Quảng Ninh và Bắc Ninh. Số tiền giải ngân đạt 82,7 tỷ đồng.
Như vậy, trên cả nước, tính từ tháng 4 đến nay mới chỉ có 2 ngân hàng và 3 địa phương triển khai gói tín dụng 120.000 tỷ đồng. Trong khi đó, cả 4 ngân hàng có vốn nhà nước gồm Agribank, Vietcombank, VietinBank và BIDV cùng cam kết mỗi ngân hàng sẽ cho vay 30.000 tỷ đồng với lãi suất ưu đãi.
Ngân hàng Agribank cho biết, mới phê duyệt một dự án khu NƠXH thuộc chi nhánh Quảng Ninh với hạn mức cấp tín dụng là 950 tỷ đồng, trong đó hạn mức cho vay 750 tỷ đồng. Tuy nhiên, hiện tại, tỉnh Quảng Ninh chưa công bố danh mục nhà ở xã hội, do đó khách hàng đang phải chờ quyết định của tỉnh để đủ điều kiện tham gia vào chương trình 120.000 tỷ đồng.
Agribank cũng cho hay, đang tiếp cận một số dự án NƠXH tại phường Long Trường, TP Thủ Đức (do Cty TNHH Xây dựng và kinh doanh nhà Điền Phúc Thành làm chủ đầu tư); khu CC-09 thuộc Khu Đô thị Long Vân, phường Trần Quang Diệu, TP.Quy Nhơn (Cty IEC làm chủ đầu tư); Dự án nhà ở xã hội tại Hà Nam của Tổng Công ty Phát triển nhà và đô thị (HUD); Khu công nghiệp Phú Hội, huyện Đức Trọng, tỉnh Lâm Đồng (Cty CP Đầu tư nhà An Bình làm chủ đầu tư)…
Việc chậm giải ngân gói tín dụng NƠXH, nhà ở công nhân được cả Bộ Xây dựng và Ngân hàng Nhà nước đánh giá, do thiếu nguồn cung và các địa phương phê duyệt dự án chậm…
Một lãnh đạo ngân hàng trong nhóm 4 ngân hàng quốc doanh chia sẻ, ngân hàng đang tiếp cận nhiều dự án nhưng quá trình triển khai gặp nhiều vướng mắc. Trong đó, giải quyết các thủ tục pháp lý gây mất rất nhiều thời gian cho các doanh nghiệp khi thực hiện.
Ngoài ra, doanh nghiệp không mặn mà với việc tham gia các dự án thuộc gói tín dụng này, bởi bị khống chế mức lợi nhuận không quá 10%. Chỉ cần dự án chậm tiến độ, chủ đầu tư sẽ không có lãi.
Trao đổi với PV Tiền Phong, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh cho rằng, để đẩy nhanh nguồn cung, Bộ Xây dựng đang hoàn thiện thể chế, pháp luật về nhà ở xã hội theo hướng dành đủ quỹ đất để phát triển NƠXH; ưu đãi hấp dẫn hơn cho chủ đầu tư; giảm bớt các thủ tục trong việc xác định đối tượng mua nhà…
Bộ Xây dựng đã yêu cầu các địa phương khẩn trương hoàn thành lập, sửa đổi, bổ sung chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở của các địa phương, trong đó làm rõ các mục tiêu về NƠXH dành cho người thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp làm cơ sở để chấp thuận đầu tư các dự án và đẩy nhanh việc đầu tư xây dựng các dự án đang triển khai thực hiện, dự án đã có chủ trương đầu tư. Cùng với đó, địa phương phải công khai, giới thiệu quỹ đất đầu tư NƠXH cho doanh nghiệp để nghiên cứu, đề xuất đầu tư, cân đối bố trí ngân sách địa phương để khuyến khích, ưu đãi thêm để kêu gọi các thành phần kinh tế tham gia đầu tư phát triển NƠXH.
Theo số liệu được Bộ Xây dựng công bố đầu tháng 8, có khoảng 108 dự án NƠXH được cấp phép xây dựng và đang triển khai đầu tư xây dựng thuộc đối tượng cho vay của gói 120.000 tỷ đồng. Có 15/63 Sở Xây dựng trên cả nước đã rà soát hồ sơ, lập danh mục các dự án đủ điều kiện trình UBND cấp tỉnh xem xét công bố danh mục gồm 40 dự án với tổng mức đầu tư hơn 43.000 tỷ đồng, nhu cầu vay vốn hơn 18.000 tỷ đồng. Có 11 UBND tỉnh công bố danh mục 24 dự án đủ điều kiện vay theo chương trình tín dụng 120.000 tỷ đồng với tổng vốn đầu tư hơn 31.000 tỷ đồng, nhu cầu vay vốn hơn 12.000 tỷ đồng.
Cần mở rộng sang nhà ở thương mại bình dân, trung cấp
Trao đổi với PV Tiền Phong, ông Đinh Thế Hiển, chuyên gia tài chính cho rằng, từ trước đến nay, các chương trình vay ưu đãi đều trong tình trạng giải ngân chậm. Trước đây, gói 30.000 tỷ đồng cho NƠXH cũng giải ngân chậm sau đó gói này triển khai nhanh hơn khi được mở rộng áp dụng cho cả nhà ở thương mại giá rẻ.
Nhìn vào con số giải ngân gói tín dụng mới chỉ được ký cho các tỉnh trong khi Hà Nội, TP.HCM không có dự án nào, ông Hiển cho rằng, đây mới là vấn đề cần xem xét lại, vì đây chính là 2 địa phương cần giải ngân nhất với nhu cầu nhà ở lớn. “Tại TP.HCM, Hà Nội cần làm rõ đến thời điểm hiện tại đang có bao nhiêu dự án NƠXH đã đi vào hoàn thiện về pháp lý và triển khai? Nếu không có dự án triển khai trong năm 2023, người mua nhà cũng chưa cần tiếp cận với gói hỗ trợ tín dụng”, ông Hiển nói.
Theo ông Hiển, gói tín dụng 120.000 tỷ đồng được triển khai có tính uyển chuyển hơn khi đối tượng áp dụng cho người mua nhà vay rộng hơn. “Việc hỗ trợ nhà cho người có thu nhập thấp là cấp thiết, song cần phải có định hướng rõ, phù hợp với từng giai đoạn của thị trường. Theo tôi, ngoài vấn đề nguồn cung hiện nay nhà ở xã hội đang gặp khó, Ngân hàng Nhà nước nên mở rộng nhóm đối tượng cho vay cả chủ đầu tư, người mua nhà ở phân khúc nhà ở trung bình. Trước hết thử nghiệm với số tiền 30.000 tỷ đồng. Sau đó nếu khó khăn vướng mắc, chỉnh sửa tiếp để giải ngân”, ông Hiển nói.
Theo quan điểm của chuyên gia này, gói tín dụng nên hướng tới nhóm người dân mua nhà ở bình dân và trung cấp. Như vậy, sẽ có ý nghĩa thiết thực hơn.
