Tính đến thời điểm này, Chi cục Thuế TP Hạ Long có trên 800 hồ sơ đăng ký biến động quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất trong tình trạng “treo”. Nguyên nhân chính là do Luật Đất đai (sửa đổi) đã có hiệu lực từ ngày 1/8/2024, nhưng đến nay, tỉnh chưa ban hành bảng giá đất điều chỉnh, dẫn đến một số vướng mắc trong thực tiễn.
Từ ngày 1/8/2024 đến nay, nhiều hồ sơ chuyển nhượng nhà đất, chuyển mục đích sử dụng đất của người dân trên địa bàn TP Hạ Long mặc dù đã được Trung tâm Hành chính công thành phố tiếp nhận nhưng chưa thể trả kết quả giải quyết. Tất cả hồ sơ này đang ở tình trạng “treo” khi chuyển qua cơ quan thuế để tính thuế, tính tiền sử dụng đất. Việc phải chờ đợi kết quả thủ tục hành chính này đang gây ra nhiều phiền toái cho người dân. Chị Trần Thị Hải (huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam) cho biết: “Gia đình tích cóp nhiều năm để mua một mảnh đất ở tổ 9, khu 2, phường Hà Lầm với giá trên 1 tỷ đồng. Các thủ tục mua bán đã thực hiện xong từ ngày 1/8/2024 và cũng đã ra Trung tâm Hành chính công thành phố để đăng ký biến động quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất. Tuy nhiên, cho đến nay, tôi vẫn chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ). Đây là trở ngại lớn và cũng rất rủi ro khi mà toàn bộ số tiền tôi đã trả cho người bán và hoàn tất hết các thủ tục nhưng đến khâu đóng thuế lại bị hoãn. Tôi rất sốt ruột và không biết còn phải chờ bao lâu nữa”.
Việc chậm cấp GCNQSDĐ cũng khiến cho gia đình anh Vương Mạnh Hải (khu 3, phường Hồng Hà, TP Hạ Long) gặp không ít khó khăn trong việc xây nhà mới. Anh Hải bức xúc: Gia đình tôi có 2 cháu nhỏ, nhà ở hiện tại cũng khá chật chội nên sau một thời gian tìm hiểu, tôi quyết định vay mượn thêm để mua mảnh đất ở khu tái định cư khu 7 (phường Cao Thắng) xây nhà. Thế nhưng, từ dự định sẽ có nhà mới vào đầu năm 2025 thì giờ việc xây nhà không biết đến khi nào mới có thể thực hiện được. Mới đây nhất, sau khi gửi đơn khiếu nại, ngày 31/10, Chi cục Thuế TP Hạ Long đã có văn bản trả lời chưa có cơ sở xác định nghĩa vụ tài chính đối với việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất của gia đình. Nếu không có GCNQSĐ thì sẽ không thể làm các thủ tục xây nhà theo quy định (giấy phép xây dựng, ký hợp đồng điện, nước…). Việc xây nhà chậm hơn so với kế hoạch ảnh hưởng đến việc thuê nhân công, giá nguyên vật liệu chắc chắn sẽ tăng cao, gây thiệt hại không nhỏ cho gia đình.
Là địa phương có tốc độ đô thị phát triển nhất của tỉnh, TP Hạ Long mỗi ngày có nhiều giao dịch mua bán, chuyển mục đích sử dụng đất, bởi trước nhu cầu cần tiền để kinh doanh, nhu cầu chuyển nhượng, mua bán của người dân không thể dừng lại, thế nhưng hơn 3 tháng nay, kế hoạch của nhiều người dân đặt ra đang bị ảnh hưởng.
Được biết, Luật Đất đai 2024 cho phép các địa phương được áp dụng bảng giá đất hiện hành tới ngày 1/1/2026, nhưng trên thực tế, nhiều địa phương cần ban hành bảng giá đất điều chỉnh. Bởi theo Luật Đất đai 2024, bảng giá đất không còn khung giá đất và hệ số điều chỉnh (hệ số K). Trong khi đó, hệ số K là hệ số dùng để tính giá đất cụ thể trên cơ sở giá đất phổ biến trên thị trường, điều kiện kinh tế – xã hội ở địa phương và bảng giá đất. Hệ số K do UBND cấp tỉnh ban hành. Trước đây, với bảng giá đất có mức giá thấp, nhưng các địa phương được nhân với hệ số K để tính ra các nghĩa vụ tài chính liên quan. Khi không còn hệ số K, nếu chỉ áp dụng bảng giá đất cũ thì dễ không phù hợp với thực tế, gây thất thu ngân sách. Hiện giá đất trong bảng giá đất do UBND tỉnh ban hành theo Quyết định số 42/2019/QĐ-UBND không còn phù hợp với tình hình thực tế, có thể gây thất thu lớn cho ngân sách nhà nước.
Để tránh tình trạng tồn đọng hồ sơ, khiếu nại của người nộp thuế, ảnh hưởng đến nhu cầu thực tế và quyền lợi hợp pháp của người dân, đồng thời đảm bảo tuân thủ các quy định mới của Luật Đất đai, tỉnh cần sớm ban hành Quyết định điều chỉnh bảng giá đất và có hướng dẫn chỉ đạo việc áp dụng các văn bản quy phạm pháp luật để cơ quan thuế kịp thời xác định nghĩa vụ tài chính về đất đai đối với thủ tục đăng ký biến động do chuyển nhượng quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất.
