Ngày 1/8, tại vùng biển Cửa Lục, phường Bãi Cháy, TP Hạ Long, Quân chủng Hải quân và tỉnh Quảng Ninh tổ chức Lễ tưởng niệm các Anh hùng liệt sĩ và nhân dân đã chiến đấu anh dũng, hy sinh trong Chiến thắng trận đầu ngày 2 và ngày 5/8/1964. Dự lễ tưởng niệm có các đồng chí: Trung tướng Nguyễn Văn Bổng, Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Hải quân; Nguyễn Xuân Ký, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Ninh, Chủ tịch HĐND tỉnh; Trịnh Thị Minh Thanh, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy; Cao Tường Huy, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh; Đặng Xuân Phương, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh; các đồng chí đại biểu đại diện Bộ Tư lệnh Hải quân, Bộ đội Biên Phòng, Cảnh Sát biển Việt Nam, Quân khu 3, Quân chủng Phòng không – Không quân; các cựu chiến binh, anh hùng LLVT nhân dân và đông đảo cán bộ, đoàn viên thanh niên địa phương.
Cách đây tròn 60 năm, ngày 2 và 5/8/1964, ngay trong lần đầu ra quân chiến đấu, Hải quân nhân dân Việt Nam đã đánh đuổi tàu khu trục Ma-đốc của đế quốc Mỹ. Sau khi tàu Ma-đốc bị đánh đuổi khỏi vùng biển của nước ta, đêm 4/8/1964, đế quốc Mỹ dựng lên “Sự kiện Vịnh Bắc bộ” để mở chiến dịch “trả đũa” mang tên “Mũi tên xuyên” (Operation Pierce Arrow). Ngày 5/8/1964, Mỹ sử dụng hàng chục máy bay tiêm kích và cường kích hiện đại, chia làm 3 đợt bất ngờ tấn công cùng lúc vào các mục tiêu kinh tế, căn cứ, kho tàng, nơi trú đậu tàu của nước ta dọc theo ven biển từ cảng Gianh (Quảng Bình); Cửa Hội, Vinh, Bến Thủy (Nghệ An); Lạch Trường (Thanh Hóa) đến Hòn Gai, Bãi Cháy (Quảng Ninh) hòng tiêu diệt lực lượng Hải quân của ta, mở đầu kế hoạch chiến tranh phá hoại quy mô lớn đối với miền Bắc.
Trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh, 13 giờ 35 phút ngày 5/8/1964, nhiều tốp máy bay phản lực hiện đại của Mỹ từ hạm đội 7 ồ ạt bay vào ném bom, bắn phá cảng hải quân của ta ở Bãi Cháy và một số nơi của thị xã Hòn Gai.
Với tinh thần cảnh giác và sẵn sàng chiến đấu cao, ngay từ phút đầu, các đơn vị hải quân, pháo cao xạ đã dũng cảm đánh trả máy bay địch. Các chiến sĩ bộ binh, công an vũ trang, dân quân tự vệ đã hiệp đồng chặt chẽ với bộ đội pháo cao xạ, tạo thành lưới lửa phòng không dày đặc nhiều tầm.
Trong trận thử lửa đầu tiên, quân và dân Quảng Ninh đã bắn trúng 3 máy bay Mỹ, trong đó có 2 chiếc rơi tại chỗ. Trong đó tên Trung úy E.Alvarez, lái máy bay A4D, bị Trung đội súng 14,5 ly bắn rơi lúc 14 giờ 43 phút ngày 5/8/1964 và bị bắt sống tại vụng Hòn Mối – Vịnh Hạ Long.
Chiến thắng trận đầu ngày 2 và 5/8/1964 thể hiện sức mạnh chính trị, tinh thần của toàn dân tộc; ý chí dám đánh, quyết đánh và biết đánh thắng của Bộ đội Hải quân và quân dân miền Bắc. Trong trận chiến đấu ấy, nhiều cán bộ, chiến sĩ và nhân dân ta đã anh dũng ngã xuống và bị thương. Trong đó có 78 cán bộ, chiến sĩ Hải quân đã anh dũng hy sinh. Máu của các anh đã thấm đẫm, hoà quyện vào biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc, tô thắm lá cờ vinh quang của Đảng, của Tổ quốc, làm sáng đẹp hình ảnh “Bộ đội Cụ Hồ”, làm rạng rỡ trang sử vẻ vang của Quân đội nhân dân Việt Nam Anh hùng. Đó là những tấm gương sáng ngời chủ nghĩa anh hùng cách mạng, hy sinh quên mình vì Tổ quốc, vì nhân dân.
Trong không khí trang trọng, thành kính, các đại biểu cùng ôn lại chiến công của thế hệ cha anh đi trước, tưởng nhớ và tỏ lòng biết ơn vô hạn, đồng thời nhận thức rõ trách nhiệm lớn lao trọng sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay.
Trong lời tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ, Trung tướng Nguyễn Văn Bổng, Chính ủy Hải quân, đã khẳng định: Xương máu của các Anh hùng liệt sĩ đã đổ xuống cho sự nghiệp giải phóng dân tộc đã góp phần cho biển, đảo Tổ quốc ngày càng giàu đẹp. Tinh thần “dám đánh, quyết đánh và biết đánh thắng” của Chiến thắng trận đầu đã lan tỏa, thấm sâu và trở thành điểm tựa tinh thần vô giá đối với Bộ đội Hải quân và quân dân cả nước trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Các đại biểu đã đặt vòng hoa, dâng hương, thả hoa và hạc giấy tại vùng biển Cửa Lục để bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc các Anh hùng liệt sĩ và nhân dân đã anh dũng hy sinh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Lễ tưởng niệm các Anh hùng liệt sĩ và mhân dân hy sinh trong Chiến thắng trần đầu của Hải quân nhân dân Việt Nam là hoạt động nhân văn cao cả, thể hiện tinh thần “Uống nước, nhớ nguồn” của toàn dân tộc, nhân dân các thế hệ. Đây cũng là sự kiện ý nghĩa, bày tỏ lòng tri ân sâu sắc, niềm tự hào của nhân dân Quảng Ninh hướng về dịp kỷ niệm 77 năm Ngày Thương binh – Liệt sĩ 27/7 (1947-2024).
