Gần hết quý II/2024, lạm phát vẫn nằm trong tầm kiểm soát, mục tiêu mà Quốc hội, Chính phủ đặt ra. Tuy nhiên, với chỉ số CPI của những tháng đầu năm cho thấy, áp lực lạm phát vẫn hiện hữu và không thể chủ quan, lơ là trong điều hành.
Là người nội trợ trong gia đình, chị Nguyễn Thu, ở Minh Khai, Hà Nội cho biết: Cuối năm 2023 với 500.000 đồng chị có thể mua được 1 kg sườn lợn, 1 kg bò thăn, 30 chục quả trứng và 2 mớ rau muống. Nhưng hiện nay với số tiền này, chị không thể mua được số lượng trên vì giá thịt lợn, bò đều đã tăng từ 10.000- 20.000 đồng/kg, đặc biệt là rau xanh tăng cao hơn.
Anh Nguyễn Hùng (Hàng Bông, Hà Nội) cũng chia sẻ, cốc cafe nơi anh thường uống cũng đã tăng giá từ 20.000 lên 25.000/cốc, thậm chí quán phở cũng có thông báo tăng từ 30.000 đồng lên 40.000 đồng/bát.
Theo Tổng cục Thống kê, chỉ số giá tiêu dùng tháng 1 tăng 0,31%, tháng 2 tăng 1,04%, tháng 3 giảm 0,23% và tháng 4/2024 tăng 0,07% so với tháng 3. Bình quân 4 tháng đầu năm 2024, CPI tăng 3,93% so với cùng kỳ năm trước. Theo đó, giá lương thực, xăng dầu, giá dịch vụ y tế và giá dịch vụ giáo dục là yếu tố tác động tăng CPI nhưng thuộc nhóm hàng được loại trừ trong danh mục tính toán lạm phát cơ bản.
Từ đầu năm đến nay, tình hình kinh tế thế giới vẫn trong giai đoạn khó khăn khi tăng trưởng chậm. Nhiều nền kinh tế lớn vẫn duy trì lãi suất ở mức cao và có thể kéo dài hơn dự kiến. Xung đột lợi ích và cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn ngày càng gay gắt, cuộc chiến Nga – Ukraine và tại dải Gaza kéo dài, bất ổn leo thang trên Biển Đỏ…, các yếu tố đó tác động làm gia tăng chi phí vận tải, các rủi ro về an ninh năng lượng, lương thực, lạm phát và chuỗi cung ứng toàn cầu, giá xăng dầu, vàng và các nguyên vật liệu đầu vào cho sản xuất có biến động khó lường.
Theo nhận định của Bộ Tài chính, từ đầu năm đến nay, thị trường hàng hóa tương đối ổn định. Tuy nhiên, giá xăng dầu trong nước tăng theo giá thế giới đã tác động trực tiếp tới lạm phát, dù không nhiều nhưng đây cũng là yếu tố cần tính đến.
Năm 2024, Quốc hội giao chỉ tiêu tốc độ tăng CPI bình quân cả năm từ 4 – 4,5%. Các chuyên gia kinh tế nhận định, mục tiêu này hoàn toàn khả thi và dự báo mức lạm phát sẽ duy trì thấp hơn mục tiêu đề ra. TS. Cấn Văn Lực và Nhóm tác giả Viện Đào tạo và nghiên cứu BIDV nhận định, CPI bình quân năm 2024 sẽ ở mức từ 3,5 – 4%.
Bên cạnh đó, có nhiều yếu tố gây áp lực lên mặt bằng giá do đà giảm giá hàng hóa thế giới chững lại. Ngoài ra, việc tiếp tục điều chỉnh các mặt hàng nhà nước quản lý như tăng lương tối thiểu vùng, tăng giá điện, học phí, viện phí…; cung tiền và vòng quay tiền tăng cao hơn năm 2023… cũng là những yếu tố tác động.
Dưới góc độ cơ quan quản lý, ông Phạm Văn Bình, Phó Cục trưởng Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính) khẳng định: Từ nay đến cuối năm vẫn có một số yếu tố giúp giảm áp lực lên mặt bằng giá như: Việt Nam có nguồn lương thực, thực phẩm dồi dào, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu giúp giảm bớt áp lực lạm phát. Một số chính sách hỗ trợ về thuế trong năm 2024 vẫn tiếp tục được thực hiện góp phần giảm chi phí đầu vào…
Tuy nhiên, những tháng cuối năm vẫn còn tiềm ẩn nhiều rủi ro, giá một số mặt hàng nguyên vật liệu, hàng hóa, dịch vụ tiêu dùng thiết yếu dự báo có thể có biến động tăng như: giá xăng dầu, giá một số vật liệu xây dựng, giá lương thực có thể tiếp tục tăng do nhu cầu gạo của một số quốc gia nhập khẩu gạo truyền thống của Việt Nam dự báo tiếp tục duy trì ở mức cao. Cùng với đó, việc thực hiện lộ trình giá thị trường, tính đúng, tính đủ chi phí trong giá các hàng hóa, dịch vụ do Nhà nước định giá tiếp tục là vấn đề cần xem xét trong năm 2024. Điều này cũng gây áp lực lên việc điều hành giá.
Các chuyên gia kinh tế cho rằng, dù lạm phát vẫn trong tầm kiểm soát, nhưng không thể chủ quan trong điều hành; cần kịp thời thông tin, tuyên truyền, công khai minh bạch thông tin về giá để kiểm soát lạm phát kỳ vọng.
Bộ Tài chính cho biết: Với vai trò là thường trực Ban Chỉ đạo điều hành giá thường xuyên theo dõi sát diễn biến thị trường để kịp thời báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Trưởng Ban Chỉ đạo điều hành giá những kịch bản điều hành cụ thể đảm bảo CPI theo đúng mục tiêu đề ra.
Tại cuộc họp gần đây của Ban Chỉ đạo điều hành giá, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái, Trưởng Ban Chỉ đạo điều hành giá đã đề nghị các bộ, ngành, địa phương tập trung theo dõi, bám sát diễn biến tình hình trong và ngoài nước, giám sát chặt chẽ biến động giá cả hàng hóa thế giới và trong nước, kịp thời cảnh báo các nguy cơ tác động đến mặt bằng giá trong nước.
Đồng thời, chủ động thực hiện theo thẩm quyền hoặc đề xuất, tham mưu cấp có thẩm quyền các biện pháp, giải pháp, kịch bản ứng phó phù hợp, linh hoạt, kịp thời, bảo đảm mục tiêu kiểm soát lạm phát năm 2024 trong giới hạn từ 4 – 4,5% theo đúng Nghị quyết của Quốc hội trong mọi tình huống.
Phó Thủ tướng Lê Minh Khái đề nghị các bộ phải theo dõi sát tình hình để xây dựng, cập nhật phương án, kịch bản điều hành giá đối với các mặt hàng cụ thể thuộc lĩnh vực quản lý. Trên cơ sở đó, cập nhật kịch bản điều hành giá tổng thể và các kịch bản, phương án điều hành giá đối với các mặt hàng cụ thể thuộc lĩnh vực quản lý, bảo đảm hiệu quả, đồng bộ, thống nhất và bảo đảm mục tiêu kiểm soát lạm phát trong giới hạn đề ra.
