Sau những tháng đầu năm xuất khẩu cá tra sụt giảm, cho đến thời điểm này, xuất khẩu cá tra đã có dấu hiệu khởi sắc trở lại, được các thị trường gia tăng nhập khẩu, khiến cho kim ngạch xuất khẩu cá tra tăng vọt.
Thống kê của Hải quan Việt Nam cho thấy, kim ngạch xuất khẩu cá tra trong 5 tháng đầu năm 2024 ước đạt 725 triệu USD, tăng 2% so với cùng kì năm 2023.
Theo Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam, thị trường nhập khẩu cá tra Việt Nam nhiều nhất hiện nay là Mỹ, sau đó là thị trường Trung Quốc, châu Âu và một số thị trường Nam Mỹ khác. Trong các sản phẩm cá tra Việt Nam, Mỹ hiện đang tăng cường nhập khẩu cá tra chế biến, giá trị gia tăng gấp 8,5 lần so với cùng kì năm 2023. Trong khi đó, cá tra đông lạnh vào thị trường Mỹ lại giảm sút do nhu cầu của người tiêu dùng giảm.
Riêng phile cá tra đông lạnh vẫn là mặt hàng chủ lực của xuất khẩu cá tra sang Mỹ. Tính đến hết tháng 5/2024, xuất khẩu phile cá tra đông lạnh sang Mỹ đạt hơn 120 triệu USD, tăng 19% so với cùng kỳ năm 2023, chiếm 98% tỷ trọng trong tổng giá trị xuất khẩu cá tra sang Mỹ.
Ông Trương Đình Hoè, Tổng thư kí Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam chia sẻ, người tiêu dùng tại Mỹ đang tăng nhu cầu tiêu thụ các sản phẩm cá thịt trắng, đặc biệt là cá tra từ Việt Nam. Vừa qua, đông đảo doanh nghiệp Việt Nam đã tham gia và giới thiệu các sản phẩm cá tra Việt nam tại Triển lãm Thủy sản Bắc Mỹ. Với lợi thế của loài cá thịt trắng thơm ngon, phù hợp chế biến đa dạng món ăn từ phile đóng gói, sản phẩm đông lạnh đến sản phẩm chế biến sẵn như fish sticks hay fish burgers, đã hấp dẫn được các nhà nhập khẩu đến từ thị trường này.
Thêm vào đó, việc các nguồn cung cá thịt trắng cho Mỹ đang giảm trong bối cảnh khan hiếm các sản phẩm cá thịt trắng khác như cá rô phi cũng là tín hiệu khả quan cho xuất khẩu cá tra Việt Nam sang thị trường Mỹ.
“Thông tin Mỹ đang xem xét công nhận Việt Nam có nền kinh tế thị trường đã mang lại niềm hy vọng lạc quan cho nhiều ngành kinh tế Việt Nam, trong đó có ngành thủy sản. Dự kiến vào tháng 7/2024, DOC sẽ có quyết định về việc Việt Nam có được chuyển đổi trạng thái từ nền kinh tế phi thị trường sang nền kinh tế thị trường hay không. Nếu Việt Nam được công nhận có nền kinh tế thị trường thì đây sẽ là lợi thế cho cho các doanh nghiệp Việt Nam trong các đợt xem xét hành chính thuế chống bán phá giá tôm, cá tra trong thời gian tới”, ông Trương Đình Hoè cho biết.
Còn tại thị trường châu Âu, mặc dù thị trường này sôi động trở lại từ tháng 4/2024 cho đến nay, kim ngạch xuất khẩu cá tra sang thị trường này 5 tháng đầu năm 2024 ước đạt 70 triệu USD, nhưng có dấu hiệu sụt giảm 7% so với cùng kì năm 2023.
Bà Thu Hằng, chuyên gia thị trường cá tra, Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam cho biết, Đức vượt Hà Lan trở thành điểm đến lớn nhất của xuất khẩu cá tra Việt Nam trong khối châu Âu. Ngoài ra, tháng 5/2024, Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam cũng ghi nhận, nhiều thị trường trong khối châu Âu tăng trưởng dương về nhập khẩu cá tra Việt Nam bao gồm: Lithuania tăng 215%, Tây Ban Nha tăng 69%, Bỉ tăng 62%, Hy Lạp tăng 46%, Bồ Đào Nha tăng 15%…
Châu Âu được các doanh nghiệp cá tra đánh giá thị trường cần tập trung nhiều hơn vì nhu cầu tiêu thụ cá thịt trắng. Bên cạnh tập trung các mặt hàng giá trị gia tăng, đảm bảo các tiêu chuẩn xanh vào thị trường này, các hoạt động truyền thông, tiếp thị cho mặt hàng cá tra tại thị trường này cần tiếp tục được đẩy mạnh.
Đại diện Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam đánh giá, phục hồi và tăng trưởng kinh tế châu Âu trong năm 2024 sẽ là không dễ dàng trước những diễn biến ngày càng căng thẳng của cuộc xung đột Nga – Ukraine, cùng với xung đột ở Trung Đông, với những tác động đầy bất ổn và rủi ro cho triển vọng kinh tế của khối Liên minh này. Xuất khẩu thủy sản sang châu Âu, trong đó có cá tra, sẽ chịu ảnh hưởng của suy thoái chung toàn cầu. Doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam cần khai thác tối đa những ưu đãi, lợi thế mà Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – châu Âu (EVFTA) mang lại để tham gia sâu hơn vào thị trường châu Âu. Đồng thời, việc đáp ứng các tiêu chuẩn xanh của khối thị trường này về bảo vệ môi trường, phát triển bền vững cũng là các yếu tố quan trọng cho doanh nghiệp Việt Nam thâm nhập sâu hơn vào châu Âu.
Với sự khởi sắc của chế biến và xuất khẩu cá tra hiện nay, ngành cá tra dự báo giá xuất khẩu cá tra Việt Nam sẽ tăng 10% trong quý III/2024, bởi sự cộng hưởng các yếu tố nhiên liệu, chi phí logistics, lãi suất ngân hàng hạ nhiệt. Đây là cơ hội cho toàn ngành cá tra Việt Nam.
Ông Ong Hàng Văn, Phó tổng giám đốc Công ty Cổ phần Thủy sản Trường Giang cho biết, là một trong những doanh nghiệp xuất khẩu cá tra hàng đầu của Việt Nam, thuỷ sản Trường Giang hiện xuất khẩu hơn 50% lượng hàng sang Trung Quốc. Còn lại phục vụ chủ yếu các thị trường như Canada, Colombia, Đài Loan (Trung Quốc), Singapore… Áp lực tồn kho của doanh nghiệp đã giảm dần sẽ là cơ hội để tăng sản xuất và thực hiện những đơn hàng mới với mức giá tốt hơn. Thời gian gần đây, Trung Quốc giảm tồn kho nên tăng mua, đồng thời các thị trường Nam Mỹ như Colombia chuộng cá tra với giá rẻ nên tăng hơn 100% tỷ trọng xuất khẩu của Trường Giang so với cùng kỳ. Nhìn chung, thị trường không thể hồi phục ngay lập tức, hay khởi sắc chỉ trong thời gian ngắn, mà còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khách quan của tình hình thế giới và cả nội tại doanh nghiệp, để thúc đẩy ngành cá tra trong quý III/2024.
