Công tác tuyển chọn và gọi công dân nhập ngũ là một trong những nhiệm vụ chính trị quan trọng hằng năm của tỉnh. Cùng với sự chủ động tham mưu của Hội đồng nghĩa vụ quân sự (NVQS) các cấp, tỉnh đã huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, quyết tâm hoàn thành chỉ tiêu tuyển quân năm 2024 đúng quy trình, dân chủ, công bằng, minh bạch; bảo đảm quyền và nghĩa vụ cho mọi công dân nhập ngũ.
Nhận định tình hình, khắc phục khó khăn
Năm 2023 Quảng Ninh đã hoàn thành gọi nhập ngũ 2.128 công dân, trong đó có 92 trường hợp dự phòng Quân đội; vượt chỉ tiêu Chính phủ giao gọi 2.036 công dân nhập ngũ và thực hiện nghĩa vụ tham gia CAND.
Để hoàn thành chỉ tiêu, nâng cao chất lượng công tác tuyển chọn và gọi công dân nhập ngũ, ngay từ nửa cuối năm 2022, UBND các cấp đều thành lập Hội đồng NVQS với sự tham gia của các ban, ngành, đoàn thể từ tỉnh đến cơ sở. Điều này đã huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị đối với công tác tuyển quân. Trên cơ sở đó, cơ quan quân sự các cấp đều phát huy tốt vai trò nòng cốt, chủ động rà soát, nắm nguồn công dân trong độ tuổi thực hiện NVQS; chú trọng tổ chức rút kinh nghiệm, bồi dưỡng nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ trực tiếp làm công tác tuyển quân; phối hợp thực hiện chặt chẽ các khâu, bước sơ tuyển, khám tuyển.
Tuy nhiên, những năm gần đây, công tác tuyển quân gặp nhiều khó khăn do tỷ lệ thanh niên thuộc diện miễn, tạm hoãn thực hiện NVQS liên tục tăng cao. Năm 2023 tại Quảng Ninh, tỷ lệ này chiếm 64% tổng số thanh niên trong độ tuổi tham gia NVQS.
Theo đánh giá của Hội đồng NVQS tỉnh, nguyên nhân chính khiến tỷ lệ tạm hoãn NVQS cao là do số thanh niên trúng tuyển vào các trường cao đẳng, đại học, trường nghề, đi xuất khẩu lao động ngày càng nhiều. Bên cạnh đó, tỷ lệ công dân có sức khỏe không bảo đảm theo luật định cũng cao, trong đó chủ yếu là mắc tật khúc xạ về mắt (chiếm 38,6% tổng số công dân khám) và có diện tích hình xăm lớn trên cơ thể (chiếm 55,2% trên tổng số công dân bị loại).
Điều này xảy ra nhiều ở khu vực đô thị. Điển hình như tại TP Hạ Long, số liệu thực tế năm 2023 cho thấy, có đến 67,7% số công dân bị loại vì lý do thị thực, và trong 63 trường hợp bị loại vì không đủ tiêu chuẩn chính trị thì có đến 57 trường hợp bị loại vì có hình xăm trên cơ thể (chiếm 90,5%).
Bên cạnh đó, cùng với sự phát triển của khoa học kỹ thuật và cuộc cách mạng 4.0, thanh thiếu niên sớm tiếp xúc và chịu tác động tiêu cực của mạng xã hội, khiến một bộ phận thanh niên trong độ tuổi nhập ngũ tìm cách làm sai lệch kết quả khám NVQS, nhằm trốn tránh thực hiện NVQS. Một số thanh niên đã có công việc, thu nhập ổn định cũng không muốn nhập ngũ.
Trung tá Đặng Xuân Bình, Phó Chỉ huy trưởng Ban CHQS TP Uông Bí, chia sẻ: “Những năm trước, tổ chức khám tuyển, chúng tôi phát hiện một số thanh niên cố tình xăm hình diện tích lớn lên cơ thể để trốn NVQS. Đối với những trường hợp này, chúng tôi đã gặp gỡ trực tiếp vận động và sẵn sàng hỗ trợ kinh phí để thanh niên tự xóa hình xăm. Trường hợp cố tình trốn tránh, chúng tôi cũng đề nghị xử lý nghiêm theo luật định”.
Quyết tâm hoàn thành chỉ tiêu năm 2024
Năm 2024 Quảng Ninh được giao tuyển chọn, gọi 1.950 công dân nhập ngũ. Từ tháng 9/2023, Hội đồng NVQS tỉnh và các địa phương đã phát lệnh gọi sơ tuyển 11.154 công dân, qua rà soát, có 8.016 công dân đủ điều kiện khám sức khỏe. Kết quả khám tuyển, 2.834 công dân đạt tiêu chuẩn sức khỏe loại 1, trong đó, có 12,8% công dân có trình độ cao đẳng, đại học.
Hiện tại, Hội đồng NVQS tỉnh đang tham mưu cho UBND tỉnh chỉ đạo các địa phương tiến hành thâm nhập, nắm tình hình, xác minh lý lịch chính trị, hoàn thiện hồ sơ, chuẩn bị phát lệnh gọi công dân nhập ngũ.
Để tiếp tục nâng cao chất lượng công tác tuyển qân, với quyết tâm hoàn thành 100% chỉ tiêu được giao, bổ sung nguồn nhân lực chất lượng cao cho nhiệm vụ xây dựng QĐND, góp phần xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc trong tình hình mới, Hội đồng NVQS tỉnh đã thực hiện đồng bộ các giải pháp.
Trong đó, đã làm tốt công tác tham mưu, nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị; nâng cao vai trò, trách nhiệm của cấp ủy, chính quyền địa phương và Hội đồng NVQS các cấp trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, kiểm tra, theo dõi các cơ quan, đơn vị, địa phương thuộc quyền thực hiện quy trình tuyển quân.
Đồng thời, tăng cường công tác tuyên truyền với phương pháp đổi mới, hình thức đa dạng, phong phú trên các phương tiện thông tin đại chúng, nhằm nâng cao nhận thức cho người dân về quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm tham gia bảo vệ Tổ quốc, đặc biệt chú trọng đối tượng là công dân trong độ tuổi thực hiện NVQS.
Bên cạnh đó, tham mưu cấp ủy, chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể từ cấp huyện đến cấp xã thực hiện tốt chính sách hậu phương Quân đội; chăm lo đời sống, kịp thời giúp đỡ những gia đình quân nhân tại ngũ, nhất là những gia đình gặp hoàn cảnh khó khăn để thanh niên yên tâm thực hiện NVQS; cũng như tạo điều kiện về đào tạo nghề, việc làm, hỗ trợ vay vốn phát triển sản xuất kinh doanh cho quân nhân hoàn thành NVQS trở về địa phương. Đồng thời, làm tốt việc biểu dương đối với những thanh niên tình nguyện viết đơn nhập ngũ và kiên quyết xử lý nghiêm các trường hợp trốn tránh, cản trở thực hiện NVQS, kịp thời biểu dương, khen thưởng đối với các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong công tác tuyển quân.
