Thị trường nội địa vừa trải qua cột mốc nhiều phim trăm tỷ liên tiếp. Đó là tín hiệu đáng mừng, song còn sớm để kết luận điện ảnh Việt đang phát triển bền vững.
“Đỉnh cao” và “vực sâu” là hai từ mà giới quan sát nhắc đi nhắc lại khi nói về thị trường điện ảnh nội địa những năm gần đây. Nó cho thấy làm phim là sân chơi hào nhoáng nhưng cũng đầy khắc nghiệt, là thứ có thể đưa những nhà làm phim lên vinh quang nhưng thoáng chốc cũng khiến họ rơi xuống vực thẳm.
Nếu chinh phục được khán giả, một bộ phim có thể mang về doanh thu hàng trăm tỷ đồng. Ngược lại, không ít đạo diễn đã phải bán nhà, từ bỏ con đường nghệ thuật khi đứa con tinh thần của họ không được đón nhận.
Tuy nhiên, thực tế có phần khắc nghiệt trên đã không tiếp diễn vào đầu năm 2025. Thay vào đó, điện ảnh Việt chứng kiến hiện tượng chưa từng xảy ra, khi có tới 4 tác phẩm liên tiếp vượt mốc trăm tỷ.
Từ “phân cực mạnh mẽ” sang “miếng bánh chia đều”
2024 chứng kiến sự bùng nổ của điện ảnh Việt với tổng doanh thu hơn 1.900 tỷ đồng, tăng 22% so với năm trước đó. Song thực chất, con số trên chỉ phản ánh được một phần bức tranh toàn cảnh của thị trường. Đi sâu hơn, không khó để nhận ra điện ảnh nội địa có sự phân cực mạnh mẽ.
Trong khi Mai của Trấn Thành và Lật mặt 7 của Lý Hải phá kỷ lục phòng vé, chiếm hơn 54% tổng doanh thu nội địa, thì ngược lại, nhiều dự án chỉ thu về vỏn vẹn vài chục triệu đồng – con số như “muối bỏ biển” so với kinh phí đầu tư. Chưa kể, có tới hơn 50% phim Việt rơi vào tình trạng lỗ nặng.
Sự phân hóa rõ rệt giữa phim thắng lớn và phim thất bại cho thấy thị trường điện ảnh nội địa đang vận hành theo cơ chế đào thải khắc nghiệt. Thậm chí thời điểm đó, đạo diễn Khoa Nguyễn từng nói với Tri Thức – Znews rằng anh lo ngại tầm 3 đến 5 năm nữa, sẽ không có thêm đạo diễn, nhà sản xuất nào mới ở mảng phim thương mại.
Tuy nhiên, chỉ sau thời gian ngắn, mọi thứ đã thay đổi theo cách khó ai ngờ tới. Trong vòng một tháng, mà ở đây là dịp Tết Nguyên đán 2025, lần lượt bốn tác phẩm liên tiếp vượt mốc trăm tỷ. Ông Nguyễn Khánh Dương – founder của Box Office Vietnam cho biết đây là điều chưa từng xảy ra trong lịch sử điện ảnh nội địa.
Trái với mùa phim Tết năm ngoái, khi Mai của Trấn Thành áp đảo hoàn toàn, thậm chí khiến một số đối thủ phải rút khỏi rạp (Mai chiếm 73,2% doanh thu phòng vé dịp tết 2024), thì năm nay “miếng bánh” thị trường được phân chia cân bằng hơn.
Ban đầu, các cụm rạp vẫn đánh giá tiềm năng thương mại của Trấn Thành cao hơn, nên ưu tiên suất chiếu cho Bộ Tứ Báo Thủ. Trong tuần đầu tiên của Tết Nguyên đán, số suất chiếu của bộ phim này cao gấp 2,6 lần Nụ hôn bạc tỷ và gấp 4,6 lần Yêu nhầm bạn thân.
Với sự sắp xếp trên, tính đến mùng 4 Tết (1/2), Bộ Tứ Báo Thủ cán mốc 150 tỷ đồng, trở thành phim có tốc độ kiếm tiền nhanh nhất lịch sử điện ảnh Việt Nam, chiếm 75% tổng doanh thu phòng vé mùa Tết. Trong khi đó, Nụ hôn bạc tỷ chỉ ghi nhận 23 tỷ đồng doanh thu.
Thế nhưng, cú “plot-twist” đã xảy ra ở ngày thứ 6 hai tác phẩm ra rạp. Nụ hôn bạc tỷ bất ngờ tăng tốc, trong khi sức nóng của Bộ tứ báo thủ giảm đi nhanh chóng. Tính đến hiện tại, có thể kết luận Bộ tứ báo thủ (331 tỷ đồng) và Nụ hôn bạc tỷ (207 tỷ đồng) đang chia nhau “miếng bánh” dịp Tết.
Chưa dừng lại, phòng vé nội địa tiếp tục sôi động khi có sự tham chiến của những tác phẩm mới. Ra mắt mùng 10 Tết, Đèn âm hồn của Hoàng Nam đã cán mốc doanh thu 100 tỷ sau 11 ngày công chiếu. Nối gót sau đó, Nhà gia tiên cũng nhanh chóng bước vào “câu lạc bộ trăm tỷ”. Đáng nói, tác phẩm của Huỳnh Lập chỉ cần 5 ngày để đạt thành tích trên.
Trong một tháng, điện ảnh nội địa đã có thêm bốn tác phẩm trăm tỷ. Nếu tính trong năm 2025, con số nâng lên 5 khi Chị dâu của Khương Ngọc cũng làm được điều tương tự trước đó. Hiện tại, số phim trăm tỷ trong hai tháng đầu năm đã ngang bằng tổng của cả 2024 cộng lại.
Thấy gì từ những con số doanh thu ấn tượng
Sự chững lại của Bộ tứ báo thủ rõ ràng là điều khó ai lường trước, nhất là khi đứa con tinh thần của Trấn Thành đã càn quét phòng vé thời gian đầu Tết Nguyên đán. Song chỉ sau ít ngày ra rạp, tác phẩm liên tục nhận những ý kiến trái chiều về chất lượng, phản ứng của dàn ê-kíp sau đó cũng gây ra làn sóng tranh cãi. Dễ thấy, chính những lùm xùm kể trên là một phần nguyên nhân khiến tốc độ kiếm tiền của phim giảm đi rõ rệt.
Một tác phẩm khác cũng rơi vào tình cảnh tương tự là Đèn âm hồn. Càng gây tranh cãi, Hoàng Nam càng khiến đứa con tinh thần giảm nhiệt. Theo tính toán sơ bộ, doanh thu tuần thứ 2 của Đèn âm hồn giảm 52% so với tuần mở màn.
Việc sẩy chân của Trấn Thành hay Hoàng Nam đã tạo cơ hội cho những nhà làm phim khác bứt phá, mà ở đây là Thu Trang và Huỳnh Lập. Đồng thời, những cú ngã kể trên cũng cho thấy truyền thông ngày càng có sức mạnh trong việc định đoạt thành bại của một tác phẩm.
Bên cạnh đó, với việc không phim nào trong số những cái tên trăm tỷ đạt chất lượng nổi bật, sự nhộn nhịp vừa qua cũng cho thấy các yếu tố thương mại bên lề ảnh hưởng rất lớn đến doanh thu phòng vé.
Dễ nhận ra, cả Bộ tứ báo thủ, Nụ hôn bạc tỷ, Đèn âm hồn và Nhà gia tiên đều được đỡ đầu bởi những cái tên nổi tiếng. Trấn Thành, Thu Trang, Hoàng Nam hay Huỳnh Lập vốn đã có lượng khán giả đông đảo từ trước, chính sức hút của họ góp phần quan trọng vào doanh thu của phim.
Chưa kể, cả bốn phim trên đều thuộc những thể loại dễ ăn khách. Nếu Bộ tứ báo thủ, Nụ hôn bạc tỷ và Nhà gia tiên đậm màu sắc hài và gia đình, thì Đèn âm hồn lại khai thác thể loại kinh dị tâm linh có yếu tố văn hoá – kiểu phim được ưa chuộng gần đây.
Trao đổi với Tri Thức – Znews, NSƯT Bùi Trung Hải cho biết nếu chỉ dựa vào doanh thu gần đây, đặc biệt là mùa phim Tết Nguyên đán 2025, để khẳng định điện ảnh Việt đang trên đà phát triển bền vững thì vẫn còn quá sớm.
Ông nói: “Tết là thời điểm phát hành tương đối đặc biệt, khi các hệ thống rạp nhường tối đa suất chiếu cho phim Việt, đồng thời nhu cầu xem phim của khán giả lên rất cao. Vì thế, chỉ có thể coi thành tích vừa qua là mang tính thời điểm, cần quan sát thêm. Ngoài ra, những vấn đề như xu hướng quảng bá, seeding phim hiện đóng vai trò quá quan trọng, đôi khi lấn át cả chất lượng tác phẩm”.
Đạo diễn cũng nhận định việc các nhà làm phim chạy theo những thể loại được ưa chuộng như hài, gia đình, hay kinh dị sẽ khó giúp điện ảnh Việt phát triển bền vững.
“Xu hướng lựa chọn của khán giả sẽ thay đổi liên tục theo thời gian, theo sự phát triển của thị trường điện ảnh và theo xu hướng thẩm mỹ của các phim nước ngoài. Theo tôi, các nhà làm phim cần tiếp tục thử sức với những thể loại mới để bắt kịp thị hiếu của khán giả”, NSƯT Bùi Trung Hải nêu quan điểm.
