Xây dựng chuỗi liên kết tiêu thụ thủy sản

(Báo Quảng Ngãi)- Để phát triển bền vững ngành thủy sản, một trong những giải pháp cần chú trọng là đẩy mạnh hợp tác, liên kết trong sản xuất và chế biến, tiêu thụ sản phẩm thủy sản.

Liên kết thu mua hải sản trên biển

Toàn tỉnh hiện có gần 200 tàu làm dịch vụ thu mua và dịch vụ hậu cần nghề cá trên biển, tập trung ở huyện Lý Sơn, Bình Sơn và TP.Quảng Ngãi. Các tàu dịch vụ liên kết cung cấp nguyên liệu cho các nhà máy chế biến và các cơ sở chế biến hải sản trong, ngoài tỉnh. Không chỉ thu mua hải sản, các tàu dịch vụ còn cung ứng nhiên liệu và các nhu yếu phẩm cho ngư dân khai thác hải sản trên biển. Ngư dân Lê Tấn Sỹ, ở thôn Tân Hy 1, xã Bình Đông (Bình Sơn) chia sẻ, trước đây, tôi chỉ có tàu công suất nhỏ chuyên đi thu mua hải sản ở vùng lộng. Tuy nhiên, để đáp ứng nhu cầu của các tàu khai thác hải sản, năm 2018, tôi đã đầu tư 2,4 tỷ đồng để sắm tàu lớn, với công suất 730CV, hoạt động ở cả vùng lộng lẫn vùng khơi. Ngoài thu mua hải sản trên biển với số lượng lớn, chúng tôi còn kiêm dịch vụ cung ứng lương thực, thực phẩm, nhiên liệu cho ngư dân khi cần.

Sau khai thác, cá được ngư dân bán cho các thương lái, chưa có sự liên kết theo chuỗi.

Việc phát triển các đội tàu thu mua hải sản trên biển đã giúp cho quá trình sản xuất trên biển của tàu khai thác trở nên thuận lợi hơn; chất lượng sản phẩm khai thác được bán đi kịp thời, tạo ra nguồn nguyên liệu đầu vào chất lượng cao cho các doanh nghiệp (DN), cơ sở chế biến. “Hiện tôi có 3 chiếc tàu làm dịch vụ thu mua hải sản trên biển. Chỉ cần tàu đánh bắt gọi điện đang ở vùng biển nào là mình đến tận nơi để thu mua. Hải sản sau khi thu mua sẽ được vận chuyển vào bờ ngay để bán cho bạn hàng. Nhờ vậy, hải sản vẫn giữ được độ tươi, bán được giá cao hơn so với tàu đi dài ngày mới cập bờ”, ngư dân Lê Băng, ở xã Bình Đông cho biết.

Hiện toàn tỉnh có gần 5.200 tàu cá, trong đó có gần 3.100 tàu cá chuyên hoạt động vùng khơi. Tuy nhiên, số lượng tàu làm dịch vụ hậu cần còn khá khiêm tốn, nên nhiều tàu khai thác vẫn chưa thể tiếp cận được với các dịch vụ này. Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản – Biển đảo tỉnh Tạ Ngọc Thi cho biết, có nhiều DN, cơ sở thu mua, chế biến hải sản liên kết với các tàu cá bằng cách “bơm vốn” để đầu tư phí tổn, cho bạn tàu mượn tiền trước khi ra khơi và bao tiêu đầu ra hải sản sau khi tàu cập bến. Song đây chỉ là hoạt động liên kết “ngầm” mang tính manh mún, chưa thật sự bền vững.

Chưa xây dựng được chuỗi liên kết

Trong nuôi trồng thủy sản, toàn tỉnh có gần 480ha nuôi thủy sản nước mặn, lợ, sản lượng đạt khoảng 10 nghìn tấn/năm. Trong đó, tôm sú khoảng 15ha, tôm thẻ chân trắng gần 290ha, sản lượng đạt gần 4.800 tấn. Tuy nhiên, hiện trên địa bàn tỉnh chưa xây dựng được chuỗi liên kết sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm tôm nuôi. Sản lượng tôm sau thu hoạch chủ yếu tiêu thụ tại thị trường nội địa, thông qua các kênh phân phối chợ đầu mối, siêu thị, chợ truyền thống, nhà hàng. Ngoài ra, số ít được các DN thu mua, sơ chế, bảo quản đông lạnh và được xuất đi thị trường các nước như Trung Quốc, Hàn Quốc, Thái Lan…

Xây dựng chuỗi giá trị cho các sản phẩm thủy, hải sản là một trong những giải pháp quan trọng để phát triển ngành thủy sản bền vững. Tuy nhiên, việc xây dựng chuỗi liên kết còn gặp nhiều khó khăn. Giữa DN và ngư dân, người nuôi thủy sản chưa có “tiếng nói chung”. Theo ông Tạ Ngọc Thi, Kế hoạch triển khai chương trình quốc gia phát triển khai thác thủy sản hiệu quả, bền vững giai đoạn 2022 – 2025, định hướng đến năm 2030 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường đặt ra 2 nhiệm vụ là chỉ đạo, hướng dẫn xây dựng mô hình liên kết chuỗi khai thác – thu mua – bảo quản – tiêu thụ hải sản; hỗ trợ các hội, hiệp hội, DN phối hợp với các địa phương xây dựng chợ đầu mối, chợ bán đấu giá hải sản, gắn với các cảng cá, trung tâm nghề cá của vùng, khu vực.

Để đạt được mục tiêu đề ra, ngành chuyên môn cần hướng dẫn ngư dân trong nghiệp đoàn nghề cá tham gia các hoạt động liên kết trong đánh bắt, hướng dẫn kỹ thuật phân loại, bảo quản, sơ chế để tạo nguồn cung sản phẩm ổn định. Đồng thời, có cơ chế khuyến khích các DN chế biến hải sản đầu tư công nghệ bảo quản, sơ chế cho ngư dân và thu mua thông qua hợp đồng. Đối với thủy sản nuôi là tôm, các DN cần chủ động liên kết với các hộ nuôi từ đầu vào đến đầu ra, nhằm tạo ra sản phẩm chất lượng, đảm bảo các tiêu chí theo quy định.

Bài, ảnh: AN NHIÊN

TIN, BÀI LIÊN QUAN: