Những năm qua, tỉnh Quảng Nam tập trung thực hiện đầy đủ và hiệu quả các chương trình, chính sách dân tộc, giúp vùng đồng bào DTTS và miền núi của tỉnh có sự đổi thay đáng kể. Đặc biệt, từ khi triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi (Chương trình MTQG 1719) được xem là một trong những đòn bẩy quan trong việc rút ngắn khoảng cách giữa miền núi với miền xuôi. Phóng viên Báo Dân tộc và Phát triển đã có cuộc trao đổi với ông Hà Ra Diêu, Phó trưởng Ban Dân tộc tỉnh Quảng Nam xung quanh vấn đề này.Để hiện thực hóa Nghị quyết của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Quảng Ninh về phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi không chỉ là những chính sách dân tộc hỗ trợ, đầu tư của Nhà nước, của chính quyền địa phương đang được triển khai đồng bộ, hiệu quả…mà còn có sự nỗ lực vươn lên từ người dân, đặc biệt là vai trò của những Người có uy tín trong cộng đồng. Họ như những “cây cao bóng cả” của thôn bản hằng ngày tận tụy với công việc của cộng đồng và đi đầu trong các phong trào thi đua ở cơ sở để bà con noi theo…Trong 10 năm hình thành và phát triển, huyện biên giới Ia H’Drai (Kon Tum) được hội tụ bởi nhiều mạch nguồn văn hóa, từ đó hình thành và phát triển nhiều loại hình văn hóa dân gian phong phú, đa dạng, mang sắc thái riêng của 8 dân tộc anh em cùng sinh sống. Về tham gia Liên hoan cồng chiêng, xoang các dân tộc thiểu số tỉnh Kon Tum lần thứ II, đội nghệ nhân xã Ia Đal, huyện Ia H’Drai đã trình diễn Chương trình nghệ thuật với chủ đề “Sắc màu văn hóa Thái” và tạo được ấn tượng đẹp với bạn bè và du khách gần xa.Nhờ thực hiện hiệu quả các chương trình, chính sách dân tộc, trong những năm qua, tình hình kinh tế – xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi của tỉnh Quảng Nam có nhiều khởi sắc. Các chỉ tiêu phát triển kinh tế, an sinh xã hội ở vùng đồng bào DTTS, vùng sâu, vùng xa đã được cải thiện đáng kể.Tối 14/12, tại TP. Hạ Long, Ủy ban Nhân dân tỉnh Quảng Ninh tổ chức kỷ niệm 30 năm ngày Vịnh Hạ Long được UNESCO vinh danh là Di sản thiên nhiên thế giới lần thứ nhất (17/12/1994-17/12/2024).Những năm qua, tỉnh Quảng Nam tập trung thực hiện đầy đủ và hiệu quả các chương trình, chính sách dân tộc, giúp vùng đồng bào DTTS và miền núi của tỉnh có sự đổi thay đáng kể. Đặc biệt, từ khi triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi (Chương trình MTQG 1719) được xem là một trong những đòn bẩy quan trong việc rút ngắn khoảng cách giữa miền núi với miền xuôi. Phóng viên Báo Dân tộc và Phát triển đã có cuộc trao đổi với ông Hà Ra Diêu, Phó trưởng Ban Dân tộc tỉnh Quảng Nam xung quanh vấn đề này.Tối ngày 14/12, UBND tỉnh Kon Tum tổ chức Lễ bế mạc Tuần Văn hóa – Du lịch tỉnh Kon Tum lần thứ V và Liên hoan cồng chiêng, xoang các dân tộc thiểu số tỉnh Kon Tum lần thứ II năm 2024.Với sự quyết đoán, dám nghĩ, dám làm nông nghiệp sạch, chị Thị Khưi, 40 tuổi, dân tộc Mnông, ở xã Đồng Nai, huyện Bù Đăng, tỉnh Bình Phước đã thành lập Hợp tác xã Nông nghiệp điều hữu cơ Trảng cỏ Bù Lạch (HTX). HTX đã tập hợp được những người cùng chung quyết tâm xây dựng chuỗi liên kết và tiêu thụ điều cho người dân địa phương.Bản tin tổng hợp của Báo Dân tộc và Phát triển. Bản tin sáng ngày 14/12, có những thông tin đáng chú ý sau: Thêm 2 Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia ở Bình Định. Đưa Đông y vào sản phẩm du lịch. Nghệ nhân cống hiến sức trẻ gìn giữ di sản Then. Cùng các tin tức thời sự khác trong vùng đồng bào DTTS và miền núi.Để hiện thực hóa Nghị quyết của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Quảng Ninh về phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi không chỉ là những chính sách dân tộc hỗ trợ, đầu tư của Nhà nước, của chính quyền địa phương đang được triển khai đồng bộ, hiệu quả…mà còn có sự nỗ lực vươn lên từ người dân, đặc biệt là vai trò của những Người có uy tín trong cộng đồng. Họ như những “cây cao bóng cả” của thôn bản hằng ngày tận tụy với công việc của cộng đồng và đi đầu trong các phong trào thi đua ở cơ sở để bà con noi theo…Vượt qua cung đường uốn lượn quanh những con đèo hiểm trở, những ngọn núi cao ngất trời, vùng đất Quản Bạ (Hà Giang) hiện ra trước mắt du khách như một bức tranh độc đáo, muôn màu về địa hình, núi non, làng bản và những phong tục, tập quán, những điểm dừng chân đầy hấp dẫn, đáp ứng nhu cầu khám phá những miền đất hoang sơ, xa xôi của du khách mọi miền.Huyện Sơn Dương (tỉnh Tuyên Quang), là nơi sinh sống của 19 DTTS, với đặc trưng văn hóa phong phú và đa dạng. Tuy nhiên, điều kiện sống của đồng bào vùng DTTS và miền núi còn nhiều khó khăn, đặc biệt là về cơ sở hạ tầng và thu nhập. Trước thực trạng này, các Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) phát triển kinh tế – xã hội đã được triển khai và phát huy hiệu quả, mang lại những thay đổi tích cực trong đời sống vật chất và tinh thần của người dân.Ngày 14/12, Ban Dân tộc tỉnh Cà Mau phối hợp cùng Trường Phổ thông dân tộc nội trú tỉnh đã tổ chức Hội thi “Tìm hiểu quy định của pháp luật về tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống năm 2024”.Theo báo cáo tại Kỳ họp thứ 24 HĐND tỉnh Bắc Ninh (khóa XIX), tỉnh Bắc Ninh đạt 17/17 chỉ tiêu về kinh tế-xã hội, với tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) tăng 6,03% so với năm 2023. Trong đó, hoạt động thương mại, dịch vụ phát triển tốt, doanh thu du lịch tăng 50%; thu ngân sách nhà nước tăng 13,92%; thu hút đầu tư nước ngoài đạt trên 4,8 tỷ USD, đứng thứ nhất cả nước.
Chương trình MTQG 1719 có ý nghĩa quan trọng, là đòn bẩy phát triển kinh tế xã hội của tỉnh nói chung, vùng đồng bào DTTS và miền núi nói riêng. Trong thời gian qua, Quảng Nam đã tập trung triển khai Chương trình này như thế nào, thưa ông?
Ông Hà Ra Diêu :Tỉnh Quảng Nam có 18 huyện, thị xã, thành phố, trong đó có 8 huyện với 70 xã thuộc vùng DTTS. Dân số toàn tỉnh khoảng 1,5 triệu người, trong đó đồng bào DTTS khoảng 140.500 người, chiếm 9,4% dân số. Toàn tỉnh có khoảng 25 thành phần DTTS, trong đó đông nhất là người Cơ Tu, Xơ Đăng, Gié Triêng. Mặc dù còn gặp nhiều khó khăn, thách thức, nhưng với sự tập trung nỗ lực của cả hệ thống chính trị từ tỉnh đến cơ sở, tình hình kinh tế – xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi trên địa bàn tỉnh được duy trì ổn định.
Qua thời gian triển khai Chương trình MTQG 1719, Quảng Nam đã có bước chuyển biến rõ nét. Nền kinh tế vùng DTTS và miền núi tiếp tục đà tăng trưởng khá; sản xuất ngày càng phát triển, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi đúng hướng. Nhân dân từng bước áp dụng khoa học công nghệ vào sản xuất, tăng năng suất, chất lượng cây trồng, vật nuôi; xuất hiện nhiều mô hình giảm nghèo hiệu quả.
Từ nguồn lực đầu tư, hỗ trợ của Chương trình, địa phương đã đẩy mạnh triển khai các dự án, tiểu dự án, khơi dậy nguồn lực trong dân, tập trung giải quyết các yêu cầu bức xúc, thiết thực về đời sống và sản xuất; từng bước giải quyết nhu cầu thiết thực cho các hộ sắp xếp, ổn định dân cư, xóa nhà tạm, chuyển đổi nghề, chuyển dịch cơ cấu sản xuất, trồng trọt, chăn nuôi.
Đồng thời, địa phương tập trung nâng cao mức sống văn hoá, tinh thần, vật chất cho người dân, nhất là đẩy nhanh được tốc độ giảm nghèo. Nhờ đó, đồng bào các DTTS đã có nhiều thay đổi về nhận thức trong phát triển sản xuất, trong học nghề, lập nghiệp, xây dựng đời sống nông thôn mới, nâng cao ý thức gìn giữ và phát triển bản sắc văn hóa của từng dân tộc, tự thân nỗ lực vươn lên.
Phát huy nguồn lực từ Chương trình, địa phương cũng đẩy mạnh đầu tư cơ sở hạ tầng thiết yếu như điện – đường – trường – trạm – chợ để phục vụ nhu cầu đi lại, học hành, khám chữa bệnh của người dân. Sự nghiệp giáo dục, y tế được chú trọng đầu tư phát triển; chất lượng giáo dục ngày càng nâng lên; công tác chăm sóc sức khỏe Nhân dân có nhiều tiến bộ.
Ngoài ra, Quảng Nam chú trọng đa dạng hóa các hoạt động văn hóa gắn với bảo tồn các giá trị văn hóa tốt đẹp của đồng bào DTTS và phát triển du lịch, được Nhân dân đồng tình, ủng hộ và có bước khởi đầu tốt. Công tác đào tạo nghề, giải quyết việc làm, xuất khẩu lao động được chú trọng; các chính sách an sinh xã hội được triển khai thực hiện đầy đủ, kịp thời, đời sống vật chất, tinh thần của Nhân dân được nâng lên rõ rệt…
Tính đến nay, tỉnh Quảng Nam đã đạt được những kết quả nổi bật nào trong thực hiện Chương trình MTQG 1719, thưa ông?
Ông Hà Ra Diêu: Cùng với các Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững và Xây dựng nông thôn mới, Chương trình MTQG 1719 có ý nghĩa quan trọng trọng trong việc giải quyết các nhu cầu thiết yếu của người dân, góp phần giúp cho vùng đồng bào DTTS và miền núi của tỉnh ngày càng khởi sắc.
Đối với Quảng Nam, tổng nguồn vốn của Chương trình là hơn 2.209 tỷ đồng, trong đó vốn Trung ương là hơn 1.984 tỷ đồng, vốn ngân sách tỉnh là hơn 225 tỷ đồng. Đến nay, địa phương đã giải ngân được gần 1.108 tỷ đồng, đạt 50%.
Qua 3 năm triển khai, Quảng Nam đã đầu tư xây dựng 313 hạng mục công trình cơ sở hạ tầng thiết yếu, phục vụ sản xuất, đời sống trong vùng đồng bào DTTS và miền núi. Trong đó, có 92 công trình giao thông, 53 công trình trường học, 34 công trình nước sinh hoạt, 56 nhà sinh hoạt cộng đồng và 78 công trình khác. Ngoài ra, nguồn lực từ Chương trình còn giúp chuyển đổi nghề cho 750 lao động; hỗ trợ đất ở cho 644 hộ; thực hiện hỗ trợ xóa nhà tạm cho 599 hộ; sắp xếp, ổn định dân cư cho 576 hộ…
Các công trình đã từng bước mang lại những hiệu qua tích cực, đáp ứng nhu cầu thực tế của địa phương về hạ tầng được tăng cường, hoàn thiện, đặc biệt là các công trình đường giao thông, cầu dân sinh, nhà văn hóa, trường học… ngày càng đáp ứng tốt hơn cho nhu cầu phát triển kinh tế xã hội ở vùng đồng bào DTTS và miền núi. Chương trình cũng từng bước thu hẹp khoảng cách giữa các vùng miền, tạo động lực để người dân phát triển kinh tế, giảm nghèo bền vững, gìn giữ bản sắc văn hóa truyền thống.
Với những kết quả đạt được, có thể khẳng định từng nội dung đầu tư, hỗ trợ đều có tác động trực tiếp đến thúc đẩy kinh tế, văn hóa, xã hội, giảm nghèo vùng đồng bào DTTS và miền núi của tỉnh, góp phần thay đổi diện mạo nông thôn miền núi. Cơ sở hạ tầng được đầu tư xây dựng nên việc đi lại, khám chữa bệnh, học hành có nhiều thuận lợi hơn trước.
Nhận thức của đồng bào các DTTS từng bước thay đổi trong phát triển sản xuất, trong học nghề, lập nghiệp, xây dựng đời sống nông thôn mới, ý thức gìn giữ và phát triển bản sắc văn hóa của từng dân tộc được nâng cao, đồng bào tự thân nỗ lực vươn lên; tỷ lệ hộ nghèo vùng đồng bào DTTS thời gian qua đều giảm vượt chỉ tiêu quy định của Chương trình.
Cụ thể, chỉ tiêu Chương trình đề ra là giảm tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào DTTS mỗi năm trên 3%; kết quả thực hiện năm 2022 là 10,04% và năm 2023 là 9,72%. Địa phương cũng đẩy mạnh triển khai đưa các thôn, xã ra khỏi diện khó khăn. Dự kiến cuối năm nay, các xã Phước Năng, Phước Chánh (huyện Phước Sơn) và xã Tà Bhing (Nam Giang) sẽ thoát ra khỏi danh sách xã khó khăn…
Để việc triển khai Chương trình MTQG 1719 thực sự hiệu quả, trong thời gian tới, Quảng Nam có những quyết sách gì để đẩy nhanh tiến độ, thưa ông?
Ông Hà Ra Diêu: Trong thời gian tới, địa phương sẽ tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo có trọng tâm, trọng điểm; nâng cao năng lực quản lý, điều hành trong triển khai thực hiện các Chương trình MTQG, tập trung vào việc cải thiện các tiêu chí đạt thấp, giải quyết các tồn tại, hạn chế trong thời gian qua. Chủ động phân công, điều phối lực lượng cán bộ tại các phòng chuyên môn hợp lý, đủ số lượng để tổ chức thực hiện tốt các nhiệm vụ được giao.
Cùng với đó, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động, nâng cao nhận thức nhằm tạo sự đồng thuận, ủng hộ, tham gia tích cực, có trách nhiệm của người dân trong thực hiện các chính sách dân tộc tại địa phương. Tiếp tục triển khai các chính sách dân tộc gắn với Chương trình MTQG 1719, gắn vai trò, trách nhiệm của các cấp ủy đảng, chính quyền.
Phát huy tốt vai trò của các vị già làng, trưởng thôn, Người có uy tín trong đồng bào DTTS và miền núi, xác định đây là lực lượng tiêu biểu, nòng cốt luôn được đồng bào DTTS tin tưởng và là những người am hiểu phong tục, tập quán, nắm được tâm tư nguyện vọng của người dân. Hơn nữa, cần tăng cường công tác kiểm tra, đôn đốc, hướng dẫn; kịp thời sơ kết, tổng kết, đánh giá việc thực hiện các chính sách, Chương trình gắn với biểu dương, nhân rộng những điển hình.
Đối với các địa phương trong tỉnh cần triển khai đồng bộ, quyết liệt, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp đẩy nhanh tiến độ thực hiện, giải ngân vốn của các Chương trình được quy định tại Nghị quyết số 65/NQ-CP ngày 27/5/2024 của Chính phủ về phiên họp thường kỳ Chính phủ tháng 4 năm 2024. Trong đó, phấn đấu hoàn thành các mục tiêu, chỉ tiêu và quyết tâm giải ngân đạt 100% kế hoạch vốn được giao…
Xin trân trọng cảm ơn ông!
