Powered by Techcity

Nhà cổ Bình Thủy lưu dấu phường thợ xứ Quảng


chinh-dien-ngoi-nha-co-binh-thuy.jpg
Chính diện ngôi nhà cổ Bình Thủy

Cần Thơ có hơn 70 ngôi nhà cổ, nhưng chỉ riêng khu Bình Thủy nằm ở phía Tây Nam vàm sông Cần Thơ, đã chiếm tới phân nửa. Nổi tiếng nhất trong số đó là nhà cổ Bình Thủy.

Trăm năm nhà cổ

Nhà cổ Bình Thủy tức nhà thờ họ Dương – phủ thờ họ Dương, hoặc vườn lan Bình Thủy (do hậu duệ đời thứ 5 là ông Dương Văn Ngôn sưu tầm nhiều giống lan quý, hay tổ chức chơi lan). Gọi kiểu nào cũng trúng với ngôi nhà cổ hiếm hoi còn được giữ gìn khá nguyên vẹn và nổi tiếng hạng nhất nhì miền Nam.

Đây còn là “phim trường” của rất nhiều bộ phim, tiêu biểu như Người tình (The lover – 1992) của đạo diễn gạo cội Jean Jacques Annaud (Pháp), Người đẹp Tây Đô của đạo diễn Lê Cung Bắc…

Căn nhà do ông Dương Văn Vị (thế hệ thứ 3 của dòng họ Dương ở đây) xây dựng lần đầu tiên vào năm 1870 bằng gỗ, lợp ngói. Sau thời gian sử dụng hơn 30 năm, ông đã cho xây dựng lại. Năm 1904, sau khi ông mất, con trai út là Dương Chấn Kỷ tiếp tục công việc này, đến khoảng năm 1911 mới xây xong.

gian-giua-ngoi-nha-voi-ban-tho-gia-tien.jpg
Gian giữa ngôi nhà với bàn thờ gia tiên

Khi ông Dương Chấn Kỷ tìm kiếm thợ giỏi xây nhà thì nghe tiếng ông thầy Ba Nghĩa là thợ trứ danh, cất nhà rất đẹp. Người ta nói ông gốc ngoài Trung, đâu miệt Quảng Nam lưu lạc vô đây hành nghề.

Ngôi nhà 5 gian có bề ngang 20m, diện tích 352m2 trong khuôn viên ngót 8.000 mét vuông, là công trình kiến trúc độc đáo. Toàn bộ hệ thống kèo, bao lơn cùng 16 cây cột lớn cao từ 4-6 mét được nối kết bằng mộng ngàm tinh tế, không dùng đến một chiếc đinh hay chốt sắt nào.

Không chỉ có ông thầy Ba Nghĩa, ông Dương Chấn Kỷ còn thuê thợ mộc miền Trung chạm lộng bàn ghế nhà cửa cho mình. Các bộ tràng kỷ đã hơn trăm năm, nay vẫn nổi rõ các chi tiết chạm khắc xà cừ óng ánh ngũ sắc. Các bao lam được khắc tỉ mỉ, sống động với nhiều họa tiết hình học, động thực vật quen thuộc trong đời sống, đến giờ vẫn khiến giới kiến trúc trầm trồ.

Dấu ấn của người thợ Quảng Nam?

Ngôi nhà cổ này từng là thước đo nghệ thuật kiến trúc, nội thất một thời. Trải qua hơn trăm năm, bao dâu bể, ký ức về tiền nhân giờ đã thành những đường nét, hoa văn trên cánh cửa, bao lam, mái ngói, rường cột, khung cửa…

Cuối năm, tôi trở lại thăm ngôi nhà cổ. Tôi muốn xác nhận rằng có phải những người thợ Quảng Nam đã xây dựng ngôi nhà? Mấy người đang phụ coi ngó ngôi nhà, khẳng định điều này là đúng, vì họ từng nghe những cụ cao niên từng qua lại với chủ căn nhà này nói vậy.

bao-lam-o-gian-chinh-ngoi-nha-voi-cac-hoa-tiet-cham-khac-trang-tri-truyen-thong-1-.jpg
Bao lam ở gian chính ngôi nhà với các họa tiết chạm khắc trang trí truyền thống

Tôi chợt nhớ đến các cuốn sách “Lịch sử khai phá vùng đất Nam Bộ”, “Tản mạn kiến trúc miền Nam”. Trong ấy, có viết rằng, ở giai đoạn khai phá, dân cư khu vực phần nhiều là nông dân, chưa có sự chuyên môn hóa nghề nghiệp, chưa xuất hiện các làng nghề thủ công. Vì thế, chủ nhà thường phải rước thợ từ miền Trung vào, đặc biệt là thợ ở Huế, Quảng Nam, tài trợ chi phí đi lại ăn ở trong nhiều năm trời để thực hiện công trình tỉ mỉ, công phu.

Hoạt động xây dựng này đã đóng góp vào quá trình giao lưu giữa miền Trung với vùng đất mới phương Nam. Những chuyến di chuyển mang theo ảnh hưởng qua lại liên tục về văn hóa, kinh tế và kỹ thuật giữa các vùng đất. Tại những nơi mà các đoàn thợ miền Trung trú ngụ hành nghề, họ đã truyền dạy kỹ thuật cho thế hệ mới, góp phần hình thành nên các làng nghề gỗ tại các địa phương miền Nam về sau.

Giữa những giai thoại hư hư thực thực của ngôi nhà, đây là “giả thuyết” mà tôi muốn tin nhất!



Nguồn: https://baoquangnam.vn/nha-co-binh-thuy-luu-dau-phuong-tho-xu-quang-3148176.html

Cùng chủ đề

Dấu tích hoa cỏ trong nghệ thuật Champa

So với phong cách Đồng Dương, nghệ thuật giai đoạn này thay vì nhấn mạnh tính kỳ ảo lại chú trọng hướng đến chủ nghĩa tự nhiên hoàn mỹ, mang nét duyên dáng, trang nhã và mềm mại. Các...

Ngang dọc sông nước miền Tây

Đốt đèn dầu, nghe vọng cổTừ chợ Cái Răng, các ghe thuyền theo sông Cần Thơ tìm đến Rạch Trường Tiên, rồi theo các rạch nhỏ tìm đến làng vườn Mỹ Khánh. Đây là một trong những vườn trái...

Ngẫm chuyện Hải Vân Quan

Qua thời gian và qua chiến tranh, một số hạng mục công trình Hải Vân Quan bị biến mất. Chưa kể, nơi đó mọc lên một số hạng mục mới mà thuở ban đầu không có, như: lô cốt...

Độc đáo tranh gỗ 3D Quế Lâm

Năm 2023, cơ sở của anh Quý được chính quyền huyện Nông Sơn hỗ trợ 120 triệu đồng từ nguồn kinh phí của chương trình khuyến công để mua máy CNC.Theo anh Quý, từ khi ứng dụng máy móc,...

Chùa Cầu thu hút du khách tham quan

Chùa Cầu được xây dựng từ đầu thế kỷ 17 với kiến trúc độc đáo và được xem là biểu tượng, là linh hồn di sản của Đô thị cổ Hội An.Ông Nguyễn Phương Đông - Phó Giám đốc...

Cùng tác giả

Giá sầu riêng hôm nay 31/3/2025 thị trường đang bị chững lại

Giá sầu riêng hôm nay 31/3/2025 ở thị trường trong nướcLoại sầu riêngPhân loạiGiá thu mua (đồng/kg)Ri6Loại A73.000 – 75.000Loại B53.000 – 55.000Loại C-D40.000 – 45.000Hàng dạt30.000 – 40.000Ri6 VIPLoại A80.000Loại B60.000Musang KingTiêu chuẩn135.000 – 140.000Loại A135.000 – 140.000Loại...

Giá vàng dự đoán tăng lên kỷ lục mới

Giá vàng trong nước hôm nay 31/3/2025Tại thời điểm khảo sát lúc 04h30 ngày 31/3/2025, giá vàng trong nước đang ở mức sát 101 triệu đồng. Cụ thể:Giá vàng miếng SJC được Công ty VBĐQ Sài Gòn SJC niêm...

dự đoán vẫn giữ vững hướng đi

Cập nhật chi tiết giá vàng ngày 30/3/2023 mới nhất ở thị trường trong nướcTại thời điểm chốt phiên giao dịch lúc 22h00 ngày 30/3/2025, giá vàng trong nước giữ nguyên mức giá so với ngày trước đó. Thị...

Tin tức, dự báo giá vàng ngày mai 31/3/2025 sẽ duy trì đà tăng

Cập nhật chi tiết giá vàng chiều nay 30/3/2023 mới nhất ở thị trường trong nướcTại thời điểm khảo sát lúc 19h00 ngày 30/3/2025, giá vàng trong nước hôm nay không đổi. Cụ thể:Hôm nay, ngày 30/3/2025, do giá...

Tin tức, dự báo giá cà phê ngày mai 31/3/2025 tăng nhẹ để phục hồi

Cập nhật giá cà phê trong nước ngày 30/3/2025Thị trường Trung bình (VNĐ/kg) Thay đổi (VNĐ/kg)Đắk Lắk132,3000Lâm Đồng132,200-100Gia Lai132,200-100Đắk Nông132,3000Giá tiêu160,000+1,000USD/VND25,3700Cập nhật: 30/03/2025Cập nhật giá cà phê thế giới ngày 30/3/2025 mới nhấtGiá cà phê Robusta London 30/3/2025Kỳ hạn...

Cùng chuyên mục

Cần cốt cách khí khái người Quảng qua năng lực cãi!

Quảng Nam hay cãiSuốt mấy trăm năm, trong dân gian lưu truyền câu “Quảng Nam hay cãi…”. Từ thập niên 1820 đến nay (tức là từ khi xuất hiện đầy đủ bốn địa danh hành chính cấp tỉnh Quảng...

“Chuẩn hóa” bộ chữ viết Cơ Tu

Ngoài ra, TP.Huế và tỉnh Quảng Nam - hai địa phương cư trú chủ yếu của đồng bào Cơ Tu cần phối hợp chặt chẽ để tạo ra một bộ chữ Cơ Tu thống nhất, hoàn chỉnh, đảm bảo...

Lá thư thời chiến

“Đường ra mặt trận vui ghê lắm”Tháng 4/1968, nữ nhà văn, liệt sĩ Dương Thị Xuân Quý gửi con gái mới 16 tháng tuổi cho bà ngoại để vào chiến trường miền Nam, sau 1 năm chồng chị -...

Sáp nhập, cơ chế nào quản lý di sản đô thị?

Tương tự, bộ máy hành chính được tái cấu trúc, việc ai chịu trách nhiệm quản lý công tác bảo vệ di sản được đặt ra? Nếu không có hướng giải quyết hợp lý đối với bài toán bảo...

Ca sĩ Lý Ánh Nguyên ra mắt album ca nhạc “Người mẹ Quảng Nam”

Ca sĩ Lý Ánh Nguyên sinh năm 1998 tại huyện Đại Lộc, từng theo học Trường Cao đẳng Nghệ thuật Đà Nẵng. Trong hành trình nghệ thuật, nữ ca sĩ đoạt Huy chương Vàng cuộc thi tiếng hát TP.Đà...

Trưng bày 39 tác phẩm tại triển lãm “Đà Nẵng gấm hoa”

Theo lãnh đạo Bảo tàng Mỹ thuật Đà Nẵng, triển lãm là sự giao thoa giữa các thế hệ nghệ sĩ tạo hình, mang đến những góc nhìn đa dạng và độc đáo, là cầu nối quý giá, tạo...

Đặc sắc chương trình nghệ thuật kỷ niệm 50 năm Giải phóng Quảng Nam

- Chương trình nghệ thuật đặc sắc chào mừng kỷ niệm 50 năm Giải phóng Quảng Nam: ...

Đài PT-TH Quảng Nam giành 2 giải vàng tại liên hoan truyền hình toàn quốc

Tối 22/3, tại TP Quy Nhơn, tỉnh Bình Định, Liên hoan Truyền hình toàn quốc lần thứ 42 đã chính thức bế mạc sau 5 ngày diễn ra. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cùng nhiều đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước đã tham dự sự kiện ý nghĩa của những người làm truyền hình trong cả nước.Còn ở nội dung chuyên đề khoa giáo “Phạm Phú Thứ-chân dung nhà canh tân”, lại là một góc nhìn...

Hội An chia sẻ kinh nghiệm bảo tồn, phát huy giá trị di sản với TP.Hà Nội

Tiếp và làm việc với đoàn có ông Nguyễn Văn Sơn - Chủ tịch UBND TP.Hội An cùng đại diện lãnh đạo các đơn vị liên quan.Tại buổi làm việc, TP.Hội An đã trao đổi, chia sẻ những nội...

Từ di sản văn hóa thế giới…

Theo thống kê, trong hơn 15 năm gần đây, trên 400 di tích đã được tu bổ với kinh phí khoảng 150 tỷ đồng. Hàng trăm ngôi nhà gỗ trong khu vực phố cổ đã được chống đỡ cứu...

Tin nổi bật

Tin mới nhất