Lên hạng “rau muống xào tỏi”

Có 5 món xào của Việt Nam được xếp vào danh sách 100 món xào ngon nhất thế giới của tạp chí ẩm thực Taste Atlas (trụ sở thành phố Sofia, Bulgaria). Bao gồm: rau muống xào tỏi, phở xào, miến xào cua, su su xào tỏi, ốc hương xào.

“Món ăn quốc dân”

Rau muống với người Việt đã thành “món ăn quốc dân”, từ sự phổ biến trong nguồn nguyên liệu, không cầu kỳ trong cách chế biến và đặc biệt “ai nấu cũng ngon”. Trong tôi, những món ăn mẹ nấu từ rau muống thời bếp khó vẫn đeo bám ký ức, dẫu có đến thị thành, ngồi trong nhà hàng sang trọng vẫn vương vị nơi đầu lưỡi.

Ở thôn quê vườn rộng, nhà nào cũng có vạt rau muống ăn quanh năm. Mùa nắng nóng, mẹ thường sai tôi xách rổ ra vườn cắt rau muống vào lặt và rửa sạch.

Bắc nồi nước lên bếp củi, đợi nước sôi bùng rắc vào chút muối hột, cho rau muống vào luộc vừa chín tới vớt ra rổ. Phần nước rau luộc nêm nếm thêm chút gia vị cho vừa miệng.

Dọn mâm cơm có dĩa rau muống luộc kèm chén mắm cái ớt tỏi, tô nước rau vắt thêm miếng chanh thì cái nóng trưa hè cũng dịu lại. Ngày xưa cuộc sống còn khó, hôm nào mẹ gánh vài chục mướp hương hay mủng khổ qua đi chợ, bữa cơm mới có thêm chút thịt heo. Tận dụng phần mỡ, thế nào mẹ cũng làm món rau muống xào tỏi.

Mẹ nói, rau muống xào ngó chừng giản đơn nhưng cũng có đôi cách để cho ra vị khác nhau. Ai thích ăn kiểu giòn ngọt thì xào rau trực tiếp trên chảo mỡ heo với lửa lớn; nếu thích rau mềm ngọt thì chần sơ qua nước sôi rồi mới xào. Với tôi, cọng rau muống giòn sật, thơm béo mùi tỏi Lý Sơn phi cùng chút mỡ heo quê đã là tuyệt vị.

Món ân tình

Không phải ngẫu nhiên mà tạp chí ẩm thực Taste Atlas chọn rau muống vào danh sách món xào ngon nhất thế giới. Tạp chí này giới thiệu: Rau muống xào tỏi là món ăn truyền thống của Việt Nam. Để chế biến, người ta chần sơ rau muống với nước nóng, sau đó xào với các gia vị.

Riêng nước mắm sẽ thêm vào gấn cuối quá trình nấu. Rau muống xào tỏi là một phần quan trọng trong mâm cơm ba món của người Việt gồm: món xào, món luộc và món canh. Rau muống xào tỏi ngon nhất khi ăn nóng và là một món ăn kèm tuyệt với với cơm trắng.

Sự đánh giá này cho thấy, rau muống đã trở thành yếu tố phổ biến nhưng không kém phần độc đáo trong văn hóa ẩm thực của người Việt. Có lẽ, chính yếu tố “dễ tìm, dễ nấu, ai nấu cũng ngon” đã khẳng định vị trí của rau muống trên bản đồ ẩm thực quê xứ.

Chẳng phải tìm đâu xa, chính “đầu bếp mẹ” đã mang rau muống vào cả tuổi thơ của mỗi đứa con. Để rồi dẫu có đi bao xa, hương ký ức cũng bám níu cho cuộc quay về. Ngồi vào bàn ăn, chạm đũa đến đâu, ngọn rau muống mởn xanh lại bò lan thương nhớ. Rau muống xào tỏi. Rau muống luộc chấm mắm cái. Rau muống trộn gỏi. Rau muống nấu canh tôm. Rau muống nấu nghêu…

Rau muống không chỉ là món ngon mà còn là món ân tình. Bởi trong đời những người đàn bà đi chợ, hẳn có hôm phải tính trước, ngó sau cho vừa bữa cơm. Và có chi vừa ngon, vừa rẻ như rau muống.

Không chỉ vườn quê, rau muống còn hiện diện trên ban công, vỉa hè trong những thùng xốp. Là gia chủ vì thương nhớ vị quê mà trồng chút xanh um nơi phố thị. Được bữa dạo chợ mua được ít cá nục biển ngang, thể nào cũng làm ngay món cá nục cuốn bánh tráng sắn rau muống.

Những ngày qua, ai cũng xôn xao món rau muống xào tỏi vào hàng “tốp” món xào thế giới. Nhưng từ rất lâu, loại rau bình dị ấy vẫn luôn hiện diện trong nếp ăn của người Việt. Và từ hơn 500 năm trước, Ức Trai Nguyễn Trãi trong “Thuật hứng bài 24” cũng có riêng một ao rau muống cho bữa cơm thanh đạm đó sao: “Ao cạn vớt bèo cấy muống/ Đìa thanh phát cỏ ương sen”…