1. Thay đổi, tạo chuyển biến về tư tưởng không thể trong một sớm một chiều. Vậy nên, rất cần thiết tạo ra một phong trào thực sự, thực chất, hiệu quả trong hệ thống chính trị nhằm xoay chuyển tình thế, nắm bắt và tận dụng thời cơ để Quảng Nam bứt phá.
Khởi nghiệp đã thật sự trở thành phong trào “phủ sóng” khá rộng ở Quảng Nam; từ nông thôn đến thành thị; từ đồng bằng, ven biển đến núi cao, biên giới; nhất là trong giới trẻ.
Mặc dù không ít chuyên gia cảnh báo, rằng khởi nghiệp sáng tạo không thể và không nên hành động theo kiểu… phong trào; song một cách rất tự nhiên, các hoạt động sôi nổi, liên tục trong nỗ lực xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp mấy năm qua, đã tạo động lực tinh thần đủ lớn ở nhiều cấp, nhiều ngành, địa phương và cộng đồng xã hội.
Nó tạo nguồn động viên, khích lệ, cổ vũ nhiều bạn trẻ mạnh dạn tìm kiếm ý tưởng, đầu tư trí tuệ, công sức, tiền của nhằm hiện thực hóa khát vọng thoát nghèo và vươn lên làm giàu.
Đã xuất hiện khắp nơi những mô hình, sản phẩm, dịch vụ tiêu biểu, mới lạ, chất lượng, bắt mắt góp mặt trong các hội chợ, siêu thị, kệ hàng, các giỏ quà tặng và kể cả tìm đường ra nước ngoài.
Đã xuất hiện một bộ phận nông dân trẻ, chủ cơ sở sản xuất – dịch vụ, doanh nghiệp mới, có tâm huyết, khát vọng, tri thức, năng lực và đang lớn dần.
Quảng Nam được công nhận là điển hình, đi đầu trong công cuộc khởi nghiệp và xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp; là “điểm sáng” trong bức tranh không nhiều gam màu sáng về kinh tế – xã hội của địa phương thời gian gần đây.
2. Rất nhiều phong trào được phát động, tổ chức ở nhiều cấp, nhiều ngành, với quy mô, phạm vi, đối tượng khác nhau. Có những phong trào đã được minh chứng tính hiệu quả một cách rõ nét, cụ thể, dễ thấy; có sức lan tỏa, động viên tinh thần rộng khắp và từ đó tạo ra nguồn lực xã hội to lớn đóng góp vào sự phát triển chung.
Nhưng cũng có những phong trào chỉ là… phong trào. Nghĩa là có phát động hoành tráng, nội dung, tiêu chí bài bản, nhưng kết quả là…. những dấu hỏi không hơn không kém!
Người đứng đầu chính quyền một huyện từng chia sẻ với chúng tôi câu chuyện về việc gửi văn bản lên ngành chuyên môn cấp tỉnh đề nghị cho ý kiến đối với đề xuất của địa phương. Chờ mãi đến hơn hai tháng sau mới nhận được câu trả lời. Thế nhưng, oái ăm là văn bản trả lời lại là…. chưa trả lời được vì các sở ngành liên quan chưa cho ý kiến(?!).
“Có lần, tôi phải trực tiếp mang hồ sơ dự án đầu tư của một doanh nghiệp đến các cơ quan liên quan. Cũng may cuối cùng được việc. Nhưng mình giấu nhẹm, không dám kể ra những nhì nhằng, ách tắc trong quá trình làm thủ tục, vì họ là doanh nghiệp đầu tư nước ngoài, sợ ảnh hưởng…”- vị này phân trần.
Để ý trong các báo cáo, công văn, kế hoạch ở nhiều cấp, ngành, địa phương sẽ thấy dày đặc các cụm từ hô hào cải cách hành chính; nỗ lực đồng hành, thân thiện, trách nhiệm với người dân, doanh nghiệp; nhưng đâu đó, những lo ngại, bức xúc ngày càng nhiều.
Các bảng xếp hạng quốc gia thường niên liên quan đến cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư những năm qua, Quảng Nam liên tục tụt bậc.
Mới đây, trong Bảng chỉ số xếp hạng đổi mới sáng tạo địa phương năm 2023 do Bộ Khoa học và Công nghệ công bố, Quảng Nam xếp thứ 35 cả nước và xếp cuối trong các tỉnh, thành Vùng kinh tế trọng điểm miền Trung.
Ngạc nhiên là, bảng chỉ số đánh giá, xếp hạng cải cách hành chính năm 2023 của các sở, ngành và địa phương (cấp huyện), hầu hết đều tốt, xuất sắc!
Cũng không phải ngẫu nhiên, tại kế hoạch về triển khai Chỉ thị 05-CT/TW của Bộ Chính trị, thực hiện trong năm 2024 này (Kế hoạch số 397-KH/TU, ngày 26/3/2024), Ban Thường vụ Tỉnh ủy đặt trọng tâm vào đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức với yêu cầu “làm rõ thực trạng, biểu hiện, nguyên nhân và giải pháp để nhận diện, khắc phục tình trạng cán bộ, công chức, viên chức đùn đẩy, né tránh, sợ trách nhiệm”.
3. Trở lại với phong trào khởi nghiệp. Dễ thấy những nội dung của tư tưởng, tinh thần “Duy tân” được ứng nghiệm, hiện thực hóa sinh động trong người trẻ. Nghĩa là truyền thống canh tân, đổi mới – một giá trị văn hóa của người Quảng đã được phát huy trong thời kỳ mới, tạo ra xung lực và nguồn lực mới cho phát triển.
Không chỉ có vậy. Với đất Quảng, người Quảng, ngoài những giá trị văn hóa tinh thần trong hệ giá trị chung của cả nước (yêu nước, đoàn kết, tự cường, nghĩa tình, trung thực, trách nhiệm, kỷ cương, sáng tạo, như đúc kết của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc, ngày 24/11/2022), theo nhiều nhà nghiên cứu, còn có những “bản sắc” riêng (thông minh, hiếu học, cần mẫn, trung dũng, kiên cường, gan dạ, nhạy cảm, quyết đoán, chân thật,…), theo như nhiều nhà nghiên cứu (“Văn hóa Quảng Nam – Những giá trị đặc trưng” – Sở Văn hóa thông tin Quảng Nam, năm 2021).
Đặc biệt, như cố Giáo sư Trần Quốc Vượng khẳng định: Quảng Nam hay cãi là giá trị văn hóa đặc trưng của con người xứ Quảng. Những giá trị này, đặc biệt được phát huy, hiển hiện đầy thuyết phục trong những thời điểm, giai đoạn mà khó khăn, thách thức nhiều nhất. Và mỗi lần như thế, Quảng Nam tạo ra bước ngoặt…
Lần này, triển khai Kế hoạch số 397, Ban Thường vụ Tỉnh ủy yêu cầu tất cả cán bộ, đảng viên phải viết cam kết cá nhân về việc thực hiện chuyên đề năm 2024, gắn với đẩy lùi tình trạng “né tránh, đùn đẩy, sợ trách nhiệm”; đồng thời khuyến khích, động viên, bảo vệ tinh thần “7 dám” (dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới sáng tạo, dám đương đầu với khó khăn, thử thách, dám hành động vì lợi ích chung).
Nghĩa là, yêu cầu đặt ra rất cao về việc phát huy các giá trị văn hóa tinh thần đặc trưng của con người xứ Quảng, trước hết là trong hệ thống chính trị của tỉnh, nhằm vượt qua thách thức để đưa Quảng Nam bứt phá phát triển theo các mục tiêu quy hoạch đến năm 2030.
Tư tưởng là phạm trù nhiều cái khó; thay đổi tư tưởng cũng không thể một sớm một chiều. Vậy nên, rất cần thiết tạo ra một phong trào thực sự, thực chất, hiệu quả (như phong trào khởi nghiệp, hoặc phong trào bê tông hóa giao thông nông thôn thời kỳ đầu) với sự đồng bộ, quyết liệt ở tất cả cấp, ngành, từ mỗi đảng viên, chi bộ; gắn với ban hành các quy trình công tác khoa học và các công cụ kiểm tra, giám sát, xử lý nghiêm vi phạm.
“Phải thực hiện thường xuyên, liên tục công tác chính trị, tư tưởng trong toàn bộ công tác xây dựng Đảng. Chi bộ, đảng bộ tốt, thật sự trong sạch vững mạnh, thì cơ quan cơ quan, đơn vị mới hoàn thành tốt được nhiệm vụ”- Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Lê Văn Dũng nhấn mạnh tại cuộc làm việc với Đảng ủy Khối các cơ quan tỉnh mới đây.
Thách thức, một mặt nào đó cũng tạo ra cơ hội (đặc biệt với lịch sử đất Quảng). Nhưng cơ hội khác cũng đang đến khi Quảng Nam đã có quy hoạch chung được xây dựng công phu, khoa học, khả thi với tầm nhìn toàn cục, dài hạn. Việt Nam cũng sắp đón làn sóng đầu tư nước ngoài lần thứ tư, trong bối cảnh dịch chuyển đầu tư và chuỗi giá trị toàn cầu, theo các chuyên gia.
