Powered by Techcity

Cội rễ mạch nguồn văn hóa

35710005.jpg
Làng quê xưa Ảnh LÊ VẤN

Và anh nhiệt tình bỏ ra mấy bữa, lang thang các vùng Điện Hòa, Điện Tiến, Điện Thọ, nơi có làng Bích Trâm (ngỡ liên quan tới chữ “Trâm”), rồi chạy xuống tận Điện Ngọc, nơi có làng Ngọc Vinh (ngỡ liên quan tới chữ “Ngọc”), nhưng hầu như không nhận được thông tin nào về làng Ngọc Trâm.
Mọi việc cứ vậy trôi đi…

Trở về tên làng cũ

Năm 2019, Điện Bàn hoàn thành công tác sáp nhập đơn vị thôn trong toàn thị xã, từ 182 còn 140 thôn, khối phố.

Chuyện chia tách, sáp nhập cho phù hợp với nhịp độ phát triển kinh tế – xã hội, nhất là đối với đơn vị thôn ở các địa phương cũng không mấy xa lạ. Tuy nhiên, với riêng tôi (và cũng có thể với nhiều người khác nữa), lại bâng khuâng với những tên đất, tên làng được lưu giữ hoặc những cái tên vừa mới ra đời.

“Tên giữ, chữ đặt” – ông bà ta đã nói thế, không chỉ riêng với con người mà cả với tên đất, tên làng. Một vùng đất mới hình thành, hoặc theo tiến trình tất yếu của sự phát triển, nhất là quá trình đô thị hóa, những mô-tip quen thuộc của làng xã xưa như bến nước, con đò, cây đa, mái đình, lũy tre… dần được thay thế. Cấu trúc của ngôi làng đã không tồn tại, sao tôi còn vương vấn với những cái tên xa mờ?

Một thời xa trước, các tên làng ở Điện Bàn hầu như biến mất, thay vào đó là các địa danh thôn 1, thôn 2, thôn 3… Tôi là người công tác tại địa phương, nhưng cũng đã không biết bao nhiêu lần nhầm lẫn các số liệu từ thôn 1 của xã A qua thôn 1 của xã B, hoặc giả có lặn lội đi thực tế ở từng cơ sở, chỉ nhớ được nội dung sự kiện, câu chuyện mà không phân biệt được nó thuộc thôn nào, bởi lẽ, các con số 1, 2, 3… kia không gây cho tôi ấn tượng gì.

May thay, một thời gian sau, các địa phương quay lại sử dụng một số tên đất tên làng đã in sâu vào tâm thức của những người con Điện Bàn, nhất là những người lưu lạc xa xứ.

Như thôn La Trung và thôn Tây xã Điện Thọ sáp nhập lại dùng tên La Huân làng cũ, khối phố 8A và khối phố 8B của phường Điện Nam Trung sáp nhập lấy lại tên làng Quảng Hậu lâu đời.

images.baoquangnam.vn-storage-newsportal-2022-3-24-125003-_img_2703.jpeg
Làng quê Cẩm Phú Điện Phong Điện Bàn

Thôn Xuân Đài và Kỳ Lam của xã Điện Quang, từ năm 1976 do yêu cầu sản xuất đã sáp nhập lấy tên Xuân Kỳ, về sau chia tách giữ lại tên làng xưa và bây giờ, sáp nhập lại dùng tên Xuân Kỳ.

Những câu chuyện đủ sức minh chứng, cái gốc rễ, cội nguồn của văn hóa làng luôn được nuôi dưỡng, ủ mầm trong dòng chảy đời sống nhân dân. Tách nhập chỉ là câu chuyện của từng giai đoạn lịch sử.

Di sản vô giá từ những cái tên

Làng Xuân Đài vẫn nhắc nhớ mọi người về quê hương của cụ Tổng đốc Hoàng Diệu với cánh đồng như chao nghiêng – khi mẹ cụ và cả dân làng nhận được hung tin người con trung hiếu đã hy sinh.

Làng Kỳ Lam vẫn sống mãi với sự tồn tại song song đôi bờ nam bắc của dòng Thu Bồn, bên này thuộc Gò Nổi Điện Quang và bên kia thuộc Điện Thọ với nhiều dòng tộc có phả hệ lâu đời…

Tuy vậy, vẫn có chút đáng tiếc khi một số nơi vẫn giữ lại tên bằng những con số, như khối phố Phong Hồ Tây và khối phố 2A của phường Điện Nam Bắc, sáp nhập lại vẫn có tên là 2A, trong khi cái tên Phong Hồ đã được ghi vào “Phủ biên tạp lục” của Lê Quý Đôn từ năm 1776.

Và khó hiểu hơn là một số thôn khi nhập lại có sự gán ghép một cách ngẫu nhiên từ một chữ của tên làng này ghép với một chữ của tên làng kia thành cái tên mới. Như: Đức Ký Bắc + Đức Ký Nam + Đông Hòa thành Đông Đức; Kỳ Long + Bì Nhai thành Kỳ Bì; Phú Tây + Văn Ly thành Phú Văn…

Một Điện Bàn tự hào là văn vật, truyền thống phải hàm chứa đa tầng mạch nguồn văn hóa và lịch sử. Trong đó, văn hóa làng là yếu tố đặc biệt quan trọng, là kho tàng quý báu về vật thể, phi vật thể để hình thành nên vóc dáng của vùng đất và cũng là nơi sản sinh, nuôi dưỡng tâm hồn, nhân cách con người.

Trong xu hướng tất yếu của quá trình hội nhập và đô thị hóa, Điện Bàn hiện phải đối mặt với nhiều thách thức. Có thể do nhiều nguyên nhân khách quan, chủ quan, hình hài của ngôi làng nào đó không tồn tại nữa, nhưng ít nhất, tên gọi của nó vẫn được lưu giữ. Bởi đó không chỉ là cái tên, mà là cội rễ của mạch nguồn văn hóa lịch sử vùng đất Điện Bàn.

Trở lại với câu chuyện làng Ngọc Trâm của bạn anh đồng nghiệp. Thật may, tôi đã tìm được chút thông tin, đó là làng quê mà anh đang tìm kiếm là một xứ đất của thôn Kỳ Long xã Điện Thọ bây giờ.

Trong “Đồng Khánh địa dư chí” (1886-1888), phần phủ Điện Bàn, huyện Diên Phước, tổng Đa Hòa Thượng có ghi rõ là “thôn Ngọc Trâm”. Trong Quy ước thôn văn hóa Kỳ Long của xã Điện Thọ cũng nhắc đến địa danh này.

Tôi muốn nhắn với người con xa xứ của bạn anh đồng nghiệp, nếu muốn thử tìm về nơi nguồn cội, cũng nên sơm sớm chút, bởi cái tên Kỳ Long đang bị ghép thành Kỳ Bì mất rồi!

Nguồn

Cùng chủ đề

Người làm công tác mặt trận ở Điện Bàn tranh tài “cán bộ cơ sở giỏi”

“Đội Điện An chọn nội dung xử lý tình huống chủ đề “Nói không với ma túy”. Đây được xem là thực trạng đáng lo ngại hiện nay, nhất là khi ma túy đã xâm nhập, len lỏi vào...

Mấu chốt là xác minh nguồn gốc đất

Bí thư Tỉnh ủy Lương Nguyễn Minh Triết cho rằng, một điểm thuận lợi khi khởi động lại dự án nạo vét đoạn tuyến này là quy hoạch không chồng lấn hiện trạng với bất kỳ dự án nào...

Giai đoạn 2009 – 2024, Điện Bàn đăng ký thực hiện 658 mô hình “Dân vận khéo”

Trong 15 năm qua, toàn thị xã Điện Bàn đăng ký thực hiện 658 mô hình “Dân vận khéo” trên các lĩnh vực. Nhiều mô hình mang lại hiệu quả tích cực như: mô hình vận động nhân dân...

Tuổi trẻ Điện Bàn tính chuyện hợp tác kinh doanh thương mại điện tử

Không chỉ là dịp gặp gỡ, giao lưu, trao đổi kinh nghiệm trong tạo đầu ra cho sản phẩm, hội thảo còn mở ra cơ hội cho doanh nghiệp, hợp tác xã và nông dân kết nối thị trường,...

Tỷ lệ giải quyết hồ sơ trước hạn và đúng hạn đạt gần 87,5%

Qua 9 tháng năm 2024, UBND thị xã đã triển khai xây dựng phương án chuyển giao doanh nghiệp bưu chính công ích thực hiện hướng dẫn, tiếp nhận, trả kết quả và thu hộ phí, lệ phí tại...

Cùng tác giả

Đảng bộ Tiên Mỹ (Tiên Phước) kỷ niệm 75 năm thành lập

Đảng bộ xã Tiên Mỹ khen thưởng cho các tập thể đạt giải tại hội thi trực tuyến tìm hiểu lịch sử Đảng bộ xã và Giải cầu lông chào mừng Kỷ niệm 75 năm thành lập Đảng bộ...

Đại biểu Quốc hội Quảng Nam góp ý về Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quảng cáo

Khoản 4 Điều 23 sửa đổi quy định quyền của người quảng cáo, người chuyển tải sản phẩm quảng cáo, người phát hành quảng cáo khi giao kết hợp đồng với tổ chức, cá nhân cung cấp dịch vụ...

Phà qua sông bị hỏng, dân xã đảo chật vật vào đất liền

.tdi_77{vertical-align:baseline}.tdi_77>.wpb_wrapper,.tdi_77>.wpb_wrapper>.tdc-elements{display:block}.tdi_77>.wpb_wrapper>.tdc-elements{width:100%}.tdi_77>.wpb_wrapper>.vc_row_inner{width:auto}.tdi_77>.wpb_wrapper{width:auto;height:auto}.tdi_77{padding-bottom:30px!important} .tdi_78{margin-top:0px!important;margin-bottom:0px!important;padding-bottom:0px!important} .tdb_single_content{margin-bottom:0;*zoom:1}.tdb_single_content:before,.tdb_single_content:after{display:table;content:'';line-height:0}.tdb_single_content:after{clear:both}.tdb_single_content .tdb-block-inner>*:not(.wp-block-quote):not(.alignwide):not(.alignfull.wp-block-cover.has-parallax):not(.td-a-ad){margin-left:auto;margin-right:auto}.tdb_single_content a{pointer-events:auto}.tdb_single_content .td-spot-id-top_ad .tdc-placeholder-title:before{content:'Article Top Ad'!important}.tdb_single_content .td-spot-id-inline_ad0 .tdc-placeholder-title:before{content:'Article Inline Ad 1'!important}.tdb_single_content .td-spot-id-inline_ad1 .tdc-placeholder-title:before{content:'Article Inline Ad 2'!important}.tdb_single_content .td-spot-id-inline_ad2 .tdc-placeholder-title:before{content:'Article Inline Ad 3'!important}.tdb_single_content .td-spot-id-bottom_ad .tdc-placeholder-title:before{content:'Article Bottom Ad'!important}.tdb_single_content .id_top_ad,.tdb_single_content .id_bottom_ad{clear:both;margin-bottom:21px;text-align:center}.tdb_single_content .id_top_ad img,.tdb_single_content .id_bottom_ad img{margin-bottom:0}.tdb_single_content .id_top_ad .adsbygoogle,.tdb_single_content .id_bottom_ad .adsbygoogle{position:relative}.tdb_single_content .id_ad_content-horiz-left,.tdb_single_content .id_ad_content-horiz-right,.tdb_single_content .id_ad_content-horiz-center{margin-bottom:15px}.tdb_single_content .id_ad_content-horiz-left img,.tdb_single_content .id_ad_content-horiz-right img,.tdb_single_content .id_ad_content-horiz-center img{margin-bottom:0}.tdb_single_content .id_ad_content-horiz-center{text-align:center}.tdb_single_content .id_ad_content-horiz-center img{margin-right:auto;margin-left:auto}.tdb_single_content .id_ad_content-horiz-left{float:left;margin-top:9px;margin-right:21px}.tdb_single_content .id_ad_content-horiz-right{float:right;margin-top:6px;margin-left:21px}.tdb_single_content .tdc-a-ad .tdc-placeholder-title{width:300px;height:250px}.tdb_single_content .tdc-a-ad .tdc-placeholder-title:before{position:absolute;top:50%;-webkit-transform:translateY(-50%);transform:translateY(-50%);margin:auto;display:table;width:100%}.tdb_single_content .tdb-block-inner.td-fix-index{word-break:break-word}.tdi_78 .tdb-block-inner{max-width:100%;margin-left:auto;margin-right:auto}.tdi_78,.tdi_78>p,.tdi_78 .tdb-block-inner>p{font-family:Noto Sans!important;font-size:15px!important;line-height:1.6!important;font-weight:400!important}.tdi_78 h1{font-family:Noto Sans!important;font-size:32px!important;line-height:1.2!important;font-weight:700!important}.tdi_78 h2{font-family:Noto Sans!important;font-size:24px!important;line-height:1.2!important;font-weight:600!important}.tdi_78 h3:not(.tds-locker-title){font-family:Noto Sans!important}.tdi_78 h4{font-family:Noto Sans!important}.tdi_78 h5{font-family:Noto Sans!important}.tdi_78 h6{font-family:Noto Sans!important}.tdi_78 li{font-family:Noto Sans!important}.tdi_78 .tdb-block-inner blockquote p{font-family:Noto Sans!important}.tdi_78 .wp-caption-text,.tdi_78 figcaption{font-family:Noto Sans!important}.tdi_78...

Mượn xe của bạn rồi bỏ trốn sang Campuchia

.tdi_77{vertical-align:baseline}.tdi_77>.wpb_wrapper,.tdi_77>.wpb_wrapper>.tdc-elements{display:block}.tdi_77>.wpb_wrapper>.tdc-elements{width:100%}.tdi_77>.wpb_wrapper>.vc_row_inner{width:auto}.tdi_77>.wpb_wrapper{width:auto;height:auto}.tdi_77{padding-bottom:30px!important} .tdi_78{margin-top:0px!important;margin-bottom:0px!important;padding-bottom:0px!important} .tdb_single_content{margin-bottom:0;*zoom:1}.tdb_single_content:before,.tdb_single_content:after{display:table;content:'';line-height:0}.tdb_single_content:after{clear:both}.tdb_single_content .tdb-block-inner>*:not(.wp-block-quote):not(.alignwide):not(.alignfull.wp-block-cover.has-parallax):not(.td-a-ad){margin-left:auto;margin-right:auto}.tdb_single_content a{pointer-events:auto}.tdb_single_content .td-spot-id-top_ad .tdc-placeholder-title:before{content:'Article Top Ad'!important}.tdb_single_content .td-spot-id-inline_ad0 .tdc-placeholder-title:before{content:'Article Inline Ad 1'!important}.tdb_single_content .td-spot-id-inline_ad1 .tdc-placeholder-title:before{content:'Article Inline Ad 2'!important}.tdb_single_content .td-spot-id-inline_ad2 .tdc-placeholder-title:before{content:'Article Inline Ad 3'!important}.tdb_single_content .td-spot-id-bottom_ad .tdc-placeholder-title:before{content:'Article Bottom Ad'!important}.tdb_single_content .id_top_ad,.tdb_single_content .id_bottom_ad{clear:both;margin-bottom:21px;text-align:center}.tdb_single_content .id_top_ad img,.tdb_single_content .id_bottom_ad img{margin-bottom:0}.tdb_single_content .id_top_ad .adsbygoogle,.tdb_single_content .id_bottom_ad .adsbygoogle{position:relative}.tdb_single_content .id_ad_content-horiz-left,.tdb_single_content .id_ad_content-horiz-right,.tdb_single_content .id_ad_content-horiz-center{margin-bottom:15px}.tdb_single_content .id_ad_content-horiz-left img,.tdb_single_content .id_ad_content-horiz-right img,.tdb_single_content .id_ad_content-horiz-center img{margin-bottom:0}.tdb_single_content .id_ad_content-horiz-center{text-align:center}.tdb_single_content .id_ad_content-horiz-center img{margin-right:auto;margin-left:auto}.tdb_single_content .id_ad_content-horiz-left{float:left;margin-top:9px;margin-right:21px}.tdb_single_content .id_ad_content-horiz-right{float:right;margin-top:6px;margin-left:21px}.tdb_single_content .tdc-a-ad .tdc-placeholder-title{width:300px;height:250px}.tdb_single_content .tdc-a-ad .tdc-placeholder-title:before{position:absolute;top:50%;-webkit-transform:translateY(-50%);transform:translateY(-50%);margin:auto;display:table;width:100%}.tdb_single_content .tdb-block-inner.td-fix-index{word-break:break-word}.tdi_78 .tdb-block-inner{max-width:100%;margin-left:auto;margin-right:auto}.tdi_78,.tdi_78>p,.tdi_78 .tdb-block-inner>p{font-family:Noto Sans!important;font-size:15px!important;line-height:1.6!important;font-weight:400!important}.tdi_78 h1{font-family:Noto Sans!important;font-size:32px!important;line-height:1.2!important;font-weight:700!important}.tdi_78 h2{font-family:Noto Sans!important;font-size:24px!important;line-height:1.2!important;font-weight:600!important}.tdi_78 h3:not(.tds-locker-title){font-family:Noto Sans!important}.tdi_78 h4{font-family:Noto Sans!important}.tdi_78 h5{font-family:Noto Sans!important}.tdi_78 h6{font-family:Noto Sans!important}.tdi_78 li{font-family:Noto Sans!important}.tdi_78 .tdb-block-inner blockquote p{font-family:Noto Sans!important}.tdi_78 .wp-caption-text,.tdi_78 figcaption{font-family:Noto Sans!important}.tdi_78...

Cùng chuyên mục

Đôi tay lục tìm quá khứ

Mỗi ngày tôi thường lướt qua mấy tờ báo quen thuộc. Sáng nay gặp một bài viết về khảo cổ học trên báo Quảng Nam, lướt nhanh xuống tìm tên tác giả, tôi nhận ra một đồng nghiệp trẻ...

Giải bóng chuyền nữ, giải cầu lông chào mừng kỷ niệm 42 năm Ngày nhà giáo Việt Nam

Sáng ngày 8/11, Phòng GD-ĐT huyện Nam Giang tổ chức Giải bóng chuyền nữ, giải cầu lông chào mừng kỷ niệm 42 năm Ngày nhà giáo Việt Nam (20/11/1982 – 20/11/2024).Đây là hoạt động thi đua lập thành tích chào mừng kỷ niệm 42 năm Ngày nhà giáo Việt Nam, hưởng ứng phong trào “Toàn dân rèn luyện thân thể theo gương Bác Hồ vĩ đại”; góp phần nâng cao sức sáng tạo, tinh thần đoàn kết, thúc đẩy...

Đời sống rực rỡ của thổ cẩm

Còn có bộ sưu tập thời trang “Tơ hồng” của nhà thiết kế Thủy Nguyễn từng nhận được nhiều sự quan tâm với các bộ trang phục lấy cảm hứng từ câu chuyện dân gian của dân tộc Thái....

Tổ chức lễ húy kỵ Chánh Đô án vũ sứ lộ Thăng Hoa Phạm Nhữ Dực lần thứ 615

Ngày 21/11/2018, mộ Phạm Nhữ Dực được UBND tỉnh Quảng Nam công nhận là di tích lịch sử cấp tỉnh. Năm 2020, UBND huyện Quế Sơn đầu tư hơn 300 triệu đồng, cùng với nguồn kinh phí đóng góp...

Áo dài muôn nẻo

Ông Vắn Nhật Bíu, chủ tiệm, kể chuyện thường gặp: nếu du khách Nhật đến tiệm cùng với bạn người Việt thì y như rằng, người bạn Việt sẽ tư vấn cho bạn Nhật, yêu cầu tiệm cắt may...

Câu hỏi cho thánh Allah

Những ngày xa xứ, thầy cô và bạn bè người Hồi giáo đã dạy cho tôi về tôn giáo này. Thầy tôi thì dạy cả hai trường phái Hồi giáo Sunni và Shia, nhưng tôi được tiếp xúc với...

Cecile Le Pham Nữ doanh nhân làm văn hóa

Địa chỉ để lan tỏa giá trị văn hóaDi sản không chỉ để giữ gìn mà còn để lan tỏa giá trị. Đó là tâm nguyện của Cecile Le Pham. “Tôi muốn thành lập bảo tàng tại Huế vì...

Thầy Phan Đăng vừa đi xa…

Bất ngờ ông hỏi: “Mi còn uống rượu nhiều không?”. Tôi gật. Ông cười “Tau từ ngày nghỉ hưu, vẫn làm việc như lúc đang đi dạy. Hãy làm việc đừng để não đơ, trượt”. Lúc đó, tôi hỏi...

Từ địa văn hóa, nghĩ về Sa Huỳnh

Tuy nhiên, các dấu vết văn hóa Sa Huỳnh đã phát hiện cho thấy mật độ phân bố địa điểm của văn hóa Sa Huỳnh ở miền núi Quảng Nam khá đậm đặc, tập trung vào các gò đất,...

Tìm hiểu danh xưng Đồ Bàn, Chà Bàn

Nhận định của Hoàng Xuân Hãn cũng phù hợp với cách viết của các học giả người Pháp đầu thế kỷ 20. Trong bài nghiên cứu của Louis Finot (1904), khi nói đến các “tỉnh lớn” của Champa, tác...

Tin nổi bật

Tin mới nhất