Dù không phải là đô thị tỉnh lỵ nhưng từ khi tái lập tỉnh, hầu hết các sự kiện ngoại giao hay nguyên thủ, chính khách quốc tế khi thăm và làm việc tại Quảng Nam thường diễn ra ở Hội An do đặc thù là đô thị di sản văn hóa quốc tế.
Vai trò trung tâm đối ngoại của Hội An càng thể hiện rõ nét trong những năm gần đây với liên tục các chuyến thăm, làm việc có ý nghĩa quan trọng của đối tác quốc tế tại Hội An như: Thủ tướng Bulgaria (năm 2014), Thủ tướng CHDCND Lào (năm 2015), Chủ tịch Quốc hội Trung Quốc (năm 2016); hàng loạt phu nhân các nguyên thủ, chính khách tham dự APEC 2017; Thủ tướng Nhật Bản (năm 2017), Hoàng Thái tử Nhật Bản và Công nương (năm 2023)…
Ông Trần Ánh – Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND TP.Hội An cho biết, dù là địa điểm thường xuyên được chọn là nơi đón tiếp các nguyên thủ quốc gia, đoàn đại biểu cấp cao, đoàn ngoại giao, đại sứ quán các nước… đến tham quan, làm việc nhưng các điều kiện liên quan để Hội An phục vụ tốt nhất công tác này còn nhiều bất cập, chủ yếu tận dụng “cây nhà lá vườn”.
Lo ngại của Hội An không chỉ nằm ở vấn đề ngân sách, kinh phí mà còn ở địa điểm đón tiếp, chiêu đãi chưa tương xứng, chưa đảm bảo quy chuẩn ngoại giao hay lực lượng đón tiếp còn hạn chế về chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ năng…
Do đó, theo lãnh đạo UBND TP.Hội An, việc định hướng Hội An trở thành trung tâm đối ngoại của tỉnh cũng phù hợp và hướng đến thực hiện mục tiêu tổng quát “Tiếp tục giữ vai trò là trung tâm giao lưu văn hóa, đối ngoại, thành phố sự kiện – lễ hội của tỉnh” đã được xác lập trong Nghị quyết 31 của Tỉnh ủy về xây dựng và phát triển thành phố Hội An theo định hướng thành phố sinh thái – văn hóa – du lịch đến năm 2030.
Việc Quảng Nam đang xem xét chủ trương phát triển Hội An thành trung tâm đối ngoại của tỉnh không chỉ có ý nghĩa về mặt chính trị, bởi với đặc thù là trung tâm văn hóa – du lịch của vùng và cả nước, Hội An và cả Quảng Nam cũng sẽ hưởng lợi nếu đủ điều kiện tổ chức các lễ hội hiện đại, sự kiện văn hóa – du lịch tầm cỡ.
Ông Nguyễn Thanh Hồng – Giám đốc Sở VH-TT&DL cho biết, thực tế Hội An đã là trung tâm đối ngoại của tỉnh nhưng hạ tầng vẫn chưa đáp ứng. Sở đã từng cùng Bộ VH-TT&DL tổ chức khảo sát nhiều lần tại Hội An để tổ chức hội chợ quốc tế nhưng rất tiếc là không đủ điều kiện.
Nếu được, cần hình thành tại Hội An một trung tâm đa chức năng để tổ chức các hội nghị, hội thảo, hội chợ du lịch quốc tế. Đồng thời, trung tâm này cũng có thể đảm nhận chức năng trưng bày sản phẩm đặc trưng của Quảng Nam để tăng cường công tác quảng bá, xúc tiến, đối ngoại.
